Criminal liability of social media users for “fake news” under the German Criminal Code (StGB)

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 706 - 746, 01.07.2024

Meral Ekici Dilek Özge Erdem

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1444452

Öz

Today, anyone who can use internet can express their thoughts and share their information with others through social media. However, the accuracy of these posts or their compliance with ethical rules are not pre-audited. For this reason, "fake news" can spread rapidly on social media and reach large masses. In recent years, the uncontrolled spread of false news in the virtual environment has turned into an emerging problem that violates the public's right to receive accurate news and access to reliable information. States make legal arrangements to counter this problem and protect the public's right to access accurate and reliable information.
As a matter of fact, the "Social Media Law (NetzDG)" was adopted in Germany in 2017 to combat fake news and disinformation. Amended in 2021, the Law makes various regulations regarding the reporting and notification obligations of social media service providers and actions that require administrative fines, but does not include a special provision on the criminal liability of social media users. There is also no provision in the general penal codes that penalizes the acts of making and disseminating false news exclusively.
Within the scope of this paper, it will be examined which types of crimes regulated in the German Criminal Code and which crimes can be committed due to these acts. In this context, the criminal liability of social media users will be discussed in terms of the German Criminal Code.

Anahtar Kelimeler

Fake News, Social Media, German Criminal Code, Criminal Liability, Disinformation.

SOSYAL MEDYA KULLANICILARININ “YALAN HABER” NEDENİYLE ALMAN CEZA KANUNU (STGB) KAPSAMINDA SORUMLULUĞU

Öz

Günümüzde internet kullanabilen herkes sosyal medya aracılığıyla düşüncelerini açıklayabilmekte, bilgilerini başkalarıyla paylaşabilmektedir. Ancak bu paylaşımların doğruluğu veya etik kurallara uygunluğu ön denetimden geçmemektedir. Bu nedenle sosyal medyada “yalan haberler” hızla yayılabilmekte ve geniş kitlelere ulaşabilmektedir. Son yıllarda gerçeğe aykırı haberlerin sanal ortamda kontrolsüz bir şekilde yayılması, toplumun doğru haber alma ve güvenilir bilgiye ulaşma hakkını ihlal eden önemli bir probleme dönüşmüştür. Devletler bu problemle mücadele etmek, toplumun doğru ve güvenilir bilgiye ulaşma hakkını korumak amacıyla yasal düzenlemeler yapmaktadır.
Nitekim Almanya’da 2017 yılında yalan haber ve dezenformasyonla mücadele amacıyla “Sosyal Medya Kanunu (NetzDG)” kabul edilmiştir. 2021 yılında değişikliğe uğrayan Kanun’da, sosyal medya hizmet sağlayıcılarının rapor ve bildirim yükümlülükleriyle idari para cezası gerektiren eylemlerine ilişkin çeşitli düzenlemeler yapılmış, ancak sosyal medya kullanıcılarının cezai sorumluluklarına ilişkin özel bir hükme yer verilmemiştir. Münhasıran yalan haber yapma ve yayma eylemlerini cezalandıran bir düzenleme genel ceza kanunlarında da bulunmamaktadır.
Bununla birlikte yalan haber yapmak veya böyle bir haberi yaymak, Alman Ceza Kanununda düzenlenmiş olan çeşitli suç tipleri kapsamında cezalandırılabilir fiillerdir. Bu çalışmada yalan haber yapma veya yayma fiillerinin Alman Ceza Kanunu’nda düzenlenen suçlardan hangilerine vücut verebileceği ve bu fiiller nedeniyle sosyal medya kullanıcılarının cezai sorumluluklarının nasıl belirlenebileceği incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yalan Haber, Sosyal Medya, Alman Ceza Kanunu, Cezai Sorumluluk, Dezenformasyon.

