Chinese Dungeons According to Hıtaynâme

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 670 - 678, 25.03.2025

Celal Aslan

https://doi.org/10.11616/asbi.1585976

Öz

China is one of the oldest civilisations in human history. The roots of this civilisation go back to before written history. China has been ruled by many different dynasties throughout history. These dynasties have shaped Chinese history, cultural and social structure. One of the most important dynasties is the Ming Dynasty period. The period in which the work titled Hıtaynâme written by Ali Akbar Hıtaî was written coincides with the Ming Dynasty period. There are many different copies of Hıtaynâme written in Persian, and it is seen that Ali Akbar Hıtaî includes important information about China in many subjects. In Hıtaynâme, especially topics such as China's administrative system, Chinese palace, laws and prisons are quite remarkable. The purpose of writing this study is the subject of dungeons (prisons) described in detail in the work. In this study, Chinese dungeons (prisons) were analysed based on the Cairo copy of the work. During the study, academic studies on Chinese civilisation were also scanned and the study was created.

Anahtar Kelimeler

Ali Akbar Hıtaî, Hıtaynâme, Dungeon, Chinese Dungeons, Dungeon Tortures

Hıtaynâme’ye Göre Çin Zindanları

Öz

Çin, insanlık tarihinin en eski medeniyetlerden biridir. Bu medeniyetin kökleri, yazılı tarihin öncesine dayanmaktadır. Çin tarih boyunca birçok farklı hanedanlık tarafından yönetilmiştir. Bu hanedanlıklar; Çin tarihinin, kültürel ve sosyal yapının şekillenmesini sağlamışlardır. Hanedanlıklar arasında en önemlilerinden biri ise Ming Hanedanlığı dönemidir. Ali Ekber Hıtaî tarafından kaleme alınan Hıtaynâme adlı eserin yazıldığı dönem de Ming Hanedanlığı dönemine rast gelmektedir. Farsça yazılan Hıtaynâme’ nin birçok farklı nüshası bulunmakta olup, eserde Ali Ekber Hıtaî’nin Çin hakkında pek çok konuda önemli bilgilere yer verdiği görülür. Hıtaynâme’de özellikle Çin’in yönetim sistemi, Çin sarayı, kanunları ve hapishaneleri gibi konular oldukça dikkat çekicidir. Bu çalışmanın yazılış amacını ise eserde detaylıca anlatılan zindanlar (hapishaneler) konusu oluşturmuştur. Çalışmada eserin Kahire nüshası temel alınarak, Çin zindanları (hapishaneler) incelenmiştir. Çalışma esnasında Çin medeniyetinde dair akademik çalışmalar da taranarak, çalışma meydana getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ali Ekber Hıtaî, Hıtaynâme, Zindan, Çin Zindanları, Zindan İşkenceleri

Kaynakça

• Burkay, S. (2008). Teorik Çerçevede Suç. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar Dergisi, 2(4), s.1-15.
• Bodde, D. (2008). In D. Twitchett & M. Loewe (Eds.), The Cambridge History of China: Volume 1, The Ch'in and Han empires, 221 BC – AD 220 (p. 20). Cambridge University Press.
• Brook, T. (2010). The Troubled Empire: China in the Yuan and Ming Dynasties. Belknap Press of Harvard University Press.
• Çandarlıoğlu, G. (1993). Çin. TDV İslâm Ansiklopedisi, 8, s. 318-321
• Eberhard, W. (1995). Çin Tarihi. Ankara: TTK Basımevi.
• Fowler, J. ve Fowler, M. (2008). Chinese Religions: Beliefs and Practices. Sussex Academic Press.
• Gallas, W. (1994). Cezalandırılabilirliğin Temelleri ve Sınırları (Suç Kavramı Üzerine Düşünceler). Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(1-2), s.305-327.
• Hitaî, A. E. (1510). Hıtaynâme (Kahire Nüshası). Mısır Milli Kütüphanesi.
• Hill, G. (2006). Chinese and Western Prisons: Similarities and Differences. Corrections Today, 31(6), s.24–26.
• Hill, G. (2007). Chinese and Western Prisons: Similarities and Differences, part 2. Corrections Today, 32(1) s.22- 24.
• İnayet, A. (2007). Divanü Lûgat-it Türk’te Geçen Çin ve Maçin Adı Üzerine. Turkish Studies, 2(4), s. 1174-1184.
• Kızmaz, Z. (2005). Ceza veya Kriminal Yaptırımın Suç Oranları Üzerindeki Caydırıcı Etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), s. 211-231.
• Limeng, S. (2012). Luca Pacioli Zamanında Çin’de Muhasebe (çev. Aydan Çelenk Üstün). Muhasebe ve Finans Tarih Araştırmaları Dergisi, 2, s. 179-197.
• Mermutlu, B. (2019). Seyhatnamelere Göre On beş ve On altıncı Yüzyıllarda Çin/ Hıtay’da Siyasi ve Sosyal Hayat. Eurasian Conference on LanguageSocial Sciences VI (s.90-113). Taşkent, Özbekistan.
• Multu, B. (2011). 15. Yüzyılda Hıtay’da Bir Timurlu Sefir: Gıyaseddin Nakkaş’ın Hıtay Gözlemleri. Folklor/Edebiyat, 18(67), s.125-136.
• Özmen, İ. ve Buluş, A. (2017). Başlangıçtan Devrime Çin’i Anlamak (mı)?. Medeniyet ve Toplum, 1(1), s.9-33.
• Özerdim, M. N. (1950). Acaib-ül Letaif (Hıtay Sefaretnamesi) ile Çin Kaynakları Arasında İlgi. AÜDTCF Dergisi, 8 (3), s.345-371.
• Sınar, H. (2011). Siyasal Suç Üzerine Bir İnceleme. Journal of Istanbul University Law Faculty, 58(1-2), s.53-77.
• Taşağıl, A. (1998). Hıtâynâme. TDV İslâm Ansiklopedisi, 17, s.404-405.
• Taşağıl, A. (2001). Karahıtaylar. TDV İslam Ansiklopedisi, 24, s.415-416.
• Twitchett, D. C., Loewe, M. ve Fairbank, J. K. (1986). The Ch'in and Han Empires, 221 B.C.–A.D. 220 (Vol. 1). Cambridge University Press.
• Uyanık, M. Z. (2017). Batı ve Doğu Kültüründe Hapishane. Mizanü’l-Hak: İslami İlimler Dergisi, 4, 87-134.
• Yule, H. (1915). Cathay and the Way Thither (Vol.1). The Hakluyt Society. https://archive.org/details/cathaywaythither03yule/page/n19 (Erişim Tarihi: 25.10. 2024).
• Weimin, Z. (2021) . A dummy's guide to jail system in China.
• https://www.dehenglaw.com/EN/tansuocontent/0008/023259/7.aspx?MID=0902 (Erişim Tarihi: 25.10. 2024).
• Wade, G. (2004). Ming China and Southeast Asia in the 15th Century: A Reappraisal. Asia Research Institute Working Paper Series No. 28, Singapore, 2004, s. 2-4.