Investigation of Relationship Between Personality Characteristics and Leisure Time Involvement in Elite Athletes

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 96 - 110, 28.03.2025

Oğuzhan Yılmaz , Orcan Mızrak

Öz

The purpose of this study is to examine the relationship between the personality characteristics of elite athletes and their leisure time involvement. The population of the research consists of athletes who are actively pursuing their careers in various sports. A participants group of 439 elite athletes, including 301 males and 138 females, was selected using a purposive sampling method. The data collection tools used in the study were the Personal Information Form, the Leisure Involvement Scale (LIS), and the Adjective-Based Personality Test (ABPT). Independent T-test was used for pairwise comparisons, and One-way anova was used for comparison of multiple variables. According to the LIS and ABPT scores, it was found that participants aged above 21 had higher total and sub-dimension scores on the LIS compared to those under 21. In the ABPT, women scored higher than men on the agreeableness subscale, while national athletes scored higher than non-national athletes in the subscales of responsibility, openness to experience, and total scores. Additionally, athletes with more years of sports experience had higher scores in the openness to experience and responsibility sub-dimensions compared to those with fewer years of experience. Moreover, a low-level positive correlation was found between the total and sub-dimension scores of the LIS and ABPT. These findings suggest there is a significant relationship between the personality characteristic of elite athletes and their leisure involvement.

Anahtar Kelimeler

leisure, involvement, personality, athlete

Etik Beyan

Ethical approval for this study was received from the Atatürk University Faculty of Sports Sciences Ethics Committee with the decision number 22 dated 23.03.2022.

Elit Sporcuların Kişilik Özellikleri ile Serbest Zaman İlgilenimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Çalışmanın amacı elit sporcuların kişilik özellikleri ile serbest zaman ilgilenimleri arasındaki ilişki ve bu özelliklerin farklı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada verilerin toplanması için genel tarama ve ilişkisel tarama modelleri kullanılmıştır. Araştırmanın evreni farklı spor branşlarında sporculuk kariyerine devam eden sporcular oluşturmaktadır. Bu evren grubu içerisinden seçkin örnekleme seçme yöntemi kullanılarak belirlenmiş olan örneklem grubunu 301 erkek 138 kadın olmak üzere toplam 439 elit sporcu oluşturmaktadır. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Serbest Zaman İlgilenim Ölçeği (SZİÖ) ve Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT) kullanılmıştır. İkili karşılaştırmalarda bağımsız T-testi, çoklu değişkenlerin karşılaştırmasında ise One-way anova kullanılmıştır. SZİÖ ve SDKT Puanlarına göre, SZİÖ toplam puan ve alt boyut puanlarının 21 yaş üstü katılımcıların 21 yaş altı katılımcılara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. SDKT yumuşak başlılık alt boyutunda kadınların erkeklere göre daha yüksek puana sahip olduğu; sorumluluk, deneyime açıklık ve toplam puanda milli sporcuların olmayanlara göre daha yüksek puana sahip olduğu; deneyime açıklık ve sorumluluk alt boyutlarında ise spor yaşı fazla olanların az olanlara göre daha yüksek puana sahip olduğu belirlenmiştir. SZİÖ ile SDKT toplam ve alt boyut puanları (Dışadönüklük/Yumuşak Başlılık-Kendini İfade ve Yumuşak Başlılık-Çekicilik hariç) arasında düşük düzeyde pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

serbest zaman, ilgilenim, kişilik, elit sporcu

Etik Beyan

Bu çalışmanın etik onayı 23.03.2022 tarih ve 22 karar numarası ile Atatürk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Etik Kurulu'ndan alınmıştır.