Kaynakça

• Beulke, Werner ve Sabine Swoboda. Strafprozessrecht. Heidelberg: C. F. Müller, 2018.
• Centel, Nur ve Hamide Zafer. Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta, 2021.
• Cornils, Matthias. “Präzisierung, Vervollständigung und Erweiterung: Die Änderungen des Netzwerkdurchsetzungsgesetzes 2021.“ NJW (2021): 2465-2471.
• Druey, Jean Nicolas. Information als Gegenstand des Rechts. Zürich: Nomos, 1995.
• Fischer, Thomas. Strafgesetzbuch und Nebengesetze. München: C. H. Beck, 2013.
• Hilgendorf, Eric ve Carsten Kusche. Kapitalmarktstrafrecht. Ed. Tido Park. Baden-Baden: Nomos, 2019.
• Hillenkamp, Thomas. “Anm. zu BGH 2 StR 662/88.” NStZ (1989): 528-529.
• Holznagel, Bernd. “Phänomen “Fake News“ -´Was ist zu Tun? Ausmaß und Durchsuchungskraft von Desinformationskampagnen.“ MMR (2018): 18-22.
• Hoven, Elisa. “zur Strafbarkeit von Fake News – de lege lata und de lege ferenda.” ZStW 129, no. 2 (2017): 718-744.
• Hoven, Elisa ve Hubertus Gersdorf. BeckOK Informations-und Medienrecht. Ed. Hubertus Gersdorf ve Boris P. Paal. München: C. H. Beck, 2022.
• Hoven, Elisa ve Melena Krause. “Die Strafbarkeit der Verbreitung von ,,Fake News.“ JuS (2017): 1167-1170.
• Höld, Florian. “Das Vorabentscheidungsverfahren nach dem neuen NetzDG Rechtliches Neuland bei der Bekämpfung von Kriminalität in sozialen Netzwerken.” MMR (2017): 791-795.
• Kent, Bülent. “Alman Hukukunda Sosyal Ağların Düzenlenmesi ve Alman Sosyal Ağ Kanunu.” Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Bilişim Hukuku Dergisi 2, no. 1 (2020): 1-46.
• Kindhäuser, Urs. Strafrecht Besonderer Teil I. Baden-Baden: Nomos, 2005.
• Kindhäuser, Urs. Strafprozessrecht. Baden-Baden: Nomos, 2016.
• Koca, Mahmut ve İlhan Üzülmez. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Adalet Yayınevi, 2023.
• Kontoğlu, Sena. “Alman Sosyal Medya Kanunu.” Küresel Bakış, no. 34 (2018): 143- 150.
• Lammich, Theodor. Fake News als Herausforderung des deutschen Strafrechts. Berlin: Duncker & Humblot, 2022.
• Liesching, Marc. “Die Durchsetzung von Verfassungs- und Europarecht gegen das NetzDG, Überblick über die wesentlichen Kritikpunkte.“ MMR (2018): 26-30.
• Maurach, Reinhart, Friedrich-Cristian Schroeder, Manfred Maiwald, Andreas Hoyer ve Carsten Momsen. Strafrecht Besonderer Teil, Teilband I, Straftaten gegen Persönlichkeits- und Vermögenswerte. Heidelberg: C. F. Müller, 2019.
• Özbek, Veli Özer, Koray Doğan ve Pınar Bacaksız. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2022.
• Preuß, Tamina. Fake News, eine phänomenologische, kriminologische und strafrechtliche Untersuchung. Baden-Baden, Nomos, 2021.
• Prinz, Marius. Der Schutz von Betriebs- und Geschäftsgeheimnissen im Informationsfreiheitsrecht. Münster: Vannerdat OHG Münster, 2015.
• Regge, Philipp ve Christian Pegel. Münchener Kommentar zum StGB. Ed. Volker Erb ve Jürgen Schäfer. München: C. H. Beck, 2021.
• Rengier, Rudolf. Strafrecht Besonderer Teil II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit. München: C. H. Beck, 2005.
• Roxin, Claus ve Bernd Schünemann. Strafprozessrecht. München: C. H. Beck, 2017.
• Schramm, Edward. “Zur Strafbarkeit des Versendens von Pseudo-Milzbrandbriefen.” NJW (2002): 419-421.
• Smith, Robert Brian, Mark Perry ve Nucharee Nuchkoom Smith. “Fake News in ASEAN: Legislative Responses.” Journal of ASEAN Studies 9, no. 2 (2021): 117-137.
• Soares, Hugo. “Strafrechtliche Bekämpfung von Fake News? Zum Umgang der Kriminalisierungstheorie mit der Wahrheit.” İç. Strafrecht und Demokratie, ed. Lukas Staffler, Gian Ege, Oliver Jany, Luisa Lichtenberger, Adrés Payer, Luca Ranzoni, Franziska Reinicke, Theresa Schweiger ve Dimitrios Tsilikis, 179-199. Baden-Baden: Nomos, 2023.
• Steinbach, Armin. “Meinungsfreiheit im postfaktischen Umfeld.“ JZ 72, no. 13 (2017): 653-661.
• Sternberg-Lieben, Detlev ve Ulrike Schittenhelm. Strafgesetzbuch. Ed. Adolf Schönke ve Horst Schröder. München: C. H. Beck, 2019.
• Tezcan, Durmuş, Mustafa Ruhan Erdem ve Murat Önok. Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2022.
• Turhan, Engin. “Von der Äußerungsfreiheit in der Türkei und dem neuen Straftatbestand der Desinformation als ein Negativbeispiel für Gesetzgebung.“ ZfiStw 1 (2023): 35-43.
• Valerius, Brian. BeckOK Strafgesetzbuch. Ed. Bernd von Heintschel-Heinegg. München: C. H. Beck, 2023.
• Wessels, Johannes, Werner Beulke ve Helmut Satzger. Strafrecht Allgemeiner Teil. Heidelberg: C. F. Müller, 2018.
• Wessels, Johannes ve Michael Hettinger. Strafrecht Besonderer Teil I. Heidelberg: C. F. Müller, 2012.
• Wessels, Johannes ve Michael Hettinger. Strafrecht Besonderer Teil 1, Straftaten gegen Persönlichkeits- und Gemeinschaftswerte. Heidelberg: C.F. Müller, 2016.
• Wiacek, Martin. Strafbarkeit rechts motivierter Cyberkriminalität im sozialen Netzwerken. Baden-Baden: Nomos, 2019.