Beden Eğitimi Öğretmenleri ile Farklı Branşlardaki Öğretmenlerin Liderlik Yönelimlerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 4, 1016 - 1034, 28.12.2022

İsrafil Yaşın , Metin Tan

https://doi.org/10.38021/asbid.1171874

Öz

Öğretmenlerin çeşitli değişkenleri doğrultusunda liderlik davranışlarına yönelik olan bu araştırma, beden eğitimi öğretmenleri ile farklı branşlardaki öğretmenlerin liderlik yönelimlerinin incelenmesi amacı ile yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2022 yılında Gaziantep İli Şehitkamil İlçesinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerden araştırmaya katılmayı kabul eden gönüllü 126 beden eğitimi öğretmeni, 112 sınıf öğretmeni ve 162 diğer branş öğretmeni olmak üzere toplam 400 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada genel tarama yöntemi kullanılmıştır. Kişisel bilgi formu ile birlikte Dursun vd. (2019a) tarafından geliştirilen “Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri Ölçeği (ÇYLYÖ)” uygulanarak veriler toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS 22.0 istatistik programına girilerek güvenilirlik testi, tanımlayıcı analizler ve normallik testi yapılmıştır. Araştırmanın veri toplama aracına uygulanan normallik analizleri sonucunda ölçek verilerinin normal dağılım göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Bu yüzden parametrik olmayan test tekniklerinden yararlanılmıştır. İki bağımsız değişkenin karıştırılması için Mann Whitney-U testi, ikiden fazla bağımsız değişkenin karşılaştırılması için ise Kruskal Wallis-H testi kullanılmıştır. Kruskal Wallis-H testi sonucu elde edilen farkların hangi gruplar lehine olduğunu tespit etmek için ikili gruplar arasında Mann Whitney-U testi uygulanmıştır. Sonuç olarak; ÇYLYÖ’nün yapısal liderlik, insan kaynaklı liderlik, politik liderlik ve karizmatik liderlik boyutlarında branş, cinsiyet, idarecilik yapma durumu ve mesleki kıdem değişkenlerine göre öğretmenler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p<,05). Elde edilen sonuçlar doğrultusunda öğretmenlere liderlik becerileri hakkında eğitimlerin verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Liderlik, Lİder, Yönelim, Beden Eğitimi ve Spor

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Investigation of Leadership Orientations of Physical Education Teachers and Teachers in Different Branches

Öz

This research, which is about the leadership behaviors of teachers in line with various variables, was conducted with the aim of examining the leadership orientations of physical education teachers and teachers from different branches. The study group of the research consists of a total of 400 teachers, 126 physical education teachers, 112 classroom teachers and 162 other branch teachers, who volunteered to participate in the research, among the teachers working in primary and secondary schools affiliated to the Ministry of National Education in Gaziantep Province Şehitkamil District in 2022. General screening method was used in the study. Data were collected by applying the "Multidimensional Leadership Orientations Scale (MLOS)" developed by Dursun et al. (2019a) together with the personal information form. The collected data were entered into SPSS 22.0 statistical program and reliability test, descriptive analysis and normality test were performed. As a result of the normality analyzes applied to the data collection tool of the research, it was concluded that the scale data did not show a normal distribution. Therefore, non-parametric test techniques were used. Mann Whitney-U test was used to mix two independent variables, and Kruskal Wallis-H test was used to compare more than two independent variables. Mann Whitney-U test was applied between paired groups in order to determine which groups were in favor of the differences obtained as a result of Kruskal Wallis-H test. As a result; Statistically significant differences were found among teachers according to the variables of branch, gender, managerial status and professional seniority in the dimensions of structural leadership, human-based leadership, political leadership and charismatic leadership of MLOS (p<.05). In line with the results obtained, it is recommended that teachers be given trainings on leadership skills.

