Ragbi Sporcularında Duygusal Zekâ ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 380 - 390, 28.12.2021

Aydıner Birsin Yıldız Duygu Bülbül Gözde Algün Doğu

https://doi.org/10.38021/asbid.1032825

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı, ragbi sporcularında duygusal zekâ ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma grubu 2020-2021 sezonunda Türkiye Ragbi Federasyonu tarafından düzenlenen lig müsabakalarında oynayan 213 (94 kadın, 119 erkek) ragbi sporcusundan oluşmuştur. Araştırmanın verileri Lane vd. (2009) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Adiloğulları ve Görgülü, (2015) tarafından yapılan “Sporda Duygusal Zekâ Envanteri” ile Rammstedt ve John (2007) tarafından geliştirilen ve Horzum, Ayas ve Padır (2017) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan “Beş Faktör Kişilik Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde bilgisayar destekli veri çözümleme paket programı SPSS kullanılmıştır. Verilerin dağılım değerlendirmeleri çarpıklık ve basıklık puanlamaları üzerinden yapılırken, tüm analizlerde anlamlılık kriteri olarak p<0,05 düzeyi dikkate alınmıştır. Araştırma sonucunda; ragbi sporcularında duygusal zekâ ve kişilik özellikleri arasında anlamlı bir ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca kadın sporcuların duygusal zekâ düzeylerinin erkek sporculara kıyasla istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular neticesinde ragbi sporcularının kişilik özellikleri açısından dışadönük bireyler olduğu; duygusal zekâ düzeylerinin orta seviyede olduğu; cinsiyetin, ragbi sporcularının duygusal zekâ düzeylerinde bir belirleyici olduğu ve duygusal zekânın kişilik özellikleri ile istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde ilişkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zekâ, Kişilik, Ragbi

Investigation of the Relationship Between Emotional Intelligence and Personality Traits in Rugby Athletes

Öz

The aim of this research is to examine the relationship between emotional intelligence and personality traits in rugby players. The research group consisted of 213 (94 female, 119 male) rugby players playing in the league competitions organized by the Turkish Rugby Federation in the 2020-2021 season. To achieve the purpose of the study, Emotional Intelligence Inventory in Sports and Five Factor Personality Scalewere used. The obtained data were analyzed by SPSS 24 package program. While the distribution evaluations of the data were made on the basis of skewness and kurtosis scores, p<0,05 level was taken into consideration as the significance criterion in all analyzes. As a result of the research; A statistically significant relationship was found between emotional intelligence and personality traits in rugby players. In addition, it was determined that the emotional intelligence levels of female athletes were statistically significantly higher than male athletes. As a result of the findings obtained in the study, it was determined that rugby athletes are extroverted individuals in terms of personality traits; their emotional intelligence levels are moderate; It can be said that gender is a determinant of the emotional intelligence levels of rugby players and that emotional intelligence is statistically significantly related to personality traits.

