Sporda Öfkenin Kaynağı Problemi: İsmail Müfid İstanbuli Merkezli Bir Çözümleme

Yıl 2022, , 391 - 403, 19.12.2022

Ersin Afacan , Hayrettin Hayri Tokmakçı

https://doi.org/10.38021/asbid.1203394

Öz

Öfke ve öfkenin kaynağı problemi, spor ahlakı nitelikli sorunsallaştırmayı içerir. Ahlak konusu insanlık tarihi boyunca pek çok düşünürün ilgisini çekmiştir. Elinizdeki bu çalışma, Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinde yaşamış Türk düşünürü İsmail Müfid İstanbuli (?-1802)’nin öfke ile ilgili düşünceleri bağlamında yapılmıştır.
İsmail Müfid Efendi’nin Şerhu’l Ahlâki’l Adudiyye adlı eserinde yer alan öfke ile ilgili yorumlarında yer alan ucup, kibir, böbürlenmek, çekişme, inat, şaka, alay, hain ve haksızlık gibi kavramlar çalışmanın alt yapısını oluşturmaktadır. Bu anlamda çalışma kapsamında spor insanı için öfke ve öfkenin kaynağı konusu tartışılmaktadır. Bu tartışma, çalışmamızın sınırlarını belirleyen temel sorun niteliğindedir.
Çalışmanın temel amacı, İsmail Müfid İstanbuli’nin öfkenin kaynağı ile ilgili düşüncesini ahlakın kaynağı bağlamında sosyolojik, epistemolojik ve psikolojik açıdan değerlendirmek, düşünürün öfke ile ilgili düşüncelerini sistematik bir şekilde ortaya koymak ve öfkenin kaynağına ilişkin bundan sonra yapılacak olan çalışmalara farklı bir açıdan kaynak olma olanağı sağlamaktır.
Araştırma sonucunda İsmail Müfid İstanbuli`ye göre öfkenin kaynağı problemini spor üzerine konu edinecek özel bir bilimsel çalışmanın bulunmadığı tespit edilmiştir. Araştırmanın temel tezine göre, İsmail Müfid İstanbuli`nin ahlâk felsefesinde öfke, zarar verici bir özelliktir. Bu yönüyle intikam almak için ortaya çıkan bir güçtür. Bu gücün nedenleri arasında kibir, böbürlenmek, alay ve hainlik gibi durumların İsmail Müfid İstanbuli tarafından öne çıkarılması günümüz spor insanları açısından oldukça manidardır.

Anahtar Kelimeler

Spor insanı, Öfke, Ahlak, Sports person, Anger, Morality

The Source Of Anger Problem in Sports: İsmail Müfid İstanbuli Centered Analysis

Öz

The problem of anger and the source of anger includes the problematization of sports ethics. The subject of morality has attracted the attention of many thinkers throughout human history. This study is done in the context of the thoughts about anger of the Turkish thinker İsmail Müfid İstanbuli (?-1802), who lived in the last periods of the Ottoman Empire.
Concepts such as freak, arrogance, boasting, contention, stubbornness, joke, mockery, traitor and injustice in the comments of İsmail Müfid Efendi about anger in his work called Şerhu'l Ahlâki'l Adudiyye constitute the background of the study. In this sense, within the scope of the study, the issue of anger and the source of anger for sports people is discussed. This discussion is the main problem that defines the limits of our study.
The main purpose of the study is to evaluate İsmail Müfid İstanbuli's thought about the source of anger in the context of the source of morality from a sociological, epistemological and psychological point of view, to reveal the thinker's thoughts on anger in a systematic way and to be a source for future studies on the source of anger from a different perspective. is to provide.
As a result of the research, it was determined that according to İsmail Müfid İstanbuli, there is no special scientific study that will deal with the problem of the source of anger on sports. According to the main thesis of the research, anger is a harmful feature in İsmail Müfid İstanbuli's moral philosophy. In this respect, it is a power that emerges to take revenge. It is very meaningful for today's sports people that situations such as arrogance, boasting, ridicule and treachery are highlighted by İsmail Müfid İstanbuli among the reasons for this power.

