Examination of the Relationship Between the Enneagram Personality Types and Multifaceted Leadership Orientations of Administrative Sports Sciences Academics

Yıl 2024, , 21 - 38, 28.03.2024

Gamze Durmuş , Pınar Karacan Doğan , Serdar Ceyhun

https://doi.org/10.38021/asbid.1374289

Öz

In this study, the objective was to examine the relationship between the Enneagram personality types and the multifaceted leadership orientations of academicians in administrative roles in higher education institutions offering sports education in Turkey in terms of various variables. A relational screening model, one of the quantitative research methods, was employed in the study. As data collection tools; "Personal Information Form" prepared by the researchers, "Enneagram Personality Scale (EPS)" developed by Subaş and Çetin (2017), and "Multifaceted Leadership Orientation Scale (MLOS)" developed by Dursun et al. (2019) were used. The universe of the study consists of academicians in administrative roles in higher education institutions offering sports education in Turkey. The sample of the study consists of a total of 144 individuals, including 34 females and 110 males, selected through a random sampling method from these academicians. In the analysis of the data; t-Test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used to determine the relationship between the variables, and Pearson Correlation analysis was used to determine the relationship between the scales. According to the results obtained from the research data, it was observed that academicians have the highest averages in EPS, Perfectionist, and Challenger sub-dimensions and the lowest average in Helper sub-dimension. In MLOS, it was seen that the structural leadership sub-dimension had the highest average, and the political leadership sub-dimension had the lowest average. The findings of the study reveal significant relationships between academic administrative duties and individuals' personality characteristics and leadership orientations. In particular, it was determined that academicians with certain administrative duties exhibited a higher alignment with certain Enneagram personality types and sub-dimensions of leadership orientations. Additionally, it was observed that variables such as gender, department, and income level could also be determinant in these relationships. In conclusion, it can be stated that as academicians in administrative roles increase their multifaceted leadership orientations, their Enneagram personality characteristics also show an increase.

Anahtar Kelimeler

Personality, Enneagram Personality, Leadership, Multifaceted Leadership.

İdari Göreve Sahip Spor Bilimleri Akademisyenlerinin Enneagram Kişilik Tipleri ile Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’de spor eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında idari göreve sahip akademisyenlerin enneagram kişilik tipleri ile çok yönlü liderlik yönelimleri arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak; araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu”, Subaş ve Çetin (2017) tarafından geliştirilen “Enneagram Kişilik Ölçeği (EKÖ)” ve Dursun ve arkadaşları (2019) tarafından geliştirilen “Çok Yönlü Liderlik Yönelimi Ölçeği (ÇYLYÖ)” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye’de spor eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında idari göreve sahip akademisyenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini bu akademisyenler içerisinden seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen 34 kadın 110 erkek olmak üzere toplam 144 kişi oluşturmaktadır. Verilerin analizinde; değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenebilmesinde t-Testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA), ölçekler arasındaki ilişkinin belirlenebilmesi için Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma verilerinden elde edilen sonuçlara göre, akademisyenlerin EKÖ, Mükemmeliyetçi ve Reis alt boyutlarının en yüksek, Yardımcı alt boyutunun en düşük ortalamaya sahip olduğu görülmektedir. ÇYLYÖ’nde ise yapısal liderlik alt boyunun en yüksek, politik liderlik alt boyunun en düşük ortalamaya sahip olduğu görülmektedir. Araştırma bulgularına göre, akademik alandaki idari görevlerin ve bireylerin kişilik özellikleri ile liderlik yönelimleri arasında belirgin ilişkiler olduğu ortaya koyulmaktadır. Özellikle, belli idari görevlere sahip akademisyenlerin belirli enneagram kişilik tipleri ve liderlik yönelimleri alt boyutlarıyla daha yüksek uyum gösterdikleri tespit edilmiştir. Ayrıca, cinsiyet, bölüm ve gelir düzeyi gibi değişkenlerin de bu ilişkilerde belirleyici olabildiği gözlemlenmiştir. Son olarak, idari göreve sahip akademisyenlerin, çok yönlü liderlik yönelimleri arttıkça enneagram kişilik özelliklerinin de artış gösterdiği söylenilebilir.

Anahtar Kelimeler

Kişilik, Enneagram Kişilik, Liderlik, Çok Yönlü Liderlik.

