BİR KURUMSAL TAHKİM MERKEZİ ÖRNEĞİ OLARAK İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI TAHKİM MERKEZİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 58, 30.06.2020

İbrahim Özbay , Murat Erdem

Öz

Türkiye, İslam İşbirliği Teşkilatına (eski ismiyle İslam Konferansı Örgütüne) kuruluşundan (1969) beri üye olan bir ülkedir. Neredeyse 50 yıllık geçmişi bulunan İslam İşbirliği Teşkilatı, kuruluşundan bu yana üye sayısı ve kapsadığı coğrafi alan bakımından BM’den sonra dünyanın en büyük uluslararası kuruluşudur. Bu anlamda İİT Tahkim Merkezi ülkemiz bakımından oldukça önem taşımaktadır. İİT Tahkim Merkezi bir Tüzük ile düzenlenmiştir. İİT’na üye olan ülkeler arasındaki ticari ve yatırım uyuşmazlıklarının çözümünde önemli bir rol üstlenmesi beklenen İİT Tahkim Merkezi'nin İstanbul olması ülkemiz açısından oldukça önemlidir. Ayrıca bu Merkezin, İslam ülkeleri arasındaki ticareti ve yatırımları daha da yukarı çekeceği, herhangi bir ihtilaf durumunda, tarafsız, objektif ve saygın bir başvuru merciinin bulunmasının tüm tarafları koruması yanında, o ülkeyi, iş adamları nezdinde daha cazip kılacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal tahkim, İslam İşbirliği Teşkilatı Tahkim Merkezi, Tahkim, Uluslararası Tahkim, Hakem Heyeti, İslam Hukuku, İslam Konferansı Örgütü

THOUGHTS ON ISLAMIC COOPERATION ARBITRATION CENTER AS AN EXAMPLE OF ORGANISATION INSTITUTIONAL ARBITRATION CENTER

Öz

Turkey is a country which is member since its inception (1969) the Organization of Islamic Cooperation (formerly the Organization of the Islamic Conference). The Islamic Cooperation Organization, which has almost 50 years of history, has been the world's largest international organization after the UN in terms of the number of its members and the geographical area it covers. In this sense, the OIC Arbitration Center is very important for our country. The OIC Arbitration Center is regulated by a Regulation. It is very important for our country that the center of the OIC Arbitration Center, which is expected to play an important role in the resolution of commercial and investment disputes between the member countries of the OIC, is Istanbul. In addition, it is thought that this Center will further increase trade and investments among Islamic countries, and in the event of any conflict, the presence of a neutral, objective and respected application body will protect all parties, as well as make it more attractive to business people.

Anahtar Kelimeler

Institutional arbitration, Organisation of Islamic Cooperation Arbitration Center, Arbitration Center, Arbitration, International Arbitration, the Arbitral Tribunal, Islamic law, The Organization of the Islamic Conference

