Kosova’daki Bağımsız Düzenleyici Kurumlar ve Güncel Gelişmeler Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 29, 169 - 177, 31.05.2023

Feston Hajdını , Tekin Avaner

Öz

Bu çalışmanın amacı, Kosova'daki bağımsız düzenleyici kurumların yasal ve idari boyutları arasındaki düzenleyici sistemin yörüngesinin analitik bir tanımını sunmaktır. Çalışma, Kosova'daki bağımsız düzenleyici kurumların yirmi bir yıllık uygulamasının gelişimini üç ana dönemde açıklamaktadır: birincisi; 1999'da savaşın bitiminden 2008'e kadar; ikincisi; Kosova'nın 2008'deki bağımsızlık ilanından 2015'e kadar; ve üçüncüsü; 2015'ten bugüne kadar. Bu üç dönemin her biri, Kosova'daki düzenleyici kurumlarla ilgili bir dizi özel değişiklik ve gelişme içermektedir. Ek olarak Kosova'daki düzenleyici kurumlar sisteminin kuruluşunu ve gelişimini siyasi gelişmelere paralel olarak açıklamaktadır. Bu kısımda, Birleşmiş Milletler Geçici Yönetimi altında düzenleyici kurumların ve tüm kamu yönetiminin kurulmasıyla ilgili olarak, 1999'lardan bu yana Kosova'daki savaş sonrası siyasi bağlama özel bir ilgi gösterilmiştir. Çalışmada yer alan ajanslardan kasıt, statüsü kamu hukukunda tanımlanmış ve işlevleri bakanlıktan ayrılmış olan kuruluşlardır. 1980 yıllardan itibaren kamu yönetiminde Yeni Kamu Yönetimi paradigmasının temel bileşenlerinden biri bağımsız düzenleyici kurumlar sistemidir ve her devletin bu değişiklikleri uygulama sürecinde kendi deneyimi vardır. Bu çalışma, Kosova devletinin bağımsız düzenleyici kurumlar sistemine ilişkin deneyimini ampirik olarak analiz etmekte ve açıklamaktadır. Ajansların bakanlıktan bir miktar özerkliği vardır, ancak bakanlığın ajansın bütçelerini ve ana hedeflerini değiştirme yetkisine sahip olması nedeniyle tamamen bağımsız değildir. Giriş bölümünde düzenleyici kurumlar sisteminin ait olduğu ana kuram olarak ayrıca Yeni Kamu Yönetimi (New Public Management) yaklaşımı hakkında gerekli açıklamalar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Kamu Yönetimi paradigması, Düzenleyici kurumlar, savaş sonrası idare kurulumu, Kosova.

A REVIEW ON INDEPENDENT REGULATORY AUTHORITIES IN KOSOVA AND CURRENT DEVELOPMENTS

Öz

The purpose of this study is to provide an analytical description of the trajectory of the regulatory system of the independent regulatory agencies in Kosova with a focus on legal and managerial dimensions. The study explains the development of the last twenty-one-years of practice of the independent regulatory agencies in Kosova in three main periods: the first, from the end of the war in 1999 to 2008; the second, from the declaration of Kosova’s independence in 2008 to 2015; and the third, from 2015 to the present. Each of these three periods submits a series of particular changes and developments regarding regulatory agencies in Kosova. In addition to this, particular attention is paid to the post-war political context in the country after 1999, on the establishment of the regulatory agencies as well as the whole public administration under the United Nations Administration Interim in Kosova. One of the primary components of the New Public Management paradigm in from the 1980s has been the system of independent regulatory bodies. In this realm, each state has its own experience in the process of implementing these changes. By regulatory agencies, we mean organizations whose status is defined within the public law, while their functions are disaggregated from the ministry. Thus, they have a certain type of autonomy but aren’t entirely detached from the line ministries, since the related ministries have power to recast their budgets and main goals.

Anahtar Kelimeler

New Public Management paradigm, Regulatory agencies, post-war administration building, Kosova

