Beden Eğitimi ve Spor ile Özel Eğitim Bölümü Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Duygusal Mesafelerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1-Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı, 320 - 334, 29.10.2023

Korhan Keskinkılıç , Ahmet Gökhan Yazıcı , Atike Yılmaz

https://doi.org/10.38021/asbid.1298002

Öz

Günümüzde özel gereksinimli bireylerin eğitimleri özel eğitim faaliyetleri ile sürdürülmektedir ve bu eğitimin en önemli unsuru olan öğretmenlerin özel gereksinimli bireylere karşı olumlu duygulara sahip olmalarının sunacakları eğitim kalitesini artıracağı düşünülmektedir. Çalışmamızda öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere karşı duygusal yakınlıklarını belirlemek amacıyla tasarlanmıştır. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından belirlenen kişisel bilgi formu ve Yılmaz (2018) tarafından geliştirilen ötekine karşı duygusal mesafe ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Malatya İnönü Üniversitesi ve Erzurum Atatürk Üniversitesinin özel eğitim ve beden eğitimi bölümlerinde eğitim gören 210 öğretmen adayı oluştururken; örneklem grubunu ise, 162 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın cinsiyet değişkeninde KAEKDM alt boyutunda, Üniversite ve Bölüm değişkeninde ise bazı alt boyutlarda katılımcılar arasında anlamlı farklılık tespit edilirken diğer değişkenlerde katılımcılar arasında herhangi bir anlamlı farklılık tespit edilememiştir. Sonuç olarak, İnönü Üniversitesinde eğitim gören öğretmen adaylarının Atatürk Üniversitesinde eğitim gören öğretmen adaylarından, beden eğitimi öğretmenliği bölümünde eğitim gören katılımcıların özel eğitim bölümünde eğitim gören katılımcılardan ve ailede engelli birey olan katılımcıların ailede engelli birey olmayan katılımcılardan daha yüksek duygusal yakınlık puanlarına sahip olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların engellilere yönelik duygusal yakınlıklarının genel olarak yüksek seviyede olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi ve Spor, Özel Eğitim, Özel Gereksinim, Duygusal Mesafe

İnvestigation of Emotional Distance of Physical Education and Sports and Special Education Department Teacher Candidates Towards İndividuals with Special Needs

Öz

Today, the education of individuals with special needs is carried out with special education activities, and it is thought that teachers, who are the most important element of this education, have positive feelings towards individuals with special needs and will increase the quality of education they will offer. Our study was designed to determine the emotional closeness of teacher candidates towards individuals with special needs. In the study, descriptive survey model, one of the quantitative research methods, was used. The personal information form determined by the researchers and the emotional distance scale from the other developed by Yılmaz (2018) were used as data collection tools. While the universe of the research consisted of 210 teacher candidates studying in the special education and physical education departments of Malatya İnönü University and Erzurum Atatürk University; The sample group consists of 162 teacher candidates. While a significant difference was found among the participants in the KAEKDM sub-dimension in the gender variable of the study, and in some sub-dimensions in the University and Department variable, no significant difference was found among the participants in other variables. As a result, it was determined that the prospective teachers studying at İnönü University had higher emotional intimacy scores than the prospective teachers studying at Atatürk University, the participants studying in the physical education department, the participants studying in the special education department, and the participants with a family member with a disability in the family. It was determined that the emotional closeness of the participants towards the disabled was generally at a high level.

Anahtar Kelimeler

Physical Education and Sports, Special Education, Special Needs, Emotional Distance

