ULUSLARARASI SERMAYE HAREKETLERİ BAĞLAMINDA TÜRKİYE’NİN EKONOMİ GÜVENLİĞİ: AĞUSTOS KRİZİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 22, 26 - 46, 25.01.2021

Menderes Alpkutlu

Öz

Tarih boyunca farklı ekonomi modelleri benimsenmiştir. Bunlardan
biri de kapitalist ekonomi modelidir. Bu modelin güncel
parametrelerinden biri de paradan para kazanmayı tercih eden
uluslararası sermaye hareketlilikleridir. Bu paralelde 21’inci
yüzyılın ilk çeyreğinde de çokuluslu şirketler üzerinden yön
bulan ekonomi merkezli ciddi bir restleşme yaşanmaktadır.
Hatta bu olgu, özellikle güçlünün zayıfı etkilemeye, yönlendirmeye,
yörüngesine çekmeye veya orada tutmaya çalıştığı
soyut bir mücadeleyi resmetmektedir. Küresel ölçekte yeni tür
bir yenme-yenişme şekli de denilebilen bu yöntemin güncel
gelişmelerinden biri de 2018 yılında kur-döviz odaklı bir operasyonla
Türkiye üzerinde gerçekleşmiştir. Nitekim bu çalışma da
Türkiye evreni ve Ağustos Krizi örneklemi sınırları içerisinde
geliştirilen bir başlık ve ilişkili birkaç soruya aranan yanıt
etrafında şekillenmiştir. Nitel uzanımlı bu metinden amaçlanan
ise Türkiye optiğinden ve çağın küresel finansal hareketliliği
perspektifinden ekonomi güvenliğini yalın bir yaklaşımla irdelemektir.
Bu eksende şekillenen makalenin kuramsal çerçevesi
ve temel argümanı da “Gelişmekte olan ülke statüsüyle Türkiye,
uluslararası sermayeye dönük önalıcı yaklaşımı ile bu tür
fonların ani çıkışına karşı, üretimle sağlayacağı öz sermaye
birikimi oranınca ekonomi güvenliğini güçlendirebilir” hipotezi
ve ilişkili önermeler etrafında gelişmiştir. Kaynak olarak ise
konuya ilişkin yazın alanında öne çıkan çalışmalar ile Türkiye
örneğine ilişkin ampirik ve güncel görgül birikim göz önünde
bulundurularak konuya projeksiyon tutulmuş ve bu çerçevede
bazı heterodoks vurgular yapılmıştır. Son olarak denilebilir
ki, 21’inci yüzyılın uluslararası sermaye hareketliliği endeksli
ekonomi riskleri genellenerek ulaşılan Türkiye merkezli bir
dizi bulgu üzerinden çalışma hipotezine uyarlı ve alana yararlı
bir noktaya ulaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Ekonomi, Uluslararası Sermaye Hareketliliği, Ekonomi Güvenliği

Kaynakça

• Acartürk, E , Kılıç, R . (2011), “Osmanlı Devletinde Kapitülasyonların İktisadi ve Siyasi Perspektiften Analizi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 29 (2) , 1-21 . Retrieved from http://www.dergipark.org.tr/tr/ pub/huniibf/issue/7865 /103707
• Akalın, G. (2002), Türkiye’de Ekonomi - Politik Kriz ve Piyasa Ekonomisine Geçiş, Ankara: Akçağ Yayınlara: 438
• Akçay, Ü. And Güngen, A. R. (2019), The Making of Turkey’s 2018-2019 Economic Crisis, Working Papers: 120/2019, Berlin School of Economic and Law, Institute for İnternational Political Economy (IPE)/ Turkish Social Science Association, CHR/Carnegie Mellon University Distant Fellow.
• Akdağ, M. (2009), Türk Halkının Dirlik ve Düzen Kavgası: Celâlî İsyanları, İstanbul: YKY Yayınları.
• Alpkutlu, M. (2017), “15 Temmuz Darbe Kalkışması’nın Önaçıcı Liderlik ve Önalıcı Güvenlik Bağlamında Analizi” Adnan Menderes Üniversitesi/Uluslararası Darbe Sempozyumu (26-28 Mayıs 2017), Aydın.
• Alpkutlu, M. (2020a), “Güvenlik ve Liderlik Diyalektiğiyle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar 2020, Sayı: 23, sayfa: 45-62