Kaynakça

• Alexander, M,. ve Schnipke, B. (2020). The Enneagram: A primer for psychiatry residents. American Journal of Psychiatry Residents', 15(3), 1-8. Doi: https://doi.org/10.1176/appi.ajp-rj.2020.150301
• Bass, B. M., ve Avolio, B. J. (1994). Improving organizational effectiveness through transformational leadership. U.K: Sage Publications.
• Batı, U. ( 2019). Enneagram ile kişilik analizi (5. Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Boz, D., Duran, C., ve Meral, H. (2021). Enneagram kişilik tiplerinin iş performansı üzerindeki etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(79), 1248-1261. Doi: https://doi.org/10.17755/esosder.727441
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2021). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegam A Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N. (2019). Yönetimin pin kodu. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Chestnut, B. (2013). The complete Enneagram: 27 paths to greater self-knowledge. USA: She Writes Press. Conger, J. A., ve Kanungo, R. N. (1998). Charismatic leadership in organizations. Sage Publications, California: Thousand Oaks.
• Daniels, D., ve Price, V. A. (2000). The essential enneagram: The definitive test and personality guide. San Francisco, CA: Harper San Francisco.
• Dereli, M. (2003). A survey research of leadership styles of elementary school principles. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Dursun, M., Günay, M., ve Yenel, İ. F. (2019). Çok yönlü liderlik yönelimleri ölçeği (ÇYLYÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(2), 333-347. Doi: https://doi.org/10.33712/mana.596370
• Fındıkçı, İ., ve Korucu Gümüşoğlu, N. (2022). Yöneticilerin kişilik ve demografik özellikleri arasındaki ilişki: Türkiye’de aile şirketlerine DKT uygulaması. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 3(1), 36-58. Doi:https://doi.org/10.52108/2757-5942.3.1.3
• Garipağaoğlu, B. ve Şimşek, E. (2016). Bolman ve Deal’in dört çerçeve modeline göre akademik liderlerin liderlik yaklaşımlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 81-94. Doi: https://doi.org/10.17679/iuefd.17126525
• Gülşen, D. B. A., ve Yıldız, A. B. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin bireysel girişimcilik ve liderlik davranışlarına ilişkin öz algılarının incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 13(3), 231-244. Doi: https://doi.org/10.17155/omuspd.1193189
• Karaalp, Ö., ve Kımter, N. (2023). Enneagram kişilik tipleri ve dinî tutum üzerine bir araştırma. Premium e-Journal of Social Science (PEJOSS), 7(28), 222-239. Doi: https://doi.org/10.37242/pejoss.4369
• Karaküçük, S., ve Yetim, A. (1996). Rekreasyon etkinliklerinde liderlik ve fonksiyonları. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 64-76.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kocabıyık, T. (2021). Okul yöneticilerinin enneagram kişilik tipleri ve iş tatmin düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Maitri, S. (2018). Enneagramın spritüel boyutu. İstanbul: Omega Yayınları.
• Palmer, H. (1991). Ruhun aynası ennegrama yansıyan insan manzaraları (Çev. Orhan Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Pervin, L. A., Cervone, D., ve John, O. P. (2005). Persönlichkeitstheorien. München: Reinhardt.
• Ramli, M., ve Saleh, S. P. (2020). Humanity-based leadership model in the government of south sulawesi province (integration of modern leadership with local wisdom). Journal of Islam and Science, 7(2), 116-123. Doi: https://doi.org/10.24252/jis.v7i2.18835
• Riso, D. R., ve Hudson, R. (2003). Discovering your personality type: The essential introduction to the Enneagram. New York: Houghton Mifflin Harcourt.
• Subaş, A., ve Çetin, M., (2017). Enneagram kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlilik çalışması. SOBİDER: Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 160-181. Doi: http://dx.doi.org/10.16990/SOBIDER.3478
• Sutton, A., Allinson, C., ve Williams, H. (2013). Personality type and work-related outcomes: An exploratory application of the Enneagram model. European Management Journal, 31(3), 234-249. Doi: https://doi.org/10.1016/j.emj.2012.12.004
• Turan, S. (2014). Eğitim yönetimi teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yenel, İ. F. (2018). Liderlik, yönetim ve spor. İçinde A. A. Yetim (Ed.), Ankara: Gazi Kitabevi Yayınları.
• Yetim, A., Tolukan, E., ve Şahin, M. Y. (2015). Spor tesisi yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranış özelliklerinin incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 10, 147-133. https://doi.org/10.14486/IJSCS269