Anahtar Kelimeler

Emotional Intelligence, Rugby, Personality

Kaynakça

• Adiloğulları, İ., ve Görgülü, R. (2015). Sporda duygusal zekâ envanterinin uyarlama çalışması. Uluslararası Spor Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 1(2), 83-94.
• Ağduman, F. (2018). Antrenör sporcu ilişkisi ve kişilik özelliklerinin kış sporlarında motivasyona etkisi. Doktora tezi, Atatürk Ü. Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Altıntaş, A., ve Akalan, C. (2008). Zihinsel antrenman ve yüksek performans. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 39-43
• Altıparmak, Y. (2019). İmgeleme ve kişilik: Temaslı ve temassız spor branşıyla uğraşan sporcular üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans tezi, Ege Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Başer, B. (2019). Voleybolcularda zihinsel dayanıklılık ve sportif kendine güven. Yüksek Lisans tezi, Hacettepe Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Biçer, T. (2008). Yaşam ve Sporda Doruk Performans, Başarının Zihinsel Dinamikleri. 10. Baskı, İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (14. Baskı). 90-150. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Can, G. (2014). Kişilik Gelişimi. Binnur Yeşil Yaprak (Der.), Eğitim Psikolojisi, Ankara: Pegem Akademi, 125.
• Cankurtaran, Z. (2020). Okçuların rekabet ortamında kullandıkları zihinsel antrenman becerilerinin sıralama atış skorlarına etkisi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 13-29.
• Charbonneau, D. ve A. M. Nicol (2002). Emotional ıntelligence and leadership in adoslescents. Personality and Individual Differences, 33,1101-1113.
• Chiou, S. S., Hsu, Y., Chiu, Y. H., Chou, C. C., Gill, D. L., ve Lu, F. J. (2020). Seeking positive strengths in buffering athletes’ life stress–burnout relationship: The moderating roles of athletic mental energy. Frontiers in Psychology, 10, 3007.
• Ciarrochi, J. V., A. Y. C. Chan ve J. Bajgar (2001), Measuring emotional intelligence in adolescents. Personality and Individual Differences, 31, 1105-1119.
• Ciarrochi, J. V., A. Y. C. Chan ve P. Caputi (2000), A critical evaluation of the emotional construct. Personality and Individual Differences, 28 (3), 539-561.
• Ciarrochi, J. V., Chan, A. Y.C., Caputi P. (2000). A critical evaluation of the emotional intelligence construct. Personality and Individual Differences Vol. 28, Issue: 3, 539-561.
• Constantine, M. G. ve K. A. Gainor (2001), Emotional intelligence and empathy: Their relation to multi - culturel counseling knowledge and awareness. Professional School Counseling, 5, December, 2, 17-34.
• Cüceloğlu, D. (2002). İnsan ve Davranışı, 10. Baskı, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Çiftçi, M. C., Tolukan, E., ve Yılmaz, B. (2020). Sporcuların zihinsel antrenman becerileri ile sürekli sportif öz güven düzeyleri arasındaki ilişki. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 26(1), 151-162.
• Dede, Y. E. (2019). Elit güreşçilerin zihinsel dayanıklılıklarının incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Adnan Menderes Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Ergin, F. E. (2000). Üniversite öğrencilerinin sahip oldukları duygusal zekâ düzeyi ile 16 kişilik özelliği arasında ilişki üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans tezi, Selçuk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Esin, Ö. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal zekâ ve beş faktör kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Konya Necmettin Erbakan Ü. Doktora tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Goldberg, L. R. (1990). An alternative ‘‘description of personality’’: The Big-Five factor structure. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 1216–1229.
• Gülşen, D. B. A., Yıldız, A. B., Yılmaz, B., ve Şahan, H. (2019). Spor bilimleri fakültesindeki öğrencilerin kendinle konuşma ve zihinsel dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(4), 459-470.
• Gülşen, D., Eryücel, M., Turna, B., Yildiz, M., ve Eryücel, S. (2021). Are dispositional hope levels in athletes a predictor of athletic mental energy?. Progress In Nutritıon, 23.
• Horzum, M. B., Ayas, T., & Padır, M. A. (2017). Beş faktör kişilik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması adaptation of big five personality traits scale to Turkish culture. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398-408.
• Koruç, Z. ve P. Bayar. (1989). Sporun Kişilik Üzerine Etkileri. Ankara: Araştırma Raporu, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü
• Küçük, V., Koç H. (2004). Psiko-sosyal gelişim süreci içerisinde insan ve spor ilişkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.10.131-14
• Lane, A.M., Meyer, B.B., Devonport, T.J., Kevin, A.D., Thelwell, R., Gill, G.S., Diehl, C.D.P., Wilson, M.,ve Weston, N. (2009). Validation of the emotional intelligence scale for use in sport. Journal of Sport Science and Medicine, 8, 289-295.
• Lu, F. J., Gill, D. L., Yang, C., Lee, P. F., Chiu, Y. H., Hsu, Y. W., ve Kuan, G. (2018). Measuring athletic mental energy (AME): instrument development and validation. Frontiers in Psychology, 9, 2363.
• Mayer, J. D., D. R. Caruso ve P. Salovey (1999). Emotional ıntelligence meets traditional'standarts for an intelligence", Intelligence, 27 (4), 267-298.
• McCrae, R. R. ve Costa, P. T. (2008). The five-factor theory of personality. In O. P. John, R. W. Robins, & L. A. Pervin (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (3rd ed., pp. 182–207). New York: Guilford Press.
