YENİ VAKIFLARIN İŞLEVSELLİĞİ: SEÇİLMİŞ VAKIFLAR İÇİN BİR İNCELEME

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 20, 58 - 81, 15.05.2020

Cengiz Akçay

Öz

Bu çalışma ile Türk Medeni Kanunu’na göre kurulan yeni vakıfların
temel işlevlerini yerine getirip getirmediklerinin araştırılması
hedeflenmiştir. Çalışmada öncelikle kavramsal anlamda
vakıf konusuna değinilmiş, ardından vakıfların sosyal politika
işlevleri ve iktisadi işlevleri araştırılmıştır. Çalışmada, sosyal
politika işlevleri adı altında sosyal güvenlik ve sosyal yardım,
sosyal sorumluluğun kazanılması, sosyal çatışmanın engellenmesi
ve sosyal bütünleşmenin sağlanması üzerinde durulmuştur.
İktisadi işlevler adı altında ise vakıfların ekonomik
yapıya etkisi, istihdama katkısı ve tüketim, tasarruf ve yatırıma
etkisi araştırılmıştır. Vakıfların işlevlerini yerine getirilip
getirilmediğinin araştırılması için Türkiye’de mevcut seçilmiş
bazı vakıflara anket uygulaması yapılmıştır. Anket sorularının
kapsam geçerliliği sağlandıktan sonra sorular kesinleştirilmiştir.
Anket e-posta yoluyla vakıf çalışanları ve yöneticilerine
iletilmiştir. Anketin güvenirliği istatistiksel yöntemlerle test
edilmiş olup, anketin oldukça yüksek düzeyde güvenilir olduğu
görülmüştür. Anket sonuçları istatistiksel ve grafiksel olarak
yorumlanmıştır. Sonuç olarak; yapılan araştırma ile anket uygulanan
seçilmiş vakıfların vakıflardan beklenen fonksiyonları
yerine getirdikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vakıf, Vakıfların İşlevleri, Vakıfların İşlevselliği, Yeni Vakıflar

Kaynakça

• Akar, Hasan ve Güneş, M. Necati (2002), Niksar’da Vakıflar ve Tarihi Eserler, 1. Baskı, Tokat: Niksar Kaymakamlığı ve Niksar Belediyesi. Akgündüz, Ahmet (2013), İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, 3. Baskı, İstanbul: Osmanlı Araştırmları Vakfı Yayınları. Anheier, Helmut K. (2001), Foundations İn Europe: A Comperative Perspecitve ,Civil Society Working Paper 18. Anheier, Helmut K. ve Leat, Diana (2013), Philanthropic Foundations: What Rationales?, Social Researc. Ateş, Hamza ve Nohutçu, Ahmet (2006), Kamu Hizmeti Sunumunda Gönüllü Kuruluşlar ve Devlet, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10 (11), 244 – 276. Ay, Sema (2012), Türkiye’de İşsizliğin Nedenleri: İstihdam Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt 19, Sayı 2. Ballar, Suat (1991), Yeni Vakıflar Hukuku, 1. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım. Başçı, Vahdettin (2007), Bir Medeniyet Kurumu Olarak Vakıflar ve Sosyal Hizmet Kurumları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 1. Brown, William O and Other (2006), Corporate Philanthropic Practices, Working Paper, The Open Access Publication Server Of The ZBW, Leibniz İnformation Center For Economics. Cansel, Erol (1998), Vakıf, Kuruluşu, İşleyişi ve Amacı, Vakıflar Dergisi 1 (20), 321 – 327. Curti, Merle (2014), The History Of American Philanthrophy As A Field Of Research, Oxford University Pres. Çataltepe, Sipahi (1991), İslam – Türk Medeniyetinde Vakıflar, 1. Baskı, Ankara: Türkiye Milli Kültür Vakfı Yayınları. Çınar, Hüseyin (2013), Vakıf Hukuku Yazıları Ali Himmet Berki, 1. Baskı, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları. Çınar, Hüseyin ve Koyuncu Kaya, Miyase (2015), Vakıflar Kaynakçası, 1. Baskı, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları. Çiçek, Hüseyin (1996), Türkiye’de Vakıf Müessesesinin Sosyo-Ekonomik Fonksiyonları (İzmir İli Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Üzerine Bir Araştırma), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çoruhlu, Yakup Emre (2013), Vakıf Taşınmazların Korunması ve Geliştirilmesinde Yönetim Sorunları ve Çözüm Yaklaşımları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Doğan, M. Sait (2006), Vakıf Medeniyetimize Sosyal, Siyaset ve Sosyoloji Açısından Bir Yaklaşım, Sosyoloji Konferansları Der gisi, 34 (34), 9 – 28. Durmuş, Ahmet Hayri (2011), Vakıflar Muhasebesi, 1. Baskı, İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları. Ekinci, Hasan (2000), Türkiye’de Vakıfların Vergileme Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karad eniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Er, Adnan (2012), Yeni, Mülhak, Esnaf, Cemaat Vakıfları Mevzuatı, 1. Baskı, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi Yayınları. Ertem, Adnan (1990), Cumhuriyetin İlk Yıllarında Vakıflarla İlgili Uygulamalar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gök, Hasan (1996), Yeni Vakıflarda Yönetim Modeli ve Örgüt Yapısı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Güleç, Mehmet (2006), Türkiye’de Vakıf İşletmelerinin Özel Sektörü Biçimlendirici Rolünün İrdelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.