THE RIVALRY BETWEEN GREAT BRITAIN AND ITALY ABOUT THE OIL CONCESSIONS IN ALBANIA (1925)

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 32, 91 - 100, 29.05.2024

Armend Mehmeti

Öz

Birinci Dünya Savaşı petrolün, yalnızca endüstriyel gelişme için değil aynı zamanda ulusal güvenlik için de belirleyici bir faktör haline geldiğini kanıtladı. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Büyük Güçler, petrol çıkarma ve işleme konusunda gerekli teknolojik araçlara sahip olmayan ülke ve bölgelerdeki petrol yataklarını elde edebilmek için rekabete girdi. Birinci Dünya Savaşı’nın tahrip ettiği, ülkesinin bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü korumaya çalışan Arnavutluk hükümeti, İngiliz şirketlerine petrol imtiyazı verilmesi yönündeki İngiliz hükümetinin önerisini memnuniyetle karşıladı. Ancak verilen bu imtiyaz, Arnavutluk'a ekonomik nüfuz etmeyi amaçlayan İtalya'nın muhalefetiyle karşılaştı. Böylece İngiltere ve İtalya arasında aşırı bir diplomatik rekabet gelişti ve bu rekabet 1925'te siyasi uzlaşmayla sona erdi. Araştırma, öncelikle Britanya'nın bakış açısını kullanarak, Britanya ile İtalya arasında Arnavutluk petrolü konusundaki anlaşmazlığın kökeni, gelişimi ve sonuçları incelenmiş ayrıca petrolün her iki devletin Arnavutluk'un dış politikasını nasıl etkilediğini ve bu rekabette Arnavutluk'taki iç siyasi ortamın nasıl etkilendiği incelenmiştir. Bu makalede, karşılaştırmalı ve kronolojik bir metodoloji kullanılmıştır. Bu yaklaşım, arşiv ve tarihsel belgelerin çağdaş edebiyatla birleşerek, tarihsel gelişmelerin adil bir şekilde yorumlanmasını sağlamaktadır. Bu makalede elde edilen bulgular sonucunda; iki savaş arası dönemdeki bölgesel gelişmelerin Büyük Güçlerin küresel politikalarının yalnızca bir bölümünü oluşturduğu sonucu ortaya çıktığı ifade edilebilir.
Anahtar Kelime: Arnavutluk, Milletler Cemiyeti, Büyük Britanya, Petrol imtiyazları, İngiliz-Pers Şirketi, Mussolini, Zogu vb.

Anahtar Kelimeler

Arnavutluk, Milletler Cemiyeti, Büyük Britanya, Petrol imtiyazları, İngiliz-Pers Şirketi, Mussolini, Zogu vb

THE RIVALRY BETWEEN GREAT BRITAIN AND ITALY ABOUT THE OIL CONCESSIONS IN ALBANIA (1925)

Öz

This article elaborates on the importance of oil in geopolitical issues, with a specific focus on interwar Albania. Since it proved to be a better solution than coal for transport and military purposes, oil became an issue of fierce competition between powers. The countries that lacked technology to process oil hoped to benefit politically and economically from oil concessions. It happened so with Albania. Devastated by World War I and trying to maintain the country's independence and territorial integrity, the Albanian government welcomed the British proposal to grant oil concessions to British companies. However, the granting of concessions met with the opposition of Italy, which aimed at economic penetration into Albania. Thus, Britain and Italy developed a fierce diplomatic rivalry that ended in 1925 with a political compromise. Using primarily the British perspective, this paper examines the origin, development and outcome of the conflict between Britain and Italy over Albanian oil; it examines how oil affected foreign policy of both states towards Albania and how these clashes affected Albania's internal political environment. The basic course of this article is a descriptive historical narrative methodology. The paper is structured in three thematic-chronological themes, besides the introduction. This approach combines historical and archival sources with contemporary literature to provide a fair interpretation of historical developments. As a result of the arguments presented in this paper, we have concluded that regional developments during the interwar period were only one segment of the global policies of the Great Powers.

Anahtar Kelimeler

Albania, League of Nations, Great Britain, oil concessions, Anglo-Persian Company, Mussolini, Zogu, etc.