Anahtar Kelimeler

Sports person, Anger, Morality

Kaynakça

• Adler, A. (1995). İnsan tabiatını tanıma (Çeviri: A. Yörükan). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Arslanoğlu, K. (2005). Futbolun psikiyatrisi. Ithaki Yayınları.
• Ataç, F. (1991). İnsan yaşamında psikolojik gelişim. Beta Basım Yay.A.Ş.
• Atkinson, R.L., Atkinson, R.C., Smith, E.E., Bem, D.J. and Nolen-Hoeksema, S. (1996). Introduction to psychology (11th. ed.). Fort Worth, TX: Harcourt Brace College Publisher.
• Başaran, İ. E. (1995). Hoşgörü ve eğitim. Hoşgörü ve Eğitim Toplantısı. Ankara: UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ve Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ortak Yayını.
• Bond, J., ve Kirshenbaum, R. (2004). Radar altı iletişim: Günümüz kuşkucu tüketicisine ulaşmanın yolları. (Çeviri: Aycan Akyıldız). Madia Cat Yayınları.
• Brunelle, J. P., Janelle, C . M., and Tennant, L. K. (1999). Controlling competetive anger among male soccer players. Journal of Applied Sport Psychology, 11, 283-297.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem A Yayıncılık.
• Brophy, J. (1996). Working with shy or withdrawn students. ERIC Digest.
• Brown, M., ve Cregan, C. (2008). Organizational change cynicism: The role of employee involvement. Human Resource Management, 47(4), 664-691. Doi: 10.1002/hrm
• Calabrese, K. R. (2000). Interpersonal conflict and sarcasm in the workplace. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126(4), 459-494.
• Quick, J. C., Saleh, K. J., Sime, W. E., Martin, W., Cooper, C. L., Quick, J. D., ve Mont, M. A. (2006). Symposium stress management skills for strong leadership: Is it worth dying for?. JBJS, 88(1), 217-225. Doi:10.2106/JBJS.E.0092
• Cüceloğlu, D. (2003). İnsan ve davranışı: Psikolojinin temel kavramları. Remzi Kitabevi. Dean, J., P., B., and Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review, 23(2), 341- 352.
• Ergil, D., Akıncı, Z., Yılmaz, A., Yalçın, Ö., ve İnal, C. (2006). Demokrasi ve yurttaşlık kültürü. Turhan Kitabevi.
• Farrington, D. P., and Welsh, B. C. (2007). Saving children from a life of crime: Early risk factors and effective interventions. Oxford University Press.
• Feldman, S. R. (1998). Social psychology. (2. edition). London: Prentice-Hall. Intertional Limited.
• Gallup. (2021). Gallup's latest global emotions report. https://www.gallup.com/analytics/349280/gallup-global-emotions-report.aspx adresinden 20 Haziran 2022 tarihinde alınmıştır.
• Gillert B. (1975). Spor tarihi. (Çeviri: Mustafa Durak). Gelişim Yayınları.
• Işık, M., Kılıç, İ., ve Aksoy, K. (2017). İşitme engelli sporcuların saldırganlık düzeyleri: bireysel ve takım sporu üzerine bir karşılaştırma. International Journal of Human Sciences, 2458-9489. Doi:10.14687/jhs.v14i4.4832
• Jackson, P. (2006). Kutsal çemberler. (Çeviri: Nazmiye Gül). Maviağaç Yayıncılık. İstanbûlî, İ. M. (2014). Şerhu’l-ahlâki’l-adudiyye. (Çeviri: Selime Çınar). Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Kaufmann, A. (1954). Lebendiges und totes in binding normentheorie. Normlogik und moderne Strafrechtsdogmatik.
• Maxwell J .P. (2004) Anger rumination: an ancedent of athlete aggression?. Psychology of Sport and Exercise, 5, 279-289. Doi.org/10.1016/S1469-0292(03)00007-4
• Maxwell, J. P., Visek, A. J., ve Moores, E. (2009). Anger and perceived legitimacy of aggression in male hong kong chinese athletes: Effects of type of sport and level of competition. Psychology of Sport and Exercise, 10, 289-296. Doi:10.1016/j.psychsport.2008.07.010
• Mehmet, D. (1986). Büyük türkçe sözlük. Beyan Yayınları.
• Modi, D., ve Thingujam, N. S. (2007). Role of anger and ırrational thinking on minor physical health problems among marries couples. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 13(1), 119-128.
• Morgan, D., ve Zeffane, R. (2003). Employee involvement, organizational change and trust in management. International Journal of Human Resource Management, 14(1), 55-75.
• Öz, F., ve Hiçdurmaz, D. (2010). Stresle başetmede önemli bir yol: Mizahın kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(13):83-88.
• Özden, H. Ö. (2011). İletişim Araçlarının Türk Ahlak Anlayışı Açısından Değerlendirilmesi. Atatürk İletişim Dergisi, 1(2), 141-158.
• Peirce, C. S., Cohen, M. R., ve Dewey, J. (2017). The fixation of belief 1. In Chance, Love, and Logic (pp. 7-31). Routledge.
• Schneider, B. (1987). The people make the place. Personnel Psychology, 40(3), 437-453. Schopenhauer, A. (2017). Yaşam bilgeliği üzerine aforizmalar. (Çeviri: Mustafa Tüzel). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Shaffer, D. (2008). Social and personality development. Cengage Learning.
• Smith, T. W. (1992). Hostility and health: Current status of a psychosomatic hypothesis: A Review. Health Psychology, 11(3), 139–150. Doi.org/10.1037/0278-6133.11.3.139
• Stearns, F. R. (1972). Anger: Psycholog, physiolog, pathology. Charles Thomas Publishing.
• Şahin, A. (2018). Yönetsel ve eğitsel araç olarak eğitim kurumlarında mizah. Anı Yayıncılık.
• Tangney, J. P. (2000). Humility: Theoretical perspectives, empirical findings and directions for future research. Journal of Social and Clinical Psychology, 19, 70–82.
• The World Bank (2021). Turkiye. https://data.worldbank.org/country/turkiye?view=chart adresinden 22 Eylül 2022 tarihinde alınmıştır.
• Tokgöz, N. (2011). Örgütsel sinisizm, örgütsel destek ve örgütsel adalet ilişkisi: Elektrik dağıtım işletmesi çalışanları örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 113-132.
• Üsküdar Üniversitesi. (2019). Üsküdar Üniversitesi Türkiye’nin “öfke” haritasını açıkladı. https://uskudar.edu.tr/tr/icerik/4279/uskudar-universitesi-turkiyenin-ofke-haritasini-acikladi adresinden 20 Haziran 2022 tarihinde alınmıştır.
• Yavuzer, H. (2006). Okul çağı çocuğu. (12. Basım). Remzi Kitabevi.
• Yerlikaya, E. E. (2009). Üniversite öğrencilerinin mizah tarzları ile algılanan stres, kaygı ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Wann, D. L., Melnick, M. J., Russell, G. W., ve Pease, D. G. (2001). Sport fans: The psychology and social impact of spectators. Routledge.