• Özdenk, S. (2015). Bireysel ve takım sporuyla uğraşan sporcular ile spor yapmayan bireylerin duygusal zekâ ve liderlik özelliklerinin incelenmesi. Doktora tezi, Gazi Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Petrides, K. V., ve Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies. European Journal of Personality, 15, 425-448.
• Petrides, K. V., Frederickson, N., ve Furnham, A. (2004). The role of trait emotional intelligence in academic performance and deviant behavior at school. Personality And Individual Differences, 36(2), 277-293.
• Rammstedt, B. ve John, O. P. (2007). Measuring personality in one minute or less: A 10-item short version of the Big Five Inventory in English and German. Journal of research in Personality, 41(1), 203-212Schutte, N.S., Malouff, J.M., Hall, L.E., Haggerty, D. J., Cooper, J.T., Golden, C.J.,
• Reiff, H. B., N. M. Hatzes, M. H. Bramel ve T. Gibbon (2001). The relation of learning disabilities and gender with emotional ıntelligence in college students. Journal of Learning Disabilities, 34 (1), 66-78.
• Sağlam, M. H. (2017). Öğretmen algılarına göre yöneticilerin kişilik özellikleri ve hizmetkâr liderlik davranışları. Yüksek Lisans tezi, Marmara Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Salovey, P., ve Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185-211.
• Schutte, N. S., J. M. Malouff, L. E. Hall, D. J. Haggerty, J. T. Cooper, C. J. Golden ve L. Dornheim (1998). Development and validation of a measure of emotional ıntelligence. Personality and Individual Differences, 25, 167-177.
• Şahan, H. (2008) Üniversite öğrencilerinin sosyalleşme sürecinde spor aktivitelerinin rolü. KMU İİBF Dergisi, 10, 261-278
• Şahin, H., M., (2004). Beden Eğitimi ve Sporda Temel Kavramlar Sözlüğü. Nobel Yayın Dağıtım, Geliştirilmiş 2. Baskı, Ankara.
• Şat, A., Amil, O., ve Özdevecioğlu, M. (2015). Duygusal zekâ ve duygusal emek düzeylerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: Özel okul öğretmenleri ile bir araştırma. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39(2), 1-20
• Tanbuğa, U. B. (2018). Okul takımlarında spor yapan ve yapmayan lise öğrencilerinin beş faktör kişilik özelliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Tatar, A., Tok, S., ve Saltukoğlu, G., (2011). Gözden geçirilmiş Schutte duygusal zekâ ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi, Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 21(4), 325-338.
• Taymur, İ., ve Türkçapar, M. H. (2012). Kişilik: tanımı, sınıflaması ve değerlendirmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 154-177. Tazegül, Ü., 2014, Sporun kişilik üzerindeki etkisinin araştırılması. The Journal of Academic Social Science Studies, 25, 537-544.
• Tok, S. (2008). Performans sporcusu ve spor yapmayan üniversite öğrencilerinde duygusal zekâ ile kişilik özelliklerinin karşılaştırılması. Doktora tezi, Ege Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Topçu, F. (2017). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinde beş faktör kişilik özelliklerinin yordayıcı etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Fatih Sultan Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tosunoğlu, F. (2008). Orta öğretimde okuyan takım sporları ile uğraşan sporcu öğrencilerin spor branşlarına göre kişilik özelliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Ankara Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Türkekul, K. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının duygusal zeka ve akademik özyeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Bartın Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Uğurlu FM., ve Şakar M. (2015). Spor yapan ve spor yapmayan öğrencilerin duygusal zeka ve mutluluk düzeylerinin karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3,(17). Weisberg Y.J., De Young C.G., ve Hirsh JB. Gender differences in personality across the ten aspects of the bigfive. Frontiersin Psychology, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2011.00178
• Yanar, N. (2017). Tenis, squash ve badminton sporcularında duygusal zekâ düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Uludağ Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa. Yarayan, Y. E., ve İlhan, E. L. (2018). Sporda zihinsel antrenman envanterinin (SZAE) uyarlama çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(4), 205-218.
• Yarayan, Y. E., Yıldız, A. B., ve Gülşen, D. B. A. (2018). Elit düzeyde bireysel ve takım sporu yapan sporcuların zihinsel dayanıklılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, 11(57).
• Yaylacı, Ö. (2006). Kariyer Yaşamında Duygusal Zekâ ve İletişim Yeteneği. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Yeniad, S. (2019). Farklı branşlarda spor yapan 10-14 yaş grubu bireylerin duygusal zekâ düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Hatay Mustafa Kemal Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
• Yıldız, A. B., Yarayan, Y. E., Yılmaz, B., ve Kuan, G. (2020). Atletik zihinsel enerji ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(3), 108-119.
• Yıldız, A.B. (2017). Sporcularda zihinsel dayanıklılık ve öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yüksel, M. (2006). Duygusal zekâ ve performans ilişkisi. Yüksek Lisans tezi, Atatürk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Zorlu, E., Doğu, G., Yıldız, A. B., ve Yılmaz, B. (2017). Atletizm Branşındaki Sporcuların Kişilik Özelliklerinin Başarı Motivasyonuna Etkisinin İncelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 24-35.
• Kruger, A., Du Plooy, K., ve Kruger, P. (2019). Personality profiling of South African rugby union players. Journal of Psychology in Africa, 29(4), 383-387.