Spor Bilimleri Fakültesi Sınavlarına Giren Adayların Sporcu Kimliği ve Algılanan Stres Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 655 - 666, 28.12.2024

Turan Çetinkaya

https://doi.org/10.38021/asbid.1543586

Öz

Bu araştırmanın amacı Spor Bilimleri Fakültesi sınavlarına giren adayların sporcu kimliği ve algılanan stres düzeylerinin incelenmesidir. Araştırmaya 2023 yılı Ahi Evran Üniversitesi spor bölümü özel yetenek sınavına müracaat eden 473 kişi dahil edilmiştir. Araştırmada verilerin toplanması hedefiyle kişisel bilgi formu, 10 maddeli ‘’Sporcu Kimliği Ölçeği’’ ayrıca 4 maddelik “Algılanan Stres Ölçeği” kullanılmıştır. Sporcu Kimliği Değerlendirme Ölçeği orijinal metni toplam on maddeden oluşan yedili likert tipi bir ölçektir (1= kesinlikle katılmıyorum, 7= kesinlikle katılıyorum). Bu ölçek katılımcıların sporcu kimliklerini belirlemeye yönelik tek boyuttan oluşmaktadır (kendimi sporcu olarak görürüm, kendimi öğrenci olarak görürüm). Bireylerin algıladıkları stres düzeylerini belirlemek amacıyla ise Cohen vd. (1983) tarafından geliştirilen, Eskin ve vd. (2013) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Algılanan Stres Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin Türkçe uyarlama çalışmasında 14 maddelik uzun versiyonun yanı sıra 10 madde ve 4 maddelik kısa formlarının geçerlilik ve güvenirlilik çalışması yapılmıştır. İlgili verilerin karşılaştırılmasında Dağılım, Frekans, T testi, ANOVA testi ve Basit Kolerasyon analizi yapılmıştır. İstatistiksel analizler sonucunda katılımcıların sporcu kimliği puanlarının cinsiyet, yaş ve ekonomik durum değişkenine göre farklılık göstermezken, lisans ve meslek umudu değişkenlerine göre farklılaşmıştır. Katılımcıların algılanan stres puanlarının ise tüm değişkenler açısından farklılık göstermediği görülmüştür. Ayrıca katılımcıların sporcu kimliği ve algılanan stres puanlarının düşük düzeyde negatif ve anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

sporcu kimliği, algılanan stres, özel yetenek sınavları

Etik Beyan

çalışmada herhangi bir etik ihlal olmadığını beyan ederim.

Examination of Athletic Identity and Perceived Stress Levels of Candidates Taking the Exams for the Faculty of Sports Sciences

Öz

The aim of this research is to examine the Athlete Identity and Perceived Stress Levels of Candidates Taking the Faculty of Sports sciences exams. 473 people who applied to the 2023 Ahi Evran University sports department special talent exam were included in the research. A personal information form, 10-item athlete identity scale, and a 4-item perceived stress scale were used. The original text of the Athlete Identity Assessment Scale seven-point Likert-type scale consisting of ten items in total (1= strongly disagree). This scale consists of a single dimension to determine the athlete identities of the participants. In order to determine the perceived stress levels of individuals, the “Perceived Stress Scale” was used. In the Turkish adaptation study of the scale, validity and reliability studies were conducted for the 10-item and 4-item short forms as well as the 14-item long version. As a result of the statistical analyses, while the participants' athlete identity scores did not differ according to the variables of gender, age and economic status, they differed according to the variables of undergraduate and career hope. It was observed that the participants' perceived stress scores did not differ in terms of all variables. It was observed that the participants' athlete identity and perceived stress scores had a low-level negative and significant relationship.

