Bilateral Trade between Türkiye and the EU: An Analysis on Trade Indicators

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 44 - 64, 25.03.2025

Muhammed Fatih Aydemir

https://doi.org/10.11616/asbi.1516345

Öz

The aim of the study is to analyze the bilateral trade between Türkiye and the European Union (EU). In the study, foreign trade data of 97 product groups with 2-digit Harmonized System (HS) obtained from the Trade Map (2024) database for the period 2001-2022 were analyzed. Trade Complementarity Index (TCI), Trade Intensity Index (TII), Revealed Comparative Advantage (RCA) and Bilateral Revealed Comparative Advantage (BRCA) indices were used to analyze these data. The study reveals that trade complementarity between Türkiye and the EU is high. Türkiye and the EU are found to have trade intensity and competitive advantage in different products in general. Therefore, bilateral trade is complementary rather than competitive. Türkiye's bilateral trade with the EU is characterized by high trade intensity and competitiveness, especially in textile and clothing products.

Anahtar Kelimeler

bilateral trade, trade complementarity, trade intensity, comparative advantages, international trade

Etik Beyan

This study, which did not require ethics committee approval and/or legal/private permission, complied with research and publication ethics.

Türkiye ile AB Arasındaki İkili Ticaret: Ticaret Ölçütleri Üzerinden Bir Analiz

Öz

Çalışmanın amacı, Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki ikili ticaretin analiz edilmesidir. Çalışmada, 2001-2022 dönemi için Trade Map (2024) veritabanından elde edilen Harmonize Sistem (HS) 2 basamaklı 97 ürün grubunun dış ticaret verileri analiz edilmiştir. Bu veriler üzerinden Ticaret Tamamlayıcılık Endeksi (TCI), Ticaret Yoğunluk Endeksi (TII), Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük (RCA) ve İkili Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük (BRCA) endeksleri ile analizler yapılmıştır. Çalışma sonucunda, Türkiye ile AB arasında ticaret tamamlayıcılığının yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Türkiye ile AB’nin genel olarak farklı ürünlerde ticaret yoğunluğuna ve rekabet üstünlüğüne sahip olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla ikili ticaretin rekabetten çok tamamlayıcı olduğu anlaşılmıştır. Türkiye’nin AB ile ikili ticaretinde, özellikle tekstil ve giyim ürünlerindeki ticaret yoğunluğu ve rekabet gücünün yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

ikili ticaret, ticaret tamamlayıcılığı, ticaret yoğunluğu, karşılaştırmalı üstünlükler, uluslararası ticaret

Etik Beyan

Etik kurul izni ve/veya yasal/özel izin alınmasına gerek olmayan bu çalışmada araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur.