Kaynakça

• Ağır, Hüseyin/ Metin, Mehmet, İslam İşbirliği Teşkilatı Ülkelerinin Kendi İçindeki Yeri, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, 2017 (s. 125- 137).
• Akıncı, Ziya, Türkiye’de MTO Tahkimi, Uluslararası Tahkim Kongresi Tebliğ Kitabı, İÜHF, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Münasebetler Araştırma ve Uygulama Merkezi, 24 Mayıs 2012 (s. 40- 52).
• Al Suwaid, Mohammed R., The Legitimacy of Arbitration as a Means of Dispute Resolution, Managing Partner at Al Suwaidi & Company (https://www.alsuwaidi.ae/our-team).
• Alangoya, H. Yavuz / Yıldırım, M. Kâmil / Deren Yıldırım, Nevhis, Medenî Usul Hukuku Esasları, Tıpkı B. 8., İstanbul 2011. Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema/ Hanağası, Emel, Medeni Usul Hukuku, Ders Kitabı, 5. Baskı, Ankara 2019.
• Aslan, İlyas, Milletlerarası Ticari Tahkimde Türk Mahkemelerinin İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haciz Kararı Verme Yetkisi, TAAD, Yıl:7, Sayı: 27 (Temmuz 2016) s. 713-722.
• Atalı, Murat/ Ermenek, İbrahim/ Erdoğan, Ersin, Medeni Usul Hukuku, Ders Kitabı, Ankara 2018.
• Ataman Figanmeşe, İnci, Son On Yıl İçinde Türkiye’nin Muhatap Olduğu ICSID Davaları, Türkiye’de MTO Tahkimi, Uluslararası Tahkim Kongresi Tebliğ Kitabı, İÜHF, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Münasebetler Araştırma ve Uygulama Merkezi, 24 Mayıs 2012 (s. 18- 35).
• Ataman, Muhittin/ Gökşen, Ayşe Nur, Sembolizm ve Aktivizm Arasında İslam İşbirliği Teşkilatı, SETA, Ocak 2014, S. 76-77.
• Aydemir, Fatih, Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi, İstanbul 2017.
• Balcı, Muharrem, İhtilafların Çözüm Yolları ve Tahkim, İstanbul, 1999.
• Bildişli, Fikret/ Atawula, Maıtıtuohetı, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)’nin Önemi ve Bölgesel Güvenlik Sorunlarının Çözümünde İşlevsizliğinin Nedenleri, Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi (TİDSAD)/The Journal of Turk & Islam World Social Studies, Yıl: 6, Sayı: 20, Mart 2019 (s. 77-101).
• Birsel, M. Tevfik, Milletlerarası Ticari Tahkim ve Türkiye, Ege Üni. Hukuk Fak. Dergisi, Yıl. 1, Sa. 1, İzmir 1980.
• Borba, Igor M., Internaional Arbitration: A comparative study of the AAA and ICC ruless. Milwaukee, WI, December 2009.
• Bozkurt, Enver/ Poyraz, Yasin/ Erdal, Selcen, Devletler Hukuku, Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, Ankara 2018.
• Budak, Ali Cem/ Karaaslan, Varol, Medeni Usul Hukuku, Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, Ankara 2019.
• Çakır, Görkem/ Dalar, Erdinç, İnternet Ortamında Gerçekleştirilen Hakem Yargılaması “Online Tahkim” PART 13; s. 223-236 (https://www.goksusafiisik. av.tr/Articletter/2018_Summer/GSI_Articletter_2018_Summer_Article13.pdf).
• Dağ, Mehmet, İslam İşbirliği Teşkilatının Ekonomik ve Mali Faaliyetleri Üzerine Bir Değerlendirme, September 2018, Conference: Bitlis Uluslararası Sosyo-Ekonomik Araştırmaları ve Kalkınma Kongresi (USEAK-2018, Bitlis – Türkiye, (s. 237- 249).
• Dayınlarlı, Kemal, Hakem Kararlarının Bozulması Sebepleri, Prof. Dr. Ernst E. Hirsch’in Hâtırasına Armağan (1902-1985), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Kasım 1986.
• Dayınlarlı, Kemal; Uncitral Kurallarına Göre Uzlaşma ve Tahkim, Gözden Geçirilmiş, Güncelleştirilmiş, Genişletilmiş B. 3, Ankara 2012. Deren Yıldırım, Nevhis, Tahkimin Olumlu ve Olumsuz Yönleri, ABD., S. 60, Y. 2002/4.
• Doğan, Soner, Türkiye’nin Dönem Başkanlığı ve İslam Birliği Teşkilatı, İNSAMER, Kasım 2016.