Anahtar Kelimeler

athlete ıdentıty, perceived stress, special ability exams

Kaynakça

• Arlı, M., & Nazik, H. (2001). Bilimsel araştırmaya giriş. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Asıcı, E., & Uygur, S. S. (2017). Duygusal öz-yeterlik ve affetmenin algılanan stres düzeyini yordayıcı rolü. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1353-1375.
• Aydın, G., Kassianos, A. P., Karekla, M., & Gloste, A. T. (2022). Covıd-19 pandemisinde algılanan stres ve “evde kal” uygulaması bittikten sonra yapılmak istenen ilk etkinlikler. Trakya Journal of Education, 12(3). https://doi.org/10.24315/tred.983179
• Bayram, L., Yüceloğlu Keskin, Ö., & Günay Derebaşı, D. (2016). Üniversite öğrencilerinin algılanan stres düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 8(14), 291-302.
• Bilgel, N., Kabataş, B., Atalar, G., & Gündüz, Y. (2007,28 February). Uludağ üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencilerinin duygudurum araştırması. 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi. Malatya, Türkiye.
• Brewer, B. W., VanRaalte, J. L., & Linder, D. E. (1993) Athletic identity: Hercules’ muscles or achilles heel?. International Journal of Sport Psychology, (24), 237-254. https://doi.org/10.1037/t15488-000
• Budak S. (2000). Psikoloji sözlüğü. (1. Baskı). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24(4), 385–396. https://doi.org/10.2307/2136404
• Cornelius A. (1995). The relationship between athletic identity, peer and faculty socialization, and college student development. Journal of College Student Development, (36), 560-573.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nicel, nitel ve karma yöntem yaklaşımları (Çev. Ed. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Cüceloğlu, D. (1994). İnsan ve davranışı psikolojinin temel kavramları. (12. Basım) Remzi Kitabevi.
• Çetinkaya, T. (2010). Sporcu öğrenci kimliği oluşumunda etkili olan faktörler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
• Çetinkaya, T. (2015). Takım sporlarında sporcu kimliği ve sürekli sportif kendine güven ilişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversite Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
• Çetinkaya, T. (2019). Sporcu öğrenci kimliği oluşumunda etkili olan faktörler. (1. Basım) Gazi Kitabevi.
• Doğaner, S., Görmüş, M., & Kılıç, M. Ö. (2020). Sporcu kimliği ile öz yeterlik arasındaki ilişkinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of International Social Research, 13(69). https://doi.org/10.17719/jisr.2020.4058
• Erikson, E. H. (1993) Gandhi’s truth, on the origins of militant nonviolence. (First edition) W. W. Norton&Company.
• Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F., & Dereboy, Ç. (2013). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. In New/Yeni Symposium Journal 51(3), 132-140.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (7th Ed.). New York: McGraw-Hill.
• George, D., & Mallery, P. (2019). Ibm Spss statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429056765
• Good, A. J., Brewer, B. W., Petitpas, A. J., Van Raalte, J. L., & Mahar, M. T. (1993). Identity foreclosure, athletic identity, and college sport participation. Academic Athletic Journal, 8(1).
• Good, A. J, Brewer, B. W., Petitpas, A. J., Van Raalte, J. L., & Mahar, M. T. (1993). Identity foreclosure, athletic identity, and college sport participation. Academic Athletic Journal, 1-12.
• Gümüştekin, G. E., & Öztemiz, A. B. (2005). Productivity and performance interaction with stres of organizations. Journal of Çukurova University Institude of Social Sciences, 14(1), 271-288.
• Güzel, H. Ş. (2019). Stresin psikolojisi. (1. Baskı) Nobel akademik yayıncılık.
• Kalkavan, A., & Ayyıldız, Y. (2021). Salgın döneminde sporcuların algılanan stres düzeylerinin araştırılması. Spor Eğitim Dergisi, 5(3), 14-20.
• Kuşat A. (2003). Bir değerler sistemi olarak ‘’Kimlik” duygusu ve Atatürk. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 45-61.
• Lantz, C., & Schroeder, P. (1999). Endorsement of masculine and feminine gender roles: Differences between participation and identification with the athlete role. Journal of Sport Behavior, 22(4), 545-557.
• Maslow A. (1968). Toward a psychology of being (First edition). John Wiley & Sons.
• Oregon, E. M. (2010). An examination of athletic identity and identity foreclosure among male collegiate student-athlete. Doctoral dissertation, The Unıversıty Of North Carolına, North Carolina, USA.
• Özel, Y., & Karabulut, A. B. (2018). Günlük yaşam ve stres yönetimi. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 48-56.
• Özgan, H., Balkar, B., & Eskil, M. (2008). Eğitim fakültesi öğrencileri tarafından sınıfta algılanan stres nedenleri ve kişisel değişkenlerin strese olan etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(24), 337-350.
• Schneiderman, N., Ironson, G., & Siegel, S. D. (2005). Stress and health: psychological, behavioral, and biological determinants. Annual Review of Clinical Psychology 1(1), 607-628. https://doi.org/10.1146/annurev.clinpsy.1.102803.144141
• Serdar, E., & Demirel, M. (2020). Algılanan stres ile serbest zaman doyumu arasındaki ilişki: Spor bilimleri öğrencileri örneği. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(3), 54-64.
• Sim, J., & Wright, C. (2002). Research in health care: concepts, designs and methods. United Kingdom, Cheltenham: Nelson Thornes Ltd.
• Wiechman, S. A., & Williams, J. (1997). Factors affecting athletic identity and expectations in the high school student athlete. Journal of Sport Behavior, (20), 199-211.
• Yakamoz, H. (2021). Özel yetenek bölümlerinde eğitimlerini sürdüren üniversite öğrencilerinin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile stres algılarının farklı değişkenlere göre araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• You, M., Laborde, S., Dosseville, F., Salinas, A., & Allen, M. S. (2020). Associations of chronotype, Big Five, and emotional competences with perceived stress in university students. Chronobiology International, 37(7), 1090-1098.