Kaynakça

• Agreement between France, Russia, Great Britain and Italy. (1920). His Majesty Stationery Office.
• ANDERSON, Maloy Frank & AMOS, Hershey Shartle. (1918). Handbook for the diplomatic history if Europe, Asia, and Africa 1870-1914. Washington: Government Printing House.
• AVRAMOVSKI, Zhivko. (1969). Kontribut studimit të historisë së Shqipërisë në periodën midis dy luftërave botërore. Gjurmime Albanologjike, Seria e Shkencave Historike, II.
• BELEGU, Mentar. (1964). Politika zogiste e dyerve të hapura më 1925-1926. Studime Historike, No. 3.
• BICAJ, Isa. (2003). Marrëdhëniet shqiptaro-malazeze 1881-1914. Prishtinë: Instituti i Historisë.
• BUTLER, Rohan & BURY, J.P.T. (1958). Documents on British Foreign Policy 1919-1939. London: Her Majesty’s Stationery Office.
• ÇINKARA, Gökhan. (2023). Türkiye’de politik elitlerin dönüşümünde milliyetçiliğin jeopolitik çerçevesi: Hafıza, kimlik ve mekan. Akademik Hassasiyetler, 10 (21).
• DELAISI, Francis. (1922). Oil Its Influence on Politics. London: The Labour Publishing Company Limited.
• DESTANI, Bejtullah & Jason, Tomas. (2020). Miku më i madh i shqiptarëve: Aubrey Herbert dhe krijimi i Shqipërisë së sotme: Ditarë dhe letra 1904-1923. Prishtinë: Artini.
• DIETSCHE, KH. (2014). History of the diesel engine. In Fundamentals of Automotive and Engine Technology. Wiesbaden: Bosch Professional Automotive Information.
• Documenti Diplomatici Italiani, Settima Serie. (1960). Roma: La Libreria della stato.
• DUSHKU, Ledia. (2010). Kryengritja shqiptare e vitit 1912: Qëndrimi i Greqisë dhe Komiteti Ballkanik i Londrës. Kosova, 33–34.
• ENGDAHL, F. William. (2007). Oil and the origins of the ‘War to make the world safe for Democracy.’ Retrieved from http://www.engdahl.oilgeopolitics.net/History/Oil_and_the_Origins_of_World_W/oil_and_the_origins_of_w orld_w.HTM
• FISCHER, J. Bernd. (2004). Mbreti Zog dhe përpjekjet për stabilitet në Shqipëri. Tiranë: Çabej.
• FISHTA, Iljaz. (1979). Ndërhyrja e kapitalit të huaj dhe pasojat e saj skllavëruese për Shqipërinë (1925-1931). Tiranë: Akademia e Shkencave e RPSH.
• FUNDERBURK, B. David. (1975). Anglo-Albanian Relations 1920-1939. Revue Des Etudes Sud-Est Europeennes, XIII.
• HERCIGONJA, Dunja. (1987). Velika Britanija i spoljnopolitički položaj Jugoslavije 1929-1933. Beograd: Institut za Savremenu Istoriju.
• JOHNSTONE, Phil & CAITRIONA, McLeish. (2020). World wars and age of oil: Exploring directionality in deep energy. Research & Social Science, 69.
• KARKAZIS, John, et al. (2019). Geo-economics vs Geo-politics: The Baghdad Railway Project and the Spoils of a Perpetual Economic War around Middle East. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 8(2).
• MACMILLAN, Margaret. (2006). Gjashtë muaj që ndryshuan botën. Tiranë: Plejad.
• MAURER, H. John. (2005). The Ever-Present Danger: Winston Churchill’s Assessment of the German Naval Challenge before the First World War. In Churchill and Strategic Dilemmas Before the World Wars. London: Frank Cass Publishers.
• MILO, Paskal. (1992). Shqipëria dhe Jugosllavia 1918-1927. Tiranë: Shtepia Botuese Enciklopedike.
• MURRAY, Gilbert. (1915). The Foreign Policy of Sir Edward Grey 1906-1915. Oxford: Oxford at the Clarendon Press.
• Papers relating to the Foreign Relations of the United States, 1923. (1923). Washington: U.S. Government Printing Office.
• PEARSON, Owen. (2004). Albania and King Zog: Independence, Republic and Monarchy 1908-1939, A History: 1. London and New York: The Centre for Albanian Studies.
• PORTE, La Pablo. (2021). Dissenting voices: The Secretariat of the League of Nations and the Drafting of Mandates, 1919-1923. Diplomacy & Statecraft, 32(No. 3).
• PRIFTI, Kristaq & et al. (2002). Historia e Popullit Shqiptar. Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë.
• PUTO, Arben. (2009). Shqipëria politike 1912-1939. Tiranë: Toena.
• PUTO, Arben. (2012). Pavarësia shqiptare dhe diplomacia e Fuqive të Mëdha 1912-1914. Tiranë: Toena.
• SETTE, Alessandro. (2020). Diplomacy and Petroleum: Italy’s fights Albanian oilfields, 1920-1925. In Wars and Betweenness: Big Powers and Middle Europe, 1918-1945. Budapest-New York: CEU Press.
• SHAW, J. Stanford & Ezel, Shaw Kural. (2006). Historia e Perandorisë Osmane dhe e Turqisë Moderne. Tiranë: Jehona Study Center.
• SHEHU, Gjyltekin. (1996). Aspiratat e shteteve ballkanike ndaj territoreve shqiptare 1908-1912. Shqiptarët Në Rrjedhat Ballkanike.
• SWIRE, Joseph. (2005). Shqipëria ngritja e një mbretërie. Tiranë: Dituria.
• THE GEOPOLITICS OF OIL AND GAS. (n.d.). KPMG International Limited. Retrieved from https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/au/pdf/2023/geopolitics-of-oil-and-gas.pdf
• The National Archives (TNA). (1925).
• VINAVER, Vuk. (1966). Engleska i Italijansko zaokružavbje Jugoslavije 1926-1928. Institut Društvenih Nauka, Odeljenje Za Istorijske Nauke.
• VLLAMASI, Sejfi. (2000). Ballafaqime politike në Shqipëri 1897-1942. Tiranë: Neraida.