Vücut Kitle İndeksi, Cinsiyet ve Esnekliğin Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 152 - 171, 28.03.2025

Mustafa Karataş

https://doi.org/10.38021/asbid.1636723

Öz

Bu araştırma, vücut kitle indeksi (VKİ), cinsiyet ve esnekliğin yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmaya 18-25 yaşlarında 53 erkek ve 46 kadın üniversite öğrencisi gönüllü olarak katılmıştır. Veriler, WHOQOL-BREF-TR, otur-uzan esneklik testi ve VKİ hesaplaması ile toplanmıştır. Verilerin normal dağılımı Shapiro-Wilk testi ile kontrol edilmiştir. İstatistiksel analizler, yaşam kalitesinin cinsiyet, VKİ ve esneklik ile ilişkisini incelemek için t-test ve Pearson korelasyon analizi kullanılarak yapılmıştır. Sonuçlar, erkeklerde VKİ’nin sosyal ilişkilerle güçlü bir pozitif korelasyona sahip olduğunu, ancak kadınlarda VKİ ile yaşam kalitesi arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığını göstermektedir. Erkeklerde VKİ’nin sosyal ilişkiler üzerindeki etkisi, sağlık ve psikolojik iyilik haliyle bağlantılıyken, kadınlarda çevresel faktörlerin daha fazla etkili olduğu gözlemlenmiştir. Esneklik ile yaşam kalitesi arasında ise her iki cinsiyette anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Bu bulgular, üniversite öğrencilerinin yaşam kalitesinde cinsiyete bağlı farklılıklar olduğunu ortaya koymaktadır. Erkeklerde sosyal ilişkilerin ve psikolojik iyilik halinin VKİ ile daha güçlü ilişkili olması, sağlık temelli programlarda fiziksel aktivite ve beslenme eğitimine yönelik bireyselleştirilmiş yaklaşımların gerekliliğini vurgulamaktadır. Kadınlarda ise çevresel faktörlerin daha belirgin olması, güvenli kampüs ortamları, sosyal destek mekanizmaları ve yaşam alanlarının düzenlenmesi gibi çevresel iyileştirmelerin önemini göstermektedir. Bu doğrultuda, sağlık ve iyilik halini artırmaya yönelik cinsiyet odaklı müdahalelerin, fiziksel aktivite programları, psikososyal destek hizmetleri ve çevresel düzenlemeleri içerecek şekilde planlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Esneklik, Vücut kitle indeksi (VKİ), Yaşam kalitesi

Etik Beyan

Bu araştırma, Amasya Üniversitesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu’ndan etik onay alınarak yürütülmüştür (Karar No: 2024/74, Tarih: 19.07.2024). Çalışma sürecinde katılımcıların gizliliği ve mahremiyetine özen gösterilmiş, elde edilen veriler yalnızca bilimsel amaçlarla değerlendirilmiştir. Katılımcılar, bilgilendirilmiş onam formunu imzalayarak araştırmaya dahil edilmiştir; çalışmanın tüm aşamalarında Helsinki Bildirgesi ve “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” çerçevesinde hareket edilmiştir.

Teşekkür

Bu araştırmanın gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese teşekkürlerimizi sunarız. Öncelikle, araştırmanın uygulanmasında yardımcı olan katılımcılara, zamanlarını ayırıp bu çalışmaya katkıda bulundukları için minnettarız.

The Impact of Body Mass Index, Gender, and Flexibility on the Quality of Life of University Students

Öz

This study aims to examine the effects of body mass index (BMI), gender, and flexibility on quality of life. A total of 53 male and 46 female university students aged 18-25 voluntarily participated in the study. Data were collected using the WHOQOL-BREF-TR, the sit-and-reach flexibility test, and BMI calculations. The normality of the data distribution was checked using the Shapiro-Wilk test. Statistical analyses were conducted using t-tests and Pearson correlation analysis to examine the relationships between quality of life, gender, BMI, and flexibility. The results indicated that BMI had a strong positive correlation with social relationships in males, whereas no significant relationship was found between BMI and quality of life in females. The effect of BMI on social relationships in males was associated with health and psychological well-being, while environmental factors were found to be more influential in females. No significant relationship was observed between flexibility and quality of life in either gender. These findings reveal gender-related differences in the quality of life among university students. The stronger association between social relationships, psychological well-being, and BMI in males highlights the necessity of individualized approaches in health-based programs, particularly in physical activity and nutrition education. In contrast, the more pronounced influence of environmental factors in females underscores the importance of environmental improvements, such as creating safe campus environments, establishing social support mechanisms, and enhancing living spaces. Accordingly, gender-focused interventions aimed at improving health and well-being should be designed to incorporate physical activity programs, psychosocial support services, and environmental modifications.