Kaynakça

• Akay, A. B. (2023), Türkiye Azerbaijan Economic Relations: Bilateral Revealed Comparative Advantage Perspective, Politik Ekonomik Kuram, 7(Özel Sayı), s.225-237.
• Altay, H., Özcan, S. E., & Çınar, İ. T. (2009), Türkiye’nin Avrupa Birliği (15) Pazarında Endüstriler-Arası ve Endüstri-İçi Ticaret Açısından Avantajlı Olduğu Ürün Gruplarının Belirlenmesi: 1995–2007, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, s.159-170.
• Ateş, E. (2024), Afrika Kıtası Serbest Ticaret Alanı: Türkiye Açısından Dış Ticarette Potansiyel Barındırıyor Mu?, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(3), s.1295-1316.
• Ateş, E., & Dilekoğlu S. (2021), Türkiye’nin Dış Ticaret Çeşitlendirmesinde Yeni Bir Pazar: Avrasya Ekonomik Birliği, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), s.253-271.
• Aydın, A., & Bashimov, G. (2024), Kazakistan’ın Hindistan ile İkili Ticaretine İlişkin Bir Araştırma, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), s.189-200.
• Balassa, B. (1965), Trade Liberalisation and Revealed Comparative Advantage The Manchester School, 33(2), s.99-123.
• Bashimov, G. (2023), Rusya ile Pakistan Arasındaki İkili Ticaret (2003-2021 Dönemi), Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), s.195-204.
• Başkol, M. O., & Özözen, S. (2019), Avrupa Birliği 15 Piyasasında Türk Hazır Giyim Sektörünün Rekabet Gücü ve Ürün Haritası 2004-2017, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Ek Sayı (2019)), s.327-352.
• Brown, A. J. (1949), Applied Economics: Aspects of World Economy in War and Peace, London: George Allen and Unwin.
• Chabi, P., & Saygili, F. (2020), The Assessment of South-South Trade Potentialities: The Case of Turkey and ECOWAS Countries, African Journal of Economic Review, 8(2), s.190-218.
• Çelen, A., & Demirel, A. (2018), Tamamlayıcılık İndeksi Çalışması: Türkiye Örneği, International Journal of Economic & Administrative Studies, (20), s.101-118.
• Demir, M. A. (2020), BRICS ülkelerinde ticari dinamikler: Türkiye ile BRICS grubu ülkelerin ticari yoğunluk analizi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(TBMM 100. YIL Özel Sayısı), s.109-133.
• Doğan, S., & Kaya, S. S. (2011), Gümrük Birliği Sonrasında (1996-2009) Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Dış Ticaretinin Ülke ve Fasıl Bazlı Yoğunlaşma Analizi, Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, (14), s.1-18.
• Edjah, B. K. T., Wu, J., & Tian, J. (2022), Research on the Comparative Advantage and Complementarity of China–Ghana Agricultural Product Trade, Sustainability, 14(20), 13136.
• Ergün Tatar, H. (2021), Dış Ticaret Yoğunluk Analizi: Türkiye ve Seçilmiş Ülkeler Analizi, Fiscaoeconomia, 5(2), s.522-537.
• Erkan, B. & Aybudak, H.G. (2019), Analysis of the Foreign Trade Alignment of Turkey and South Korea with the Help of Trade Complementarity Index, International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 5(13), s.262-268.
• Erkekoğlu, H., & Koçer, E. (2024), Türkiye ile Rusya Arasındaki Dış Ticaretin Farklı Endeks Türlerine Göre Analizi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), s.99-112.
• Erlat, G., & Erlat, H. (2005), Do Turkish Exports Have a Comparative Advantage with Respect to the European Union Market, 1999-2000, Topics in Middle Eastern and North African Economies, 7, s.1-17.
• Eşiyok, B. A. (2014), Türkiye–AB arasında Dış Ticaretin Teknolojik Yapısı, Rekabet Gücü ve Endüstri-İçi Ticaret: Ampirik Bir Değerlendirme, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 13(1), s.91-124.
• EU (European Union), Facts and Figures on the European Union economy, https://european- union.europa.eu/principles-countries-history/key-facts-and-figures/economy_en, (Erişim Tarihi: 15.05.2024).
• Gul, A. (2014), Analyzing Pakistan's Trade Opportunity with Turkey, The Lahore Journal of Economics, 19, s.349- 370.
• Ibrahim, K. H., & Abdulaziz, S. (2018), Nigeria-India bilateral trade relations: an analysis of trade complementarity index (TCI), Available at SSRN 3186729.
• Karaalp, H. S. (2012), Effects of the Customs Union on Comparative Advantage of Turkish Manufacturing Industry, International Journal of Contemporary Economics and Administrative Sciences, 2(2), s.117-129.
• Karaman, S., Özkan, B., & Yigit, F. (2023), Export Competitiveness of Türkiye Agri-food Products in the European Union and The Shanghai Cooperation Markets, Journal of Agricultural Sciences, 29(2), s.665-676.
• Kašt’áková, E., & Luptáková, A. (2023), Identification of Export Potential in Foreign Trade: Case of Slovakia in Kazakhstan, Economic research-Ekonomska istraživanja, 36(1), 2179510.
• Kojima, K. (1964), The Pattern of International Trade Among Advanced Countries, Hitotsubashi Journal of Economics, 5(1), s.16-36.
• Kösekahyaoğlu, L. (2003), Comparative Advantage of Turkey with Regard to the EU, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), s.147-156.
