1923-1938 DÖNEMİNİN POPÜLER MİTOLOJİSİ: ATATÜRK KÜLTÜ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 15, 49 - 60, 20.12.2018

Kemal Görmez F.gökçen Çetin

Öz

İktidarların, meşruiyetlerini sağlamak için icat ettiği politik bir sembol olarak lider kültü ya da kişi kültü, Tanrı

veya benzeri bir varlığı ve bu varlığa duyulan bağlılığı ifade biçimlerini ihtiva etmektedir. Yirminci yüzyıl ulusdevletlerinde

yükselen milliyetçiliğin etkisiyle ulus inşa sürecinde, ulusun etrafında kenetlendiği karizmatik

liderler yaratılmış ve birçoğu yüceleştirilerek kültleşmiştir. Kişi kültünün en belirgin özelliği liderin insan ve doğaüstü

özellikler atfedilerek efsaneleştirilmesi ve bununla mitolojik bir nitelik kazanmasıdır. Mustafa Kemal Atatürk

de yaşadığı dönem boyunca ve günümüze dek varlığı sürdürülen imgesi ile ideolojinin birer aygıtı olan aydınlar,

seçkinler ve basın eşliğinde kültleşmiştir. Aydınların şiir ve hikâyelerinde, kamusal mekânlara yerleştirilen anıt ve

heykellerde, vekillerin resmi ideolojinin basın organı işlevi gören gazetelerde işledikleri Atatürk imgesi, toplumda

yayılan bazı efsanelerle birleşerek doğaüstü niteliklere sahip bir kahraman yaratılmasına katkıda bulunmuştur. Bu

minvalde çalışma Mustafa Kemal Atatürk kültünü, inşa(1923-1930) ve kurumsallaşma dönemi(1930’lar) içinde

ele alarak, bir sembol olarak kişi kültünün iktidarın meşruiyetini sağlamadaki işlevini analiz etmeyi

amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kült, Kişi Kültü, Atatürk Kültü

Kaynakça

• Aybars, E. (1995). İstiklal Mahkemeleri (Cilt 1-2). İzmir: İleri Yayınları. Benli, H. T. (2000). Ulus Heykeli. Kebikeç, 5(9), 131-139. Bora, T. (2017). Cereyanlar (17 b.). İstanbul: İletişim Yayınları. Daldal, A. (1998, Ocak). Mustafa Kemal Kültü. Birikim(105-106), 1-12. Glytips, L. (2008). Living up to the Father: The National Identity Prescription of Remembering Ataturk: his home, his grave, his temple. National İdentites, 10(4), 353-372.