Kaynakça

• Aksoy, V. (Ed.) (2016). Özel eğitim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ataman, A. (2003). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Ayral, M. (2011). Eğitimin kaynaştırma eğitiminde öğretmen tutumlarına etkisi. Conference ACAEP – Education for Active Citizenship – Priority in Education, 1-4 Haziran 2011, Romanya.
• Bayar, M., ve Üstün, A. (2017). İlkokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine ilişkin duygu, tutum ve kaygılarının değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 12(17).
• Bigby, C., Clement, T., Mansell, J., ve Beadle‐Brown, J. (2009), ‘It's pretty hard with our ones, they can't talk, the more able bodied can participate’: staff attitudes about the applicability of disability policies to people with severe and profound intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 53(4), 363-376.
• Büyükdağ, G., Gülper, M., ve Çelikçeken, S. (2019). Vaka çalışması: Türkiye’de yabancı uyruklu göçmen öğrencilerin türk öğrencilere karşı duygusal mesafe durumlarının incelenmesi. İstanbul-Avcılar Örneği. Göç Dergisi, 6(2), 249-264.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sınavlar üzerine düşünceler. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 345-356.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Çolak, M., ve Çetin, C. (2014). Öğretmenlerin engelliliğe yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 191-211.
• Çetinkaya, Z. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 298-305.
• Demirhan, G. (2002). Beden eğitimi öğretmeni olmak. Çağdaş Eğitim Dergisi, 288,7-13.
• Diken, H. İ., ve Sucuoğlu, B. (1999). Sınıfında zihin engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 25-39.
• Diken, H. İ. (Ed.). (2016). Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Gün, E. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının zihinsel engelli çocuklara yönelik tutumlarının incelenmesi malatya ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, SBE. Malatya
• Hampton, N. Z., ve Xiao, F. (2009), Traditional Chinese values and attitudes of Chinese University students toward people with ıntellectual disabilities. International Journal of Disability, Development and Education, 56(3), 247-261.
• Healy, S., Colombo-Dougovito, A., Judge, J., Kwon, E., Strehli, I., ve Block, M. E. (2017). A practical guide to the development of an online course in adapted physical education. Palaestra, 31(2).
• Horner-Johnson, W., Keys, C., Henry, D., Yamaki, K., Oi, F., Watanabe, K., Shimada, H., ve Fugjimura, I. (2002). Attitudes of Japanese students toward people with ıntellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 46(5), 365- 378.
• İlhan, E. L., Esentürk, O. K., ve Yarımkaya, E. (2016). Zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum ölçeği (zebseytö): geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, 13(1), 1141–1160.
• Karasu, T. (2019). Dkab öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi yeterlilikleri ile duygu, tutum ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Bilimname. 38, 501-522.
• Kaya, N. T., ve Örsal, Ö. (2018). Türkiye’de üniversite öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığı davranışlarını etkileyen faktörler: sistematik derleme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 67, s. 540-557.
• Keskinkılıç, K. (2022). Beden eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma öğrencileri ile ilgili duygu, tutum ve kaygılarının mesleki öz yeterlilikleri açısından incelenmesi malatya ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muş Alparslan Üniversitesi, SBE. Muş
• Keskinkılıç, K., Yazıcı, A.G., ve Özdemir, K. (2022). Özel gereksinimli bireylerin yaşam kalitesi politikaları ve fiziksel aktivite farkındalığı. E. Beltekin, Y. Tükel (Ed.), Spor Bilimlerinde Akademik Çalışmalar-17 40-64. İzmir: Duvar Yayınları.
• Klooster P.M., Dannenberg J.W., Taal E., Burger G., ve Rasker J.J. (2009). Attitudes towards people with physical or ıntellectual disabilities: nursing students and non-nursing peer. Journal of Advanced Nursing, 65(12), 2562– 2573.
• Lewis, S., Stenfert‐Kroese, B. (2010), An Investigation Of Nursing Staff Attitudes And Emotional Reactions Towards Patients With Intellectual Disability in a GeneralHospital Setting. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 23(4), 355-365.
• May, C. (2012). An ınvestigation of attitude change in ınclusive college classes ıncluding young adults with an ıntellectual disability. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 9(4), 240-246.
• Morin, D., Rivard, M., Crocker, A. G., Boursier, C. P., ve Caron, J. (2013). Public attitudes towards intellectual disability: a multidimensional perspective. Journal of Intellectual Disability Research, 57(3):279–292.
• Murathan, T. ve Özdemir, K. (2017). Investigation of the attitudes of physical education teacher candidates toward teaching profession and sense of competence in terms of some variables. Journal of Education and Learning. 6(4), 229-238.
• Özcan, İ. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik duyguları tutumları ve kaygıları ile kaynaştırma uygulamalarındaki öğretmen yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi çankırı ili örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi, EBE. Denizli
• Özer, D., ve Baran, F. vd. (2006). Beden eğitimi öğretmenlerinin zihinsel engelli çocuklara ilişkin tutumlarının incelenmesine yönelik bir ön çalışma. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(1), 3-8.
• Özyılmaz, Ö. (2013). Türk milli eğitim sisteminin sorunları ve çözüm arayışları. (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Pesen, A., ve Demirhan, M. (2021). Öğretmenlerin özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 141-158.
• Rice, C. J. (2009). Attitudes of undergraduate students toward people with ıntellectual disabilities: considerations for future policy makers. College Student Journal, 43(1), 207-216.
• Rief, S. F., ve Heimburge, J. A. (2006). How to reach and teach all children in the inclusive classroom practical strategies, lessons, and activities. Jossey-Bass.
• Savucu, Y. (2019). Uyarlanmış beden eğitimi ve spor. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences-ıjsets, 5(4), 192-200.
• Smith, T. E. C., Polloway, E. A., Patton, J. R., ve Dowdy, C. A. (2001). Teaching students with special needs inclusive settings. Boston: Allyn and Bacon.
• Soysal, Y., Radmard, S., ve Kutluca, A. Y. (2018). Pedagojik inanç sistemleri ölçeğinin uygulamalı olarak uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(3), 626-642.
• Şahbaz, Ü., ve Kalay, G. (2010). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 116-135.
• Tülin, A. (2021). Fiziksel aktiviteye katılımlarına göre öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine yönelik duygu, tutum ve kaygılarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muş Alparslan Üniversitesi, SBE. Muş
• Wacker, E. (2016). Beeinträchtigung – behinderung – teilhabe für alle. Bundesgesundheitsbl. 59, 1093–1102 (2016).
• Yazbeck, M., McVilly, K., ve Parmenter, T. R. (2004). Attitudes toward people with intellectual disabilities. Journal Of Disability Policy Studies, 2004, 15(2):97–111.
• Yıldız, E. C. (2018). Üniversite öğrencilerinin geleceğe ilişkin umutlarının ve kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi, SBE. Ankara
• Yılmaz, H. (2018). Ötekine karşı duygusal mesafe ölçeği öz. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(76), 24-42.
• Yolcu, H. (2010). Kuram ve uygulamada sınıf yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.