Anahtar Kelimeler

Body mass index (BMI), Flexibility, Quality of life

Kaynakça

• Abdullah, M. Z., Mohamad Yunus, N., Anuar, A., Abdul Rashid, M. A., Lipa , M., ve Yao, G. (2024). The Association between Social Engagement, Social Network, Social Embeddedness and Quality of Life among University Students. Information Management and Business Review, 16(3S(I)a), 272-281. https://doi.org/10.22610/imbr.v16i3S(I)a.4133
• Andre, A., Pierre, G. C., ve McAndrew, M. (2017). Quality of Life Among Dental Students: A Survey Study. Journal of Dental Education, 81(10), 1164–1170. https://doi.org/10.21815/JDE.017.074
• Apple, R., Samuels, L. R., Fonnesbeck, C., Schlundt, D., Mulvaney, S., Hargreaves, M., ... & Heerman, W. J. (2018). Body mass index and health‐related quality of life. Obesity Science & Practice, 4(5), 417-426.
• Atılgan, E., Tarakcı, D., Polat, B., ve Algun, Z. C. (2015). Sağlıklı kadınlarda Yoga temelli egzersizlerin esneklik, yaşam kalitesi, fiziksel aktivite ve depresyon üzerine etkilerinin araştırılması. Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation, 2(2), 41-46.
• Baceviciene, M., Jankauskiene, R., ve Balciuniene, V. (2020). The Role of Body Image, Disordered Eating and Lifestyle on the Quality of Life in Lithuanian University Students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(5), 1593. https://doi.org/10.3390/ijerph17051593
• Behm, D. G., ve Chaouachi, A. (2011). A review of the acute effects of static and dynamic stretching on performance. European Journal of Applied Physiology, 111(11), 2633–2651. https://doi.org/10.1007/s00421-011-1879-2
• Bird, C. E., ve Rieker, P. P. (2008). Gender and health: The effects of constrained choices and social policies. Cambridge University Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (24. baskı). PEGEM Akademi Yayıncılık. ISBN: 9789756802748
• Cash, T. F., & Pruzinsky, T. (Eds.). (2002). Body image: A handbook of theory, research, and clinical practice. Guilford Press.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
• Courtenay, W. H. (2000). Constructions of masculinity and their influence on men’s well-being: A theory of gender and health. Social Science & Medicine, 50(10), 1385-1401. https://doi.org/10.1016/s0277-9536(99)00390-1
• Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th ed.). SAGE Publications.
• Davis, P. O., Dotson, C. O., ve Santa Maria, D. L. (1982). Relationship between simulated fire fighting tasks and physical performance measures. Medicine and Science in Sports and Exercise, 14(1), 65-71. https://doi.org/10.1249/00005768-198201000-00013
• Deng, Q., Jiang, Y., ve Wang, L. (2014). Association between body mass index and quality of life in Chinese adults. Zhonghua liu Xing Bing xue za zhi= Zhonghua Liuxingbingxue Zazhi, 35(5), 557-561. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25059367/
• Dinç, G., Eser, E., Saatli, G., Cihan, U., Oral, A., Baydur, H., ve Ozcan, C. (2006). The relationship between obesity and health related quality of life of women in a Turkish city with a high prevalence of obesity. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition, 15(4), 508. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17077067/
• Erdal, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin yaşam kaliteleri ve toplumsal katılım düzeylerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Fisher, R. A. (1921). On the probable error of a coefficient of correlation deduced from a small sample. Metron, 1(4), 3-32. https://scispace.com/pdf/on-the-probable-error-of-a-coefficient-of-correlation-1xhe0ncl97.pdf
• Garzaro, G., Clari, M., Donato, F., Dimonte, V., Mucci, N., Easton, S., Van Laar, D., Gatti, P., ve Pira, E. (2020). A contribution to the validation of the Italian version of the work-related quality of life scale. La Medicina Del Lavoro, 111(1), 32–45. https://doi.org/10.23749/mdl.v111i1.8570