Anahtar Kelimeler

Teacher, Leadership, Leader, Orientation, Physical education and sports

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Adair, J. (2004). Etkili liderlik (1. Baskı) (F. Beşenek, Çev.). Babıali Kültür.
• Bolman, L. G., and Deal, T. E. (1991a). Images of leadership. (7). Washington: The National Center for Educational Leadership. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED332345.pdf sayfasından 14/05/2022 tarihinde alınmıştır.
• Bolman, L. G., and Deal, T. E. (1991b). Leadership and management effectiveness: A multi-frame, multi-sector analysis. Human Resource Management, 30(4), 509-534. https://doi.org/10.1002/hrm.3930300406
• Bolman, L. G., and Deal, T. E. (2015). Think or sink leading in a vuca world. Leader to Leader, 76, 35-40. https://doi.org/10.1002/ltl.20176
• Çelikdağ, C. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile liderlik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Erzurum ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı, Erzurum.
• Dinçer, T. (2012). Edirne ilinde görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin liderlik davranışlarının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Edirne.
• Dursun, M., Günay, M., ve Yenel, İ. F. (2019). Çok yönlü liderlik yönelimleri ölçeği (çylyö): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(2), 333-347.
• Gordon, T. (2013). Etkili liderlik eğitimi (1. Baskı) (O. Aytolu, Çev.). Profil.
• Güçlü, N. (2020). Liderliğe genel bir bakış. İçinde N. Güçlü ve S. Koşar (Eds), Eğitim yönetiminde liderlik teori araştırma ve uygulama (ss. 1-16). Pegem.
• Güney, S. (1998). Davranış bilimleri ve yönetim psikolojisi terimler sözlüğü. Ocak.
• Güney, S. (1999). Davranış bilimleri açısından Atatürk'ün liderliği (1. Baskı). Ocak.
• Hersey, P., and Blanchard, K. H. (1988). Management of organizational behavior:Utilizing human resources (5. Baskı). Englewood Cliffs, Prentice-Hall.
• Jago, A. G. (1982). Leadership: Perspectives in theory and research. Management Science, 28(3), 315-336.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi (33. Baskı). Nobel.
• Katkat, D., Tunçkol, M., ve Şahin, M. Y. (2005). Beden eğitimi öğretmenlerinin liderlik yönelimlerinin demografik değişkenler bakımından analizi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 39-47.
• Kolzow, D. R. (2014). Leading from within:Building organizational leadership capacity. https://www.iedconline.org/clientuploads/Downloads/edrp/Leading_from_Within.pdf sayfasından 14/05/2022 tarihinde alınmıştır.
• Mankan, E. (2012). Yönetim ve organizasyon. İlya.
• Northouse, P. G. (2016). Leadership theory and practice (7. Baskı). SAGE.
• Öz, N. (2018). Beden eğitimi öğretmenlerinin iletişim becerilerinin liderlik davranışlarına olan etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Gaziantep.
• Özler, N. D. (2013). Liderlik. İçinde C. Koparal, ve İ. Özalp (Eds.), Yönetim ve organizasyon (ss. 94-123). Anadolu Üniversitesi Web-Ofset.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu spss ile adım adım veri analizi (2. Baskı) (S. Balcı, ve B. Ahi, Çev.). Anı. Sağır, M. (2018). Okul liderliği. İçinde N. Can (Ed.), Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi (ss. 207-242). Pegem.
• Simpson, S. (2012). The styles, models & philosophy of leadership. https://www.cipmnigeria.org/App/documents/e4894ab1_545442683938.pdf sayfasından 14/05/2022 tarihinde alınmıştır.
• Şişman, M. (2018). Öğretim liderliği (6. Baskı). Pegem.
• Vroom, V. H., and Jago, A. G. (2007). The role of the situation in leadership. American Psychologist, 62(1), 17-24. doi:10.1037/0003-066X.62.1.17
• Yaşın, İ. (2022). Beden eğitimi öğretmenlerinin kişilerarası öz-yeterlik düzeyleri ile liderlik yönelimlerinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Yenel, İ. F. (2019). Liderlik. İçinde A. A. Yetim (Ed.), Yönetim ve spor (ss. 283-304). Gazi.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldız, M. L. (2013). Liderlik üzerine. İçinde M. L. Yıldız (Ed.), Liderlik çalışmaları (ss. 23-58). Beta.
• Yukl, G. (2013). Leadership in organizations (8. Baskı). Pearson.