• Donahey, M. Scott, Current Developments in Online Dispute Resolution, Journal of International Arbitration, 1999, 6 (4) (s. 15- 30). Engin Öztürk, M. Büşra, Türkiye ve Dünya Ticareti İçerisinde İslam İşbirliği Teşkilatının Yeri ve Önemi, Sakarya İktisat Dergisi, C. 7, S. 3, 2018 (s. 40- 53).
• Erdoğan, Celâl, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Her Konu Hakkında Geniş Açıklama ve 2188 Yargıtay Emsal Kararı, Ankara 1982. Ertabak, Ünal, Tahkim Sözleşmesi ile İlgili İhtilaflar, İstanbul 2009.
• Fouchard, Phlippe/ Gaillard, Emmanuel/ Goldman, Bertthold, On International Commercial Arbitration, Kluwer Law International, The Hague- London- Boston, 1999.
• Garner, Bran A., Black’s Law Dictionary, 7th Edition, St. Paul, Minn., 1999.
• Gençcan, Ömer Uğur, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yorumu, Ankara 2013.
• Gerbay, Rémy, The London Court of International Arbitration, Arbitration in England with chapters on Scotland and Ireland (Ed. By. Lew, QC, Julian D.M./ Bor, Harris/ Fullelove, Gregory/ Greenway, Joanne), Chapter 4, 2013 Kluwer Law International BV, The Netherlands, s. 51- 74. Görgün, Şanal/ Börü, Levent/ Toraman, Barış/ Kodakoğlu, Mehmet, Medeni Usul Hukuku, 8. Baskı, Ankara 2019.
• Huysal, Burak, Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkime Elverişlilik, İstanbul, 2010.
• Kalkınma Bakanlığı, Kalkınma için Uluslararası İşbirliği, Metotlar ve Yaklaşımlar Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, 2015. Kallel, Sami, Online Arbitration, Journal of International Arbitration, 2008, 25 (3), 2008 (s. 345–353).
• Kalpsüz, Turgut, İnşaat Sözleşmelerinde Tahkimin Genel Esasları, İnşaat Sözleşmeleri, Yönetici-İşletmeci Mühendis ve Hukukçular İçin Ortak Seminer 2. Tıpkı Basım, Ankara, 18- 29 Mart 1996 (s. 339- 379) (Kalpsüz- İnşaat Sözleşmeleri).
• Karadaş, İzzet, Ulusal (İç) Tahkim, Ankara, 2013.
• Karayalçın, Yaşar, Amerika Birleşik Devletlerinde ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliğinde Tahkim (Tahkim, IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler- Tartışmalar, 29 Kasım- 4 Aralık 1965.
• Kaymak, Oktay, İslam İşbirliği Teşkilatının Yapısal Organizasyonu (https://www.ilimvemedeniyet.com/islam-isbirligi-teskilatinin-yapisal organizasyonu.html).
• Keser Berber, Leyla, Uluslararası Ekonomik Tahkimde Çok Taraflı Tahkim Sorunu, B. 1, İstanbul 1999.
• Konuralp, Cengiz Serhat, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları: Tahkim, İÜSBE, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2011.
• Koral, Rabi, İç Hukukumuzda Tahkim, İÜHFM.,C. XIII, S. 3, İstanbul 1947, (s. 1038- 1081).
• Kumtepe, Yusuf/ Loschi, Riccardo, Investment Dispute Settlement Body of the Organisation of Islamic Cooperation: A Dead End for Claims under the OIC Investment Agreement? December 29, 2019.
• Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, C. VI, İstanbul 2001.
• Küçükgüngör, Erkan, Roma Hukukunda Tahkim (Compromıssum), BATİDER, C. XIX, S. 3, Ankara, Haziran 1998, (s. 137- 150).
• Lew, Julian D. M.: Applicable Law in International Commercial Arbitration, A Study in Commercial Arbitration Avvards, Oceana Publications, New York 1978.
• Meade, Robert E., Arbitration Overview: The AAA’s Role in Domestic and International Arbitration, Journal of International Arbitration, 1984 (s. 263- 271).
• Müller, Eva, How Do International Institutions Select Arbitrators? Arbitration Institute of the Stockholm Chamber of Commerce (SCC Institute), Journal of International Arbitration , 2000, 17 (3) (157–161).
