Social Insurance Status of Residential Janitors

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 3, 1342 - 1357, 30.11.2025

Duygu Erkan Şahin

https://doi.org/10.11616/asbi.1742531

Öz

The increasing pace of urbanization has led to the proliferation of multi-story apartment buildings as a solution to the emerging housing demand, which in turn has resulted in the widespread employment of residential janitors. In response to the growing number of such workers, various legal regulations have been introduced to ensure their social protection. This study aims to examine the fundamental principles and specific legal aspects concerning the social insurance status of residential janitors. Within this framework, the analysis is based on the provisions of Law No. 5510 on Social Insurance and General Health Insurance, relevant secondary legislation, scholarly commentary, personal assessments, and pertinent rulings of the Court of Cassation. The findings indicate that incorporating residential janitor workplaces into the “Simplified Employer Model” scheme confers significant advantages to employers. Nevertheless, it is concluded that additional regulatory measures are necessary to effectively address the issue of informal employment in this sector.

Anahtar Kelimeler

Residential Janitors , Social Security Law , Simplified Employer Model

Konut Kapıcılarının Sigortalılığı

Öz

Şehirleşmenin artmasıyla ortaya çıkan barınma sorununun çözümünde kullanılan çok katlı apartmanlar konut kapıcılığının yaygınlaşması sonucunu doğurmuştur. Gün geçtikçe sayıları artan konut kapıcılarının korunması için çeşitli yasal düzenlemeler yapılmıştır. Bu çalışma, konut kapıcılarının sigortalılıklarına ilişkin temel esasları ve özellikli durumları ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda incelememizde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile bağlı mevzuat hükümleri, öğretideki görüşler, kişisel değerlendirmelerimiz ve konu ile ilişkili Yargıtay kararlarına yer verilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda konut kapıcılığı işyerlerinin “Kolay İşverenlik” uygulamasına dahil edilmesinin bu kişilerin işverenlerine önemli avantajlar sağladığı tespit edilmiş; ancak kayıt dışı çalışmalarıyla etkin şekilde mücadele edilebilmesi için ek başka tedbirlere de ihtiyaç duyulduğu kanısına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Konut Kapıcıları , Sosyal Güvenlik Hukuku , Kolay İşverenlik

