ANAYASAYI İHLAL SUÇUNUN KONUSU OLARAK TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN ANAYASAL DÜZENİ

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2 Prof. Dr. Mustafa Avcı'ya Armağan, 1738 - 1778, 03.01.2025

Onur Yerdelen

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1482919

Öz

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra bu devletin yönetiminde uygulanacak ilkeler toplumun hazır bulunmuşluğu gözetilerek aşama aşama hayata geçirilmiştir. Cumhuriyetçilik ilkesi devletin kurulmasıyla birlikte Anayasal düzen içerisinde yer almışken diğer ilkeler; devlet iktidarının güçlenmesi, ekonomik koşulların iyileşmesi ve toplumda çoğulculuk fikrinin gelişmesiyle Anayasaya girmiştir.
Çalışmamızda 1982 Anayasası ile kurulan Anayasal düzenin ilkeleri incelenmiştir. Bu ilkeler Anayasaya uygunluk denetiminde esas norm olarak kullanılmakla birlikte ceza hukuku bakımından da Anayasayı ihlal suçunun maddi konusunu teşkil etmektedir. 1982 Anayasasına hâkim olan temel ilkeler (Cumhuriyetçilik, İnsan haklarına saygı, Milliyetçilik, Demokratik devlet, Laiklik, Sosyal devlet, Hukuk devleti) çalışmamızda Anayasa hukuku, siyaset bilimi ve tarih bilimi açısından incelenmiştir. Bu ilkeler Türkiye Cumhuriyeti'nin Anayasal düzenini teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anayasa, Anayasal Düzen, Türkiye Cumhuriyeti, Devlet, İlkeler

The Constitutional Order of The Republic of Türkiye as the Subject of the Crime of Violation of the Constitution

Öz

After the establishment of the Republic of Turkiye, the principles to be applied in the management of this state were implemented step by step, taking into account the readiness of the society. While the principle of republicanism was included in the Constitutional order with the establishment of the state, other principles entered the Constitution with the strengthening of state power, the improvement of economic conditions and the development of the idea of pluralism in society.
In our study, the principles of the Constitutional order established by the 1982 Constitution were examined. Although these principles are used as the main norm in the control of constitutionality, they also constitute the material subject of the crime of violating the Constitution in terms of criminal law. In our study, the basic principles governing the 1982 Constitution (Republicanism, Respect for Human Rights, Nationalism, Democratic state, Secularism, Social State, Rule of law) were examined in terms of Constitutional law, political science and historical science. These principles constitute the Constitutional order of the Republic of Turkiye.

