BAĞDATLI ZİHNÎ'NİN YÛSUF U ZÜLEYHÂ MESNEVİSİNİN HAMDULLAH HAMDÎ'NİN YÛSUF U ZÜLEYHÂ MESNEVİSİ İLE KARŞILAŞTIRILARAK ETKİLENME BAĞLAMINDA SORGULANMASI

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 17, 173 - 183, 11.05.2019

Nur Şerif Akyel

Öz

Yusuf
kıssası, doğu ve batı edebiyatlarında sevilen ve işlenen bir konu olmuştur.
Mesnevi yazarları, bu hikâyede kutsal kaynaklara sadık kalmakla ve hikâyenin
temel olay örgüsünü değiştirmemekle beraber eserlerinde tasarruflarda
bulunmuşlardır. Klasik Türk edebiyatında şairler, kaleme aldıkları eserlerinde
üstat kabul ettikleri şairlerin eserlerinden esinlenerek, bazen kelime kelime
çeviri yapmayı bazen de kendi yorumları ile esere orijinal bir görünüm
kazandırmayı tercih ederler. Böylece ortaya çıkan eser, model eserden farklı
bir duruma gelerek yeniden yaratılır. Genel olarak mesnevilerde Kur'an'daki
kıssadan hareket edilmekle beraber, Yusuf kıssasının dinî bir hikâye olarak
değil, aşk hikâyesi olarak işlendiği görülmektedir. Bu makalede klasik Türk
edebiyatının en güzel Yûsuf u Züleyhâ'sı olarak kabul edilen Hamdullah Hamdî'nin
Yûsuf u Züleyhâ mesnevisi ile Bağdatlı Zihnî tarafından on altıncı yüzyılın
sonunda kaleme alınan Yûsuf u Züleyhâ mesnevisinin şekil ve içerik açısından farklılıklarının
karşılaştırılması ve Bağdatlı Zihnî'nin mesnevisinde, Hamdullah Hamdî'nin
mesnevisinin etkilerinin sorgulanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yûsuf u Züleyhâ, Bağdatlı Zihnî, Hamdullah Hamdî, mesnevî

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, 2. Baskı. Akçağ Yayınları, Ankara.Aktaş, Ş. (2013). Anlatma Esasına Bağlı Edebî Metinlerin Tahlili, 1. Baskı. Kurgan Edebiyat, Ankara.Alptekin, A. B. (2013). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı, 6. Baskı. Akçağ Yayınları, Ankara.Büyükkavas, Ş. K. (2006). Mesneviden Romana Uzanan Sebeb-i Telif Yolu Üst Kurmacaya mı Çıkar?, Türkoloji Dergisi, Sayı. 2, ss. 157-182.Demir, Recep. (2006). Hatâyî-i Tebrizî ve Mollâ Câmî'nin Yûsuf u Züleyhâ Mesnevileri Üzerinde Karşılaştırmalı Bir İnceleme (İnceleme-Metin), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van.Doğan, A. (2014). Bağdatlı Zihnî, Yûsuf u Züleyhâ, 1. Baskı. Kesit Yayınları, İstanbul.İçli, A. (2008). Yûsuf u Züleyhâ Mesnevisinde Mekan, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı. 13/2, ss. 339-351.Kadıoğlu, İ. (2009). Diyarbakırlı Ahmedî-Yusuf u Züleyha (İnceleme, Metin, Dizin, Sözlük), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.Levend, A. S. (1968). Hamdi'nin Yûsuf u Züleyhâsı, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, ss.173-211.Onur, N. (1991). Yûsuf u Züleyhâ, Hamdî, 1. Baskı. Akçağ Yayınları, Ankara.Settârî, Celal. (2014). Züleyhâ'nın Aşk Derdi, (Çev.) Mehmet Kanar, Şule Yayınları, İstanbul.Türkdoğan, Melike Gökcan. (2008). Klasik Türk Edebiyatında Yûsuf u Züleyhâ Mesnevileri Üzerine Mukayeseli Bir Çalışma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.Ünver, İ. (1986). Mesnevi, Türk Dili, Türk Şiiri Özel Sayısı ⅠⅠ (Divan Şiiri), Sayı. 415-416-417/Temmuz-Ağustos-Eylül, ss. 430-463.