Kaynakça

• Alp, N. S. (2020), Yargıtay Kararları Işığında Konut Kapıcıları ve Bunların Fazla Çalışması, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,10 (2), s.251-301.
• Centel, T. (2021), Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, 1. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2024), Ulusal İstihdam Stratejisi (2025-2028), https://www.csgb.gov.tr/Media/y1vlqieo/ulusal-istihdam-stratejisi-2025-2028-1.pdf, (Erişim Tarihi: 28.04.2025).
• Çulpan, O. (1980), Geçiş Dönemindeki Aileler: Ankara’da Kapıcı Aileleri Üzerinde Bir İnceleme, Amme İdaresi Dergisi, s.21-27.
• Demir, E. (2016), Bireysel İş Hukuku Bakımından Konut Kapıcılarının Hakları, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15 (2), s.577-599.
• Erkan Şahin, D. (2022), Esnek Çalışma Modellerinde Sosyal Güvenlik Uygulamaları, 1. Baskı, İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Göçmen, M., Öztürk, M., ve Işık, M. (2018), Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sisteminde Kayıt Dışı Hizmetin Tespiti, İş ve Hayat Dergisi, 4(8), s.225-256.
• Güzel, A., Okur, A.R., ve Caniklioğlu, N. (2020), Sosyal Güvenlik Hukuku, 18. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Karakurt Tosun, E. (2017), Konut Kapıcıları ve Komşuluk Hakkı, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Bina Yönetimi ve Site İşletmeciliği Ders Notu, https://adm.ataaof.edu.tr/pdf.aspx?du=R cg7LRgfED1AuDbcUYVEQ==, (Erişim Tarihi: 08.04.2025).
• Okay, S. N. (1979), Türk İş Hukuku Açısından Konut Kapıcıları ve Kapıcılık Hizmetleri, s.40-56, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/9533, (Erişim Tarihi: 27.03.2025).
• Özkan Koç, S. D. (2024), İş Kazasının Tanımı, Bildirilmesi ve Soruşturulması, (Ed.: A. N. Sözer, N. Caniklioğlu ve M. Kabakcı), Sosyal Sigortalar Hukuku Şerhi, Cilt 1, s. 467-507, İstanbul: Lykeion Yayınları.
• Sosyal Güvenlik Kurumu. Genel Bilgi, https://www.sgk.gov.tr/Content/Post/e3f8021f-6c7e-49a7-a51a- 51d79a187ada/Genel-Bilgi-2025-02-11-02-11-14 - :~:text=Kayıt dışı istihdam%3B sosyal güvenlik,da eksik bildirilmesi olarak tanımlanabilir, (Erişim Tarihi: 02.05.2025).
• Sümer, H. H. (2020), Sosyal Güvenlik Hukuku, 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şahin, H. (2021), Konut Kapıcılarının Çalışma Hayatı: Ağrı İli Örneği, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 10 (10), s.299-319. doi: 10.31199/hakisderg.889546
• Şakar, M. (1985), Bireysel İş Hukuku Açısından Kapıcıların Hukuki Durumu, Yargıtay Dergisi, 11(1-2), s.130-155.
• Şakar, M. (2020), İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku, 13. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Tatar, G. (2017), Sosyal Güvenlik Hukukunda Müteselsil Sorumluluk, Çalışma ve Toplum Dergisi, 4(55), s.2119- 2156.
• Temir, A. (2021), Apartman Yönetimi ve Kapıcılar, 3. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Tuncay, A.C. ve Ekmekçi, Ö. (2015), Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 17. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık. Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 08.04.2025).
• Türkiye Büyük Millet Meclisi. (2018), Kanun Tasarısı, https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D26/Y3/T1/WebOnergeMetni/e807832d-eedb-43be-8b74-b32c3b3f2dab.pdf?TSPD_101_R0=08ffcef486ab20001762bd9d8758183965202124cbc1b592f90ddba5441055c44b6e5a32c776fc9c088f7b6bfa1430003b2e05ee8b2cbb6073928f370d007aefd2a4c0c73a40b3bf7a8fb76e52c4fd270c876d338004c83136a093defde617e8 (Erişim Tarihi: 21.04.2025).
• Uşan, M. F. (1999), İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Konut Kapıcıları, Kamu-İş, 5 (1), s.63-100.
• Yardımcıoğlu, D. (2024), Konut Kapıcılarının Ücret Alacaklarından Kat Malikleri İle Yöneticilerin Sorumluluğu, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12 (2), s.869-898. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. E. 2022/9430, K. 2023/1636, T. 07.02.2023, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. E. 2022/10278, K. 2022/13868, T. 31.10.2022, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. E. 2017/1967, K. 2020/550, T. 08.07.2020, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. E. 2016/408, K. 2019/1115, T. 24.10.2019, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay 22. Hukuk Dairesi. E. 2016/11463, K. 2019/8639, T. 15.04.2019, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. E. 2016/20789, K. 2016/19544, T. 08.11.2016, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 08.04.2025).
• Yargıtay 21. Hukuk Dairesi. E. 2015/22275, K. 2016/2524, T. 22.02.2016, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 08.04.2025).
• Yargıtay 7. Hukuk Dairesi. E. 2015/210, K. 2015/26071, T. 21.12.2015, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay 22. Hukuk Dairesi. E. 2013/6417, K. 2014/5203, T. 07.03.2014, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay 7. Hukuk Dairesi. E. 2014/825, K. 2014/4355, T. 21.02.2014, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 08.04.2025).
• Yargıtay 22. Hukuk Dairesi. E. 2012/24034, K. 2013/14231, T. 13.06.2013, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. E. 2009/40820, K. 2012/3489, T. 13.02.2012, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. E. 2011/298, K. 2011/377, T. 01.06.2011, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 10.04.2025).
• Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. E. 2008/526, K. 2009/14922, T. 01.06.2009, https://www.dejure.ai/ (Erişim Tarihi: 08.04.2025).