Anahtar Kelimeler

Constitution, Constitutional order, Republic of Turkiye, Principles, State

Kaynakça

• Akad, Mehmet. Genel Kamu Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1997.
• Akıncı, Abdulvahap. "Milliyetçilik Kuramları," Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 15, no. 1 (2014): 131-151.
• Aksoy, Muammer. Atatürk’ün ışığında Tam Bağımsızlık İlkesi, Yavuz Abadan Armağanı. Ankara: Sevinç Matbaası, 1969.
• Akyılmaz Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdare Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021. Alacakaptan, Uğur. “Demokratik Anayasa ve Ceza Kanunu'nun 141 ve 142'inci maddeleri,” AÜHFD 22, no. 1 (1965): 3-20. Anayurt, Ömer. Anayasa Hukuku Genel Kısım. Ankara: Seçkin Yayıncılık 2018.
• Arsan, Nimet. Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınaları, 1964.
• Arsel, İlhan. Anayasa Hukuku (Demokrasi). İstanbul: Sıralar Matbaası, 1968.
• Arslan, Süleyman. “Atatürk Milliyetçiliği,” 100. Yıl Atatürk Konferansları, Ankara: Ankara: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı : Türkiye Petrolleri A.O. Genel Müdürlüğü Yayınları, 1981.
• Çağlayan, Ramazan. İdare Hukuku Dersleri. Ankara: Adalet Yayınevi 2016.
• Çeçen, Anıl. Ulus Devlet Türkiye Cumhuriyeti. Ankara: Kilit Yayınları 2020.
• Dağdelen, Ayfer. “Atatürk Milliyetçiliği ve Temel Kırılma Noktası: 12 Eylül Milliyetçiliği”, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9, no. 2 (2012): 23-34.
• Dahl, Robert A. Demokrasi ve Eleştirileri. Çev:Köker, Levent. Ankara: Yetkin Yayınları 1993.
• Daver, Bülent. Türkiye Cumhuriyetinde Lâyiklik. Ankara: Son Havadis Matbaası, 1955.
• Davison, Andrew. Türkiye'de Sekülarizm ve Modernlik, Hermenötik Bir Yeniden Değerlendirme. Çev. Tuncay Birkan. İstanbul: İletişim Yayınları 2002.
• Dinçkol, Bihterin Vural. 1982 Anayasası Çerçevesinde ve Anayasa Mahkemesi Kararlarında Lâiklik. İstanbul: Kazancı Kitap, 1992.
• Dinçkol, Bihterin Vural. "Türkiye’de Anayasal Düzen ve Laiklik, Lâikliğin Anayasal İlke Haline Gelişinin 65. Yıldönümü Paneli 5,” Ankara 2001.
• Erdem, Fazıl Hüsnü. “TCK'nun 312. Maddesinin Koruduğu Hukuksal Değerin Kısa Bir Analizi: Türk Devlet Düzeni ve Demokratik Kamu Düzeni,” AÜHFD 52, no. 1 (2003): 37-62.
• Erem, Faruk. “Ceza Hukuku Bakımından Vicdan ve Din Hürriyeti,” AÜHFD 8, no. 3-4 (1951): 60-84.
• Esen, Bülent Nuri. Anayasa Hukuku. Ankara: Akay Kitabevi 1945.
• Feyzioğlu, Turhan. "Atatürk ve Milliyetçilik", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 2, no. 1 (1985): 353-412.
• Feyzioğlu, Turhan. Millet Yolunda. İstanbul: Dergah Yayınları 1975.
• Gellner, Ernest. Uluslar ve Ulusçuluk. Çev. Büşra Ersanlı Behar ve Günay Göksu Özdoğan, İstanbul: Hil Yayınları 2018.
• Gicquel, J., ve J. É. Gicquel. Droit Constitutionnel et Institutions Politiques. Paris: Edition Montchrestien, 2016.
• Gözler, Kemal. Anayasa Hukukunun Genel Teorisi. Bursa: Ekin Yayınevi, 2011.
• Gündoğan, Ali Osman. “Devlet ve Milliyetçilik,” Doğu Batı Dergisi 6, no. 21 (2003): 181-193.
• Güveyi, Ümit. “Ulus Devlet ile Vatandaşlık İlişkisi Paradoksu ve Anayasal Düzlemdeki Negatif Etkileri,” Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, no. 2 (2019): 137-168.
• Hafızoğulları, Zeki. Laiklik, İnanç, Düşünce ve İfade Hürriyeti. Ankara: US-A Yayıncılık 1997.
• Heper, Metin. Türkiye’nin Siyasal Hayatı: Tarihsel, Kuramsal ve Karşılaştırmalı Açıdan. Çev. Kadriye Göksel, İstanbul: Siyasal Kitabevi 2011.
• Irmak, Sadi. “Atatürkçülüğün İlkeleri,” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 5, no. 15 (1989): 1-34.
• İnan, Afet. Medeni Bilgiler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 1988.
• Jacops, Francis Geoffrey and Pobin C.A. White. The European Convention on Human Rights. Second Edition. Oxford: Clarendon Press 1996.
• Kaboğlu, İbrahim Özden. Kolektif Özgürlükler. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1998.
• Kaboğlu, İbrahim Özden. Özgürlükler Hukuku. İnsan Haklarının Hukuksal Yapısı. İstanbul: İmge Kitabevi, 1993.
• Karcılıoğlu, Nevzat Kaan. “Anayasayı İhlal Suçu (TCK m.309)”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016.
• Karpat, Kemal. İslamın Siyasallaşması. İstanbul: Timaş Yayınları, 2019.
• Karpat, Kemal. Türk Siyasi Tarihi: Siyasal Sistemin Evrimi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2014.
• Kayıran, Mehmet ve Selami Saygın. “İzmir iktisat kongresi,” Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi 5, no. 3 (2019): 27-70.
• Kılıçbay, Mehmet Ali. "Demokrasiye Geçit Vermeyen Düşman Kardeşler: Dincilik ve Laikçilik," Türkiye Günlüğü, no. 29 (1994): 117-120.
• Kocatürk, Utkan. Atatürk'ün Fikir ve Düşünceleri. Ankara: Turhan Kitabevi 1984.
• Kubalı, Hüseyin Nail. Anaysa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar ve Siyasi Rejimler). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları 1971.
• Kuzu, Burhan. “Demokrasi-Resmi İdeoloji-Sivil Toplum,” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 47, no. 1 (1997): 335-369.
• Lester, Antony. "Fredoom of Expression," The European System for the Protection of Human Rights. ed. R.St.Macdonald, F. Matscher, H.Petzold. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers 1993.
• Lewıs, Bernard. Modern Türkiye'nin Doğuşu. Çev. M. Kıratlı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 1991.
• Mumcu, Uğur. "Türkiye’nin Yapısal Özellikleri ve Anayasal Düzeni," AÜHFD 26, no. 3 (1969): 149-178.
• Nuhoğlu, Ayşe. “İnanç Özgürlüğüne İlişkin Alman Anayasa Mahkemesi’nin Bir Kararı,” Prof.Dr.Nurullah Kunter’e Armağan. İstanbul: Beta Basım Yayın, 1998.
• Onar, Erdal. 1982 Anayasası’nda Anayasayı Değiştirme Sorunu. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 1993.
• Özay, İl Han. Günışığında Yönetim. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017.
• Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2000.
• Rivero, Jean. "La notion juridique de laïcité." Archives de philosophie du droit no 48 (2005): 257-264.
• Schmıtter, P.C and Terry Lynn, Karl. “Demokrasi Nedir ve Ne Değildir” Çev. Eralp Yalçın, Yeni Forum Dergisi no. 2 (1991): 20-43.
• Serhadoğlu, Rıza. “Vicdan Hürriyeti,” in: Lâiklik I. İstanbul 1954.
• Smith, Anthony D. Ulusların Etnik Kökeni. Çev. Sonay Bayramoğlu ve Hülya Kendir, Ankara: Dost Kitabevi, 2002. Soysal, Mümtaz. 100 Soruda Anayasanın Anlamı. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1997.
• Sunay, Reyhan. “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde ve Türk Anayasasında İfade Hürriyetinin Korunması.” Yayınlanmamış Doktora Tezi (Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1999).
• Tanör, Bülent. Siyasi Düşünce Hürriyeti ve 1961 Anayasası. İstanbul: Öncü