Öz
In Turkish, noun phrases are important structures of sytax, phrases and morphology. Although there are some debates about their types, it is a certain acceptance that both the complement and comlement elements of noun phrases contain nominal words. However, in Turkish, although there is an indefinite noun phrase in its structure, it contains a 2nd person singular imperative / simple verb in the complement part, such as “hit order, get up pipe, come sing” etc. There are also phrases formed like this. There are no explanations in Turkish grammar studies about the type of such phrases and their place among phrases. In this study, among Turkish phrases, the situation of phrases containing a 2nd person singular imperative / nominative verb in the complement part and a noun with 3rd person possessive suffix in the complement part was examined, and its place among the phrases was tried to be determined.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alibekiroğlu, S. (2017), Türkçede Takısız Ad Tamlaması Şeklindeki Birleşik Sözcükler, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(1), s.184-195
- Banguoğlu, T. (2000), Türkçenin Grameri, Ankara: TDK.
- Baskakov, A. N. (2011), Çağdaş Türkçe’de Kelime Grupları, (Çev.: O.S. Karaca), Ankara: Kesit Yayınları.
- Boz, E. (2015), Türkiye Türkçesi Biçimsel ve Anlamsal İşlevli Biçimbilgisi, Ankara: Gazi Kitabevi.
- Delice, H. İ. (2007), Türkçe Sözdizimi, İstanbul: Kitabevi.
- Ergin, M. (1998), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Basım/Yayın/Tanıtım.
- Gökdayı, Hürriyet. (2015), Türkçe’de Kalıp Sözler, İstanbul: Kriter.
- Gökdayı, H. (2018), Türkçe’de Öbekler, İstanbul: Kriter.
- Karaağaç, G. (2012), Türkçe’nin Dil Bilgisi, Ankara: Akçağ.
- Karahan, L. (2011), Türkçe’de Söz Dizimi, Ankara: Akçağ.
- Kerimoğlu, C. (2011), Takısız Ad Tamlaması Tartışması ve Tür-Öbek İlişkisi, Turkish Studies, 6/1, s.1442-1456.
- Koç, N. (1996), Yeni Dilbilgisi, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- Korkmaz, Z. (2009), Türkiye Türkçesi Grameri-Şekilbilgisi, Ankara: TDK
- İnan, A. (1958), “S. S. Mayzel: Türk Dilinde İzafet (İzafet v Turetskom Yazıke,) Sovyet Cumhuriyeti İlimler Akademesi Yayımlarından M.-L. 1957”, TDAY-Belleten. s.279-313.
Öz
Türkçede ad tamlamaları söz dizimi, söz öbekleri ve şekil bilgisinin önemli kuruluşlarındandır. Türleri hakkında bazı tartışmalar olmakla birlikte ad tamlamalarının tamlayan ve tamlanan unsurlarının her ikisinde ad soylu sözcükler bulunduğu ise kesin bir kabuldür. Oysa Türkiye Türkçesinde belirtisiz ad tamlaması kuruluşunda olmasına rağmen tamlayan kısmında 2. teklik kişi emir kipinde / yalın bir fiilin yer aldığı “vur emri, kalk borusu, gel işareti” vb. şeklinde kurulmuş olan söz öbekleri de bulunmaktadır. Bu tür söz öbeklerinin türü ve öbekler arasındaki yeri hakkında Türkiye Türkçesi gramer çalışmalarında açıklamalar bulunmamaktadır. Bu çalışmada Türkiye Türkçesi söz öbekleri arasında tamlayan kısmında 2. teklik şahıs emir kipinde / yalın halde bir fiil ve tamlanan kısmında 3. teklik kişi iyelik eki bulunduran bir adın bulunduğu söz öbeklerinin durumu incelenmiş, öbekler arasındaki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alibekiroğlu, S. (2017), Türkçede Takısız Ad Tamlaması Şeklindeki Birleşik Sözcükler, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(1), s.184-195
- Banguoğlu, T. (2000), Türkçenin Grameri, Ankara: TDK.
- Baskakov, A. N. (2011), Çağdaş Türkçe’de Kelime Grupları, (Çev.: O.S. Karaca), Ankara: Kesit Yayınları.
- Boz, E. (2015), Türkiye Türkçesi Biçimsel ve Anlamsal İşlevli Biçimbilgisi, Ankara: Gazi Kitabevi.
- Delice, H. İ. (2007), Türkçe Sözdizimi, İstanbul: Kitabevi.
- Ergin, M. (1998), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Basım/Yayın/Tanıtım.
- Gökdayı, Hürriyet. (2015), Türkçe’de Kalıp Sözler, İstanbul: Kriter.
- Gökdayı, H. (2018), Türkçe’de Öbekler, İstanbul: Kriter.
- Karaağaç, G. (2012), Türkçe’nin Dil Bilgisi, Ankara: Akçağ.
- Karahan, L. (2011), Türkçe’de Söz Dizimi, Ankara: Akçağ.
- Kerimoğlu, C. (2011), Takısız Ad Tamlaması Tartışması ve Tür-Öbek İlişkisi, Turkish Studies, 6/1, s.1442-1456.
- Koç, N. (1996), Yeni Dilbilgisi, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- Korkmaz, Z. (2009), Türkiye Türkçesi Grameri-Şekilbilgisi, Ankara: TDK
- İnan, A. (1958), “S. S. Mayzel: Türk Dilinde İzafet (İzafet v Turetskom Yazıke,) Sovyet Cumhuriyeti İlimler Akademesi Yayımlarından M.-L. 1957”, TDAY-Belleten. s.279-313.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Güney-Batı (Oğuz) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Temmuz 2024 |
| Kabul Tarihi | 15 Ağustos 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 24 Sayı: 3 |