Kaynakça

• Ağduman, F. (2018). Antrenör sporcu ilişkisi ve kişilik özelliklerinin kış sporlarında motivasyona etkisi. Yayımlanmış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Erzurum.
• Aydın, A., & Yaşartürk, F. (2016). Rekreasyonel Etkinliklere Yönelik Fitness Katılımcılarının İlgilenim Düzeyleri: Demografik Özelliklere Göre Durumu. International Journal of Science Culture and Sport, 4(Special issue 3), 704-711.
• Aydın, İ. (2020). Rekreasyonel fiziksel aktivitelere düzenli katılan bireylerde ilgilenim, algılanan sağlık çıktısı ve yaşam doyum ilişkisi. Yayımlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
• Bacanlı, H., İlhan, T., & Aslan, S. (2009). Beş Faktör Kuramına Dayalı Bir Kişilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Bağlam, Ö., & Eskiler, E. (2023). Ekstrem spor aktivitelerinde serbest zaman ilgilenimi ile akış deneyimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. The Online Journal of Recreation and Sports, 13(4), 352-361. https://doi.org/10.22282/tojras.1503230
• Barnett, L. A. (2013). What people want from their leisure: The contributions of personality facets in differentially predicting desired leisure outcomes. Journal of Leisure Research, 45(2), 150-191. https://doi.org/10.18666/jlr-2013-v45-i2-3010
• Beard, J. G., & Mounir, G. R. (1980). Measuring Leisure Satisfaction. Journal of Leisure Research, (12), 20-33. https://doi.org/10.1080/00222216.1980.11969416
• Bono, J. E., Boles, T. L., Judge, T., & Lauver, K. (2002). The role of personality in task and relationship conflict. Journal of Personality, 70(3), 1311-1344. https://doi.org/10.1111/1467-6494.05007
• Chang, H.H. (2017). Gender differences in leisure involvement and flow experience in professional extreme sport activities. World Leisure Journal, 59(2), 124-139. https://doi.org/10.1080/16078055.2016.1166152
• Cordes., K. A., & Hutson, G. A. (2015). Outdoor Recreation- Enrichment for a lifetime (4th Edition). Urban, IL, Sagamore Publishing.
• Çelik, A., Kasapoğlu, A., Kayar, O., Sağ, S., Yarar, H., & Polat, E. (2024). Elit güreşçilerde kişilik tipleri ve zihinsel dayanıklılık seviyeleri arasındaki ilişkiler. Spor Eğitim Dergisi, 8(2), 74-88. https://doi.org/10.55238/seder.1476869
• Demir, E., Arakoç, B., Koyuncuoğlu, K., & Şentürk, U. (2014). Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki kişilik yeterliliklerinin branş öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri, 9(1-2), 4-15.
• Donnelly, M. P., Vaske, J. J., & Graefe, A. (1986). Degree and range of recreation specialization: Toward a typology of boating related activities. Journal of Leisure Research, 18(2), 81–95. https://doi.org/10.1080/00222216.1986.11969648
• Feshbach, S., & Weiner, B. (1991). Personality (3rd Edition). Maryland, Health and Company.
• Gürbüz, B., Çimen, Z., & Aydın, İ. (2015). Serbest zaman ilgilenim ölçeği: Türkçe formu geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 256-265. https://doi.org/10.33689/spormetre.480235
• Haller, M., & Kaup, G. (2013). Leisure Time in Modern Societies: A New Source of Boredom and Stress?. Social İndicators Research, 111(2), 403-434. https://doi.org/10.1007/s11205-012-0023-y
• Havitz, M. E., Kaczynski, A. T., & Mannell, R. C. (2013). Exploring relationships between physical activity, leisure involvement, self-efficacy, and motivation via participant segmentation. Leisure Sciences, 35(1), 45–62. https://doi.org/10.1080/01490400.2013.739890
• Hong, K., Chew, P., & Dillon, D. B. (2014). Statistics Anxiety and the Big Five Personality Factors. Procedia - Social and Behavioral Sciences, (112), 1177-1186. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.1282
• Işık, A. D. (2023). Olimpiyatlara hazırlanan sporcular ile sedanter bireylerin yüz ve duygu tanıma becerilerinin karşılaştırılması: kişilik özelliklerinin rolü. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(1), 135-147. https://doi.org/10.33689/spormetre.1204106
• Jamrozy, U., Backman, S. J., & Backman, K. F. (1996). İnvolvement and opinion leadership in tourism, annas of tourism research. Jones and Bartlett Publishers, 23(4), 908-924. https://doi.org/10.1016/0160-7383(96)00022-9
• Jatana, N., Puri, S., Ahuja, M., Kathuria, I., & Gosain, D. (2012). A survey and comparison of relational and non-relational database. International Journal of Engineering Research & Technology, 1(6), 1-5.
• Kekäläinen, T., Sipilä, S., Saajanaho, M., & Kokko, K. (2021). The role of personality traits in leisure time physical activity during COVID-19 pandemic. Personality and individual differences, (182). https://doi.org/10.1016/j.paid.2021.111080
• Kerins, A. J., Scott, D., & Shafer, C. S. (2007). Evaluating the efficacy of a self-classification measure of recreation specialization in the context of ultimate frisbee. Journal of Park & Recreation Administration, 25(3),
• Kırandi, O., Öncü, E., Akbulut, V., & Aydın, İ. (2018). Rekreatif futbol katılımcılarının ilgilenim düzeyleri. Spor Eğitim Dergisi, 6(3), 217-227. https://doi.org/10.55238/seder.1190641
• Kuper, N., Kroencke, L., Harari, G. M., & Denissen, J. J. A. (2023). Who benefits from which activity? On the relations between personality traits, leisure activities, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 125(1), 141–172. https://doi.org/10.1037/pspp0000438