• Netherlands Arbitration Institute: Mediation Rules in force as from 1 March 2009, Rotterdam 2009.
• Nomer, Ergin/ Ekşi, Nuray/ Öztekin Gelgel, Günseli, Milletlerarası Tahkim Hukuku, C. I, B. 4, İstanbul, Mart 2013.
• Özbay, İbrahim, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri, EÜHFD, C. X, S. 3- 4, 2006 (s. 459-475).
• Özbay, İbrahim/ Korucu, Yavuz, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Tahkim (HMK m. 407- 444), Ankara 2016. Özbek, Mustafa Serdar, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, C. 1, Ankara 2016.
• Özcan, Erkan, Sigorta Tahkim Komisyonu Nezdinde Tahkim Uygulaması, Ankara 2014, (s. 54- 61).
• Özdemir Kocasakal, Hatice, Elektronik Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümünde Uygulanacak Hukukun ve Yetkili Mahkemenin Tespiti, İstanbul 2003.
• Öztürk, Burcu, The Role of Religion in International Relations: The Case of The Relations Between Turkey and Organisation of Islamic Cooperation (OİC). Middle East Technical University, 2013.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 7. Baskı, İstanbul- Ekim 2019. Pekcanıtez/ Yeşılırmak, Pekcanıtez Medeni Usul Hukuku, C. III, İstanbul- Mart 2017.
• Poroy, Reha/ Tekinalp, Ünal/ Çamoğlu, Ersin, Ortaklıklar Hukuku I, Güncellenmiş, Yeniden Yazılmış 14. Bası, İstanbul 2019.
• Russian Arbitration Center, Arbitration Rules, Russian Arbitration Center at the Autonomous Non-Profit Organisation “Russian Institute of Modern Arbitration”, Moscow- 2019 (www.centerarbitr.ru).
• Sarısözen, M. Serhat, Medeni Usul Hukukunda Hakem Yargılaması, B. 1., İstanbul 2005.
• Selçuk, Seyhan, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Hakem Kararlarının İptali, Ankara 2018.
• Söğüt, İpek Sevda; Roma Hukukunda Tahkim, B. 1, İstanbul, 2011.
• Şanlı, Cemal, Milletlerarası Ticarî Tahkimde Esasa Uygulanacak Hukuk, Ankara 1986 (Şanlı- Esasa Uygulanacak Hukuk).
• Şanlı, Cemal, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, 2. Bası, İstanbul- Nisan 2002 (Şanlı- Uluslararası Ticari Akitler).
• Tanrıver, Süha, Makalelerim I (1985-2005), Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri ve Tahkim, B. 1, 2005 (s. 125- 150).
• Treacy, Thomas, B., Use of Alternative Dispute Resolution in The Construction Industry, Journal of Mangement in Engineering, January- February 1995.
• Türkiye Diyanet Vakfı (TDV), İslam Ansiklopedisi (https://islamansiklopedisi.org.tr/tahkim--fikih; E.T. 10. 03. 2010).
• Ulukuş Bulut, Şaziye Tuba, MTK ile Karşılaştırmalı Olarak HMK Hükümlerine Göre Hakem Kararlarının İptali, Ankara 2018.
• Yeğengil, Rasih; Tahkim (L’abritrage), İstanbul, 1974.
• Yeşilırmak, Ali, Doğrudan Görüşme, Arabuluculuk, Hakem Bilirkişilik ve Tahkim, B. 1, İstanbul, Nisan 2011 (Yeşilırmak- Doğrudan Görüşme).
• Yeşilırmak, Ali, ICC Tahkim Kuralları ve Uygulaması, İstanbul, Şubat 2018 (Yeşilırmak- ICC Tahkim Kuralları).
• Yeşilova, Bilgehan, Tahkim (İlk) İtirazı Üzerine -Hakemlerin Yargı Yetkisiyle İlgili Olarak- Mahkemelerce Yapılacak Denetim ve Sonuçları (Milletlerarası Tahkim Kanunu m. 5/I), Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan I İzmir 2010, DEÜHFD., C. 11, Özel Sayı 2009 (s. 739- 818). Yılmaz, Ejder, Hukuk Sözlüğü, Yenilenmiş B. 4, Ankara 2012.
• Yücel, Ensari, İslam Hukukunda Tahkim ve Katılım Bankalarında Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözümü, Journal of Islamic Economics and Finance (İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi), 3(2) (s. 137- s. 160).