• Grogan, S. (2016). Body image: Understanding body dissatisfaction in men, women, and children (3rd ed.). Routledge.
• Gnacińska-Szymańska, M., Dardzińska, J. A., Majkowicz, M., ve Małgorzewicz, S. (2012). Ocena jakości życia osób z nadmierną masą ciała za pomocą formularza WHOQOL-BREF. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 8(4), 136-142. https://journals.viamedica.pl/eoizpm/article/view/25928
• Hauschild, V. D., DeGroot, D. W., Hall, S. M., Grier, T. L., Deaver, K. D., Hauret, K. G., ve Jones, B. H. (2017). Fitness tests and occupational tasks of military interest: a systematic review of correlations. Occupational and Environmental Medicine, 74(2), 144-153. https://doi.org/10.1136/oemed-2016-103684
• Helgeson, V. S. (2003). The psychology of gender. Pearson Education.
• Hoseini, M., Bardoon, S., Bakhtiari, A., Adib-Rad, H., ve Omidvar, S. (2022). Structural model of the relationship between physical activity and students’ quality of life: Mediating role of body mass index and moderating role of gender. Plos One, 17(8), e0273493. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0273493
• Kell, R. T., Bell, G., ve Quinney, A. (2001). Musculoskeletal Fitness, Health Outcomes and Quality of Life. Sports Medicine, 31(12), 863–873. https://doi.org/10.2165/00007256-200131120-00003
• Kerman, M., ve Özdemir, M. (2024). Life Quality of University Students: A Qualitative Meta-Synthesis. Bogazici University Journal of Education, 41(3), 17-32. https://doi.org/10.52597/buje.1494526
• McHugh, M. P., & Cosgrave, C. H. (2010). To stretch or not to stretch: The role of stretching in injury prevention and performance. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 20(2), 169-181. https://doi.org/10.1111/j.1600-0838.2009.01058.x
• Michaelides, M. A., Parpa, K. M., Thompson, J., ve Brown, B. (2008). Predicting performance on a firefghter's ability test from fitness parameters. Research Quarterly for Exercise and Sport, 79(4), 468-475. https://doi.org/10.1080/02701367.2008.10599513
• Mizuno, T. (2019). Changes in joint range of motion and muscle stiffness with static stretching: A literature review. Physical Therapy Research, 22(1), 8–17. https://doi.org/10.1298/ptr.E9941
• Neumark-Sztainer, D., Story, M., Hannan, P. J., Perry, C. L., ve Irving, L. M. (2002). Weight-related concerns and behaviors among overweight and nonoverweight adolescents: Implications for preventing weight-related disorders. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 156(2), 171-178.
• Olgun, A. S., Ay, S., ve Başat, O. (2023). Beden Kitle İndeksinin Yaşam Kalitesine Etkisinin İncelenmesi Effect of Body Mass Index on the Quality of Life. Smyrna Tıp Dergisi, 2023(3), 1-7.
• Öcalan, D., Ceylantekin, Y., Kunduracılar, Z., ve Doğan, T. (2020). Üniversite öğrencilerinde beden kitle indeksi, tükenmişlik düzeyi ve iyilik hâli arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Diyabet ve Obezite Dergisi, 3(3), 270-278.
• Pimenta, F. B., Bertrand, E., Mograbi, D. C., Shinohara, H., ve Landeira-Fernandez, J. (2015). The relationship between obesity and quality of life in Brazilian adults. Frontiers in psychology, 6, 966. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00966
• Pitil, P. P., Kadir, N. S. B., ve Wahed, W. J. E. (2020). Quality of life among Malaysian university students: a cross-sectional study. Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH), 5(6), 11-18.
• Ramón-Arbués, E., Echániz-Serrano, E., Martínez-Abadía, B., Antón-Solanas, I., Cobos-Rincón, A., Santolalla-Arnedo, I., ... ve Adam Jerue, B. (2022). Predictors of the quality of life of university students: a cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(19), 12043. https://doi.org/10.3390/ijerph191912043