• Kurt Gümüş, G., & Kramskova, M. (2024), An Analysis of Bilateral Trade Relation between Turkey and Russia: Challenges and Opportunities of Russia-Ukraine War, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(50), s.1876-1902.
• Liu, C., Xu, J., & Zhang, H. (2020), Competitiveness or complementarity? A Dynamic Network Analysis of International Agri-Trade along the Belt and Road, Applied Spatial Analysis and Policy, 13, s.349-374.
• Maryam, J., Banday, U. J., & Mittal, A. (2018), Trade Intensity and Revealed Comparative Advantage: An Analysis of Intra-BRICS trade, International Journal of Emerging Markets, 13(5), s.1182-1195.
• MFA (2022), Türkiye-AB Gümrük Birliği, https://www.mfa.gov.tr/turkiye-ab-gumruk-birligi.tr.mfa, (Erişim tarihi: 03.04.2024).
• Michaely, M. (1996), Trade Preferential Agreements in Latin America: An Ex-Ante Assessment, World Bank Publications. No. 1583.
• Özdamar, G. (2014), İmalat Sanayisinde Türkiye'nin AB ile Ticaretinin Yapısı ve Rekabet Gücü: Teknoloji Düzeylerine Göre Bir İnceleme, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (41), s.11-30.
• Phan, T. H., & Jeong, J. Y. (2012), An Analysis of Korea-Vietnam Bilateral Trade Relation, Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper No. 48312.
• Saygılı, R. F., & Terzioğlu, B. (2008), Türkiye’nin AB’ye Katılım Sürecine Ticarette Uyumluluk Açısından Bir Bakış, İktisat İşletme ve Finans, 23(263), s.124-145.
• Serin, V., & Civan, A. (2008), Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: A Case Study for Turkey towards the EU, Journal of Economic and Social research, 10(2), s.25-41.
• Shnyrkov, O. І., & Pliushch, D. S. (2019), Quantitative Analysis of Trade Complementarity between Ukraine and the EU, Аctual Problems of International Relations, 1(141), s.89-97.
• Şimşek, N., & Kurt, A. S. (2021), Evaluation of the economic relations between Turkey and Uzbekistan, PERCEPTIONS: Journal of International Affairs, 26(1), s.121-151.
• Şimşek, N., Canaltay, C., & Şimşek, H. A. (2017a), Trade Relations Between Turkey and Kazakhstan on the 25th Anniversary of Kazakhstan’s Independence, PERCEPTIONS: Journal of International Affairs, 22(1), s.7-28.
• Şimşek, N., Şimşek, H. A., & Zhanaltay, Z. (2017b), Analysis of Bilateral Trade Relations between Turkey and Russia Federation. Bilig, (83), s.1-26.
• Tabassum, A. (2021), Trade Intensity and Trade Complementarity between India and Bangladesh, Webology, 18(5), s.325-334.
• TİM (2024), Avrupa Birliği Bilgi Notu, https://tim.org.tr/files/downloads/Ulke_Bilgi_Notları/AB%20Ülke%20Bilgi%20Notu.pdf, (Erişim Tarihi: 04.04.2024).
• Topcu, B. A., & Kılavuz, E. (2012), Revealed Comparative Advantage and Competitiveness of the Turkish manufacturing sector in the European market, International journal of economics and Finance Studies, 4(2), s.21-35.
• Trade Map (2024), Trade Statistics for International Business Development. https://www.trademap.org/, (Erişim Tarihi: 22.04.2024).
• Utkulu, U. & İmer, H. (2009), Türk Tekstil ve Konfeksiyon Sektörünün Avrupa Birliği Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü Karşısındaki Rekabet Gücünün Alt Sektörler Düzeyinde Ölçülmesi, Rekabet Dergisi, 36, s.3-43.
• Vahalík, B. (2014), Regional bilateral trade analysis of the European Union, China and ASEAN, Procedia Economics and Finance, 12, s.709-717.
• Vergil, H., & Yıldırım, E. (2006), AB-Türkiye Gümrük Birliğinin Türkiye’nin Rekabet Gücü Üzerindeki Etkileri, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), s.1-17.
• Wang, P. Z., Chu, L. X., & Zhao, Y. X. (2018), Trade Complementarity and Competitive Analysis between China and Countries under “the Belt and Road” Initiative, In 4th Annual International Conference on Management, Economics and Social Development (ICMESD 2018) (s. 355-365). Atlantis Press.
• World Bank (2010), Trade Indicators, https://wits.worldbank.org/wits/wits/witshelp/Content/Utilities/e1.trade_indicators.htm, (Erişim Tarihi: 10.05.2024).
• Xu, N., & Li, F. (2019), Analysis of Trade Competitiveness and Complementarity between China and EAEU, Management, Finance and Social Sciences Research, s.992-798.
• Yao, S. (2021), Trade Relations Between China and The Czech Republic: An Analysis of Complementarity and Competition, In 2021 International Conference on Transformations and Innovations in Business and Education (ICTIBE 2021) (s. 135-141). Atlantis Press.
• Yılmaz, F., & Akkaya, G. (2020), Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Dış Ticaretinde Yoğunlaşma Analizi, Çukurova Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), s.251-267.
• Zheng, X., Jia, L., Bao, J., & Chen, J. (2018), A Study of Trade Complementarity between China and the Baltic States and its Development Strategies, Amfiteatru Economic, 20(49), s.788-803.