• Kurşun, N. Ş., Hazar, S., & Özkurt, B. (2024). Snowboard ve kayakçılarda kişilik özellikleri ile heyecan arama davranışlarının incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(3), 466-481.
• Kyle G.T., Absher J., Norman, W., Hammit, W., & Jodice, L. (2007). Modified involvement scale. Leisure Studies. 26(4), 398-427. https://doi.org/10.1080/02614360600896668
• Kyle, G., & Chick, G. (2002). The social nature of leisure involvement. Journal of Leisure research, 34(4), 426-448.
• Li, Z., Ge, Y., Su, Z., & Huang, X., (2020). Audience leisure involvement, satisfaction and behavior intention at the macau science center. The electronic library, 38(2), 383-401. https://doi.org/10.1108/EL-07-2019-0176
• Marchese, F., Malagoli Lanzoni, I., & Steca, P. (2022). Personality traits and motives in table tennis players. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(17), 10715. https://doi.org/10.3390/ijerph191710715
• Nas, K. (2018). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin kişilik özelliklerinin cinsiyet, yaş ve spor türüne olan etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(11), 420-424.
• Naude, R., Kruger, S., De Beer, L. T., Saayman, M., & Jonker, C. (2016). The relationship between personality types and leisure time activities amongst Casino employees' workplace expectations. SA Journal of Human Resource Management, 14(1), 1-11.
• Pervin, L. A. (2002). The science of personality (2nd Edition). Oxford University Press.
• Robert, R. Mccrae, Paul, T., & Costa, Jr. (2006). Personality in adulthood a five-factor theory perspective (2nd Edition). Guilford Press.
• Sato, M., Jordan, J. S., Funk, D. C., & Sachs, M. L. (2018). Running involvement and life satisfaction: The role of personality. Journal of Leisure Research, 49(1), 28-45. https://doi.org/10.1080/00222216.2018.1425051
• Schmitt, D. P., Realo, A., Voracek, M., and Allik, J. (2008). Why can't a man be more like a woman? sex differences in big five personality traits across 55 cultures. Journal of Personality and Social Psychology, 94(1), 168. https://doi.org/10.1037/a0014651
• Selin, S. W.& Howard, D. R. (1988). Ego Involvement and Leisure Behavior: A Conceptual Specification. Journal of leisure Research, 20(3), 237-244. https://doi.org/10.1080/00222216.1988.11969777
• Shaw, S. M., Kleiber D. A., & Caldwell L. L. (1995). Leisure and ıdentity formation in male and female adolescents: a preliminary examination, Journal of Leisure Research, 27(3), 245-263. https://doi.org/10.1080/00222216.1995.11949747
• Song, W. I., & Ahn, B. W. (2023). Effect of outdoor leisure activity participation on leisure attitude, serious leisure, recreational specialization, and leisure satisfaction. Societies, 13(7), 155. https://doi.org/10.3390/soc13070155
• Soto, C. J., & Jackson, J. J. (2013). Five-factor model of personality. Journal of Research in Personality, (42), 1285-1302.
• Syed, N., Saeed, A., & Farrukh, M. (2015). Organızation commitment and five factor model of personality: Theory recapitulation. Journal of Asian Business Strategy, 5(2), 183-190.
• Tatar, A., Şahintürk, H., Saltukoğlu, G., & Telvi, S. (2013). Tiyatro oyuncularının beş faktör modeli çerçevesinden kişilik özelliklerinin incelenmesi ve meslek grubu profillerinin oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 28(72), 1-16.
• Thomas A. Wıdıger, Paul, T. and Costa, Jr. (2013). Personality disorders and the five-factor model of personality (3rd Edition). American Psychological Association I Washington, Dc.
• Tolan, B. (1980). Çağdaş toplumun bunalımı. İktisadi ve İdari Bilimleri Akademisi Yayınları.
• Torkildsen, G. (2005). Leisure and recreation management. (5th Edition). London and New York: Routledge, Taylor and Francis Group.
• Tunç E., & Kaygas, Y. (2016). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kişilerarası ilişki tarzları ve psikolojik eğilimlerinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 53-78. https://doi.org/10.12780/uusbd.11206
• Ulucan, H., and Bahadır, Z. (2011). Haltercilerin kişilik özelliklerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 175-183.
• Wu, Y., Zeng, Y., Zhang, L., Wang., S., Wang, D., Tan, X., & Zhang, J. (2013). The Role of Visual Perception in Action Anticipation in Basketball Athletes. Neuroscience, (237), 29-41. https://doi.org/10.1016/j.neuroscience.2013.01.048
• Wylleman, P., Alfermann, D., & Lavallee, D. (2004). Career transitions in sport: European perspectives. Psychology of Sport and Exercise, 5(1), 7-20. https://doi.org/10.1016/S1469-0292(02)00049-3
• Xia, X., Wang, X., & Wang, Y. (2022). Leisure satisfaction, personality, and psychosexual adjustment among college students: A latent profile analysis. Frontiers in Psychology, (13), 895411. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.895411
• Yıldız, A. B., Bülbül, D., & Doğu, G. A. (2021). Ragbi sporcularında duygusal zekâ ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 380-390.
• Yuldashov, I., Umaralievich, K. U., Goynazarov, G., & Abdurakhmonov, S. (2021). Innovative development strategy in the field of sports and the basics of its organization. Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities, 11(11), 48-53.