• Razali, N. M., ve Wah, Y. B. (2011). Power comparisons of Shapiro-Wilk, Kolmogorov-Smirnov, Lilliefors, and Anderson-Darling tests. Journal of Statistical Modeling and Analytics, 2(1), 21-33. https://www.nrc.gov/docs/ml1714/ml17143a100.pdf
• Sezer Olgun, A., Ay, S., ve Başat, O. (2022). Beden kitle indeksinin yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi. Smyrna Tıp Dergisi, 1(1), 1-7. https://www.smyrnatipdergisi.com/dosyalar_upload/belgeler/BMI%20- %20ya%C5%9Fam%20kalitesi_2.pdf
• Silver, N. C. (2004). Comparing correlation coefficients. In M. S. Lewis-Beck, A. Bryman, & T. F. Liao (Eds.), The SAGE Encyclopedia of Social Science Research Methods 1, 151-152. SAGE Publications.
• Swami, V., & Tovée, M. J. (2005). Female physical attractiveness in Britain and Malaysia: A cross-cultural study. Body Image, 2(2), 115-128. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2005.02.002
• Swami, V., Frederick, D. A., Aavik, T., Alcalay, L., Allik, J., Anderson, D., Andrianto, S., Arora, A., Brännström, Å., Cunningham, J., Danel, D., & Forbes, G. B. (2010). The attractive female body weight and female body dissatisfaction in 26 countries across 10 world regions: Results of the International Body Project I. Personality and Social Psychology Bulletin, 36(3), 309–325. https://doi.org/10.1177/0146167209359702
• Şahin, S., Sahin, S., Yildirim, D., ve Kirkaya, I. (2019). Evaluation of Body Composition and Quality of Life of University Students. Asian Journal of Education and Training, 5(3), 454–458. https://doi.org/10.20448/journal.522.2019.53.454.458
• Taylor, S. E., Welch, W. T., Kim, H. S., & Sherman, D. K. (2000). Cultural differences in the impact of social support on psychological and biological stress responses. Psychological Science, 11(6), 397–401. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00277
• Tekkanat, Ç. (2008). Öğretmenlik bölümünde okuyan öğrencilerde yaşam kalitesi ve fiziksel aktivite düzeyleri. Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Tiggemann, M. (2004). Body image across the adult life span: Stability and change. Body Image, 1(1), 29–41. https://doi.org/10.1016/S1740-1445(03)00002-0
• Toker, B. ve Kalıpçı, M. B. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi: Akdeniz Üniversitesi Örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 18(39), 405-430. https://doi.org/10.26466/opus.843021
• Tsigilis, N., Douda, H., ve Tokmakidis, S. P. (2002). Test-retest reliability of the Eurofit test battery administered to university students. Perceptual and Motor Skills, 95(3_suppl), 1295–1300. https://doi.org/10.2466/pms.2002.95.3f.1295
• Wanden-Berghe, C., Martín-Rodero, H., Rodríguez-Martín, A., Novalbos-Ruiz, J. P., Martínez de Victoria, E., Sanz-Valero, J., ... ve Irles, J. A. (2015). Calidad de vida y sus factores determinantes en universitarios españoles de Ciencias de la Salud. Nutrición Hospitalaria, 31(2), 952-958. https://dx.doi.org/10.3305/nh.2015.31.2.8509
• WHOQOL Group. (1995). The World Health Organization quality of life assessment (WHOQOL): Position paper from the World Health Organization. Social Science & Medicine, 41(10), 1403–1409. https://doi.org/10.1016/0277-9536(95)00112-K
• Williford, H. N., Duey, W. J., Olson, M. S., Howard, R., ve Wang, N. (1999). Relationship between fire fighting suppression tasks and physical fitness. Ergonomics, 42(9), 1179-1186. https://doi.org/10.1080/001401399185063
• World Health Organization. (1998). Development of the World Health Organization WHOQOL-BREF quality of life assessment. Psychological Medicine, 28(3), 551–558. https://doi.org/10.1017/s0033291798006667