Kaynakça

• Assembly of Kosova. (2019, 3 1). Law No. 06/L-113 On Organization and Functioning of State Administration and Independent Agencies. Prishtina: Official Gazette of the Republic of Kosova.
• Assembly of Kosova. (2021, 03 22). Decision Nr.08-V-005. Për Zgjedhjen e Qeverisë së Republikës së Kosovës. Prishtinë. Retrieved from https://www.kuvendikosoves.org/shq/seancat/vendimet-e-seances/?sessionId=74
• Balkan Policy Research. (2020). Reforma e Administratës Publike të Kosovës, Një përpjekje e vazhdueshme. Prishtinë: Balkan Policy Research Group, 35.
• Bouckaert, G., Lægreid, P., Verhoest, K., & Thiel, S. V. (2012). Government Agencies Practices and Lesson from 30 Countries. London: Palgrave Macmillan.
• Christensen, T., & Lægreid, P. (2007). Regulatory Agencies – The Challenges of Balancing Agency Autonomy and Political Control. Governance: An International Journal of Policy, Administration, and Institutions, 20(3), 499-520.
• Constitution of the Republic of Kosovo, Chapter 12, articles 132-142 (2008).
• European Commission. (2013). Kosovo Progress Report. Brussels: European Commission, 7.
• European Commission. (2015). Progress Report for Kosovo, 10. Brussels.
• Hughes, O. E. (2003). Public Management and Administration - An Introduction. London: Palgrave Macmillan.
• KDI. (2014). Agjencitë e (Pa) Varura dhe Ndërmarrjet "Publike" në Kosovë. Prishtinë: Kosova Democratic Institute, 7-8.
• KIPRED. (2011). Menaxhimi publik: Analizë e Bordeve të Ndërmarrjeve Publike dhe Agjencive të Pavarura. Prishtinë: Instituti Kosovar për Kërkime dhe Zhvillim të Politikave, 20.
• Kurti, A. (2021, 07 01). Kurti Për Bordet e Shkarkuara: Kemi Parë Gjakderdhje Financiare. (R. i. Kosovës, Interviewer) RTK. Prishtinë. Retrieved from https://www.rtklive.com/sq/news-single.php?ID=535360
• Laking, R. (2005). Agencies: Their Benefits and Risks. OECD Journal on Budgeting, 4(4), 7-24.
• Lane, J.-E. (2000). New Public Management. London and New York: Routledge Taylor & Francis Group. Majone, G. (1999). The Regulatory State and its Legitimacy Problems. Western European Politics, 1-24.
• Mjeku, N. (2018). European Reform Agenda: Monitoring Report 2018. Prishtina: Group for Legal and Political Studies, GAP Institute, and Prishtina Institute for Political Studies. Retrieved 20 12, 2022, from European Reform Agenda Monitoring Mechanism: http://www.eramonitoring.org/category/qeverisja-e-mire-dhe-sundimi-i-ligjit/
• MPA. (2016). Rishikimi i Institucioneve dhe Agjencive të Pavarura të Kuvendit dhe Organeve Qendrore të Qeverisë. Prishtinë: Ministry of Public Administration.
• MPA. (2016). Rishikimi i Institucioneve dhe Agjencive të Pavarura të Kuvendit dhe Organeve Qendrore të Qeverisë. Prishtinë: Ministry of Public Administration of Kosova, 26.
• MPA. (2018). Agency Rationalization Action Plan. Prishtine: Ministry of Public Administration of Kosova.
• Muharremi, R., Peci, L., Malazogu, L., Knaus, V., & Murati, T. (2005). Administrimi dhe Qeverisja në Kosovë, 2. Prishtinë: Kosovar Institute for Policy Research and Development. Retrieved 12 21, 2022, from http://www.kipred.org/repository/docs/Rehabilitimi_i_Shoq%C3%ABrive_t%C3%AB_shkat%C3%ABrruara_nga_lufta_607584.pdf.
• Newman, A., & Bach, D. (2014, 11 26). Regulatory state. Retrieved 2021, from Encyclopedia Britannica: https://www.britannica.com/topic/regulatory-state.
• OECD. (2002). Distributed Public Governance: Agencies, Authorities and other Government Bodies. Paris: OECD.
• OSCE. (2007). Independent Agencies and Institutions in Democracy in Kosovo.
• PIPS. (2020). Reforma e Racionalizimit të Agjencive dhe Rregullatorëve në Kosovë. Prishtinë: Prishtina Institutie for Political Studies, 13.
• PIPS, F. &. (2021). Raport Përmbledhës mbi Reformën e Administratës Publike të Kosovës. Prishtinë: Prishtina Institute for Political Studies, 7.
• Reka, B. (2003). UNMIK as an International Governance in Post-War Kosova: NATO's Intervention, UN Administration and Kosovar Aspirations. Skopje: Logos-A.
• SIGMA. (2001). Financial Management and Control of Public Agencies. Brussels: OECD.
• SIGMA. (2009). Kosovo (under UNSCR 1244/99) - Administrative Legal Framework, 9. SIGMA.
• SIGMA. (2014). Kosova Assessment Report, 16. OECD.
• United Nations. (1999, 6 10). The Security Council. Resolution 1244. New York. Retrieved 11 14, 2022, from https://documents-dds- ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N99/172/89/PDF/N9917289.pdf?OpenElement
• UNMIK-Reg. Nr 1. (1999). On the Authorizations of the Interim Administration in Kosovo, article 1-2.
• UNMIK-Reg. Nr. 12. (2002). On the Establishment of the Kosovo Trust Agency, articles 11-13.
• UNMIK-Reg. Nr.20. (1999). For the Banking and Payments Authority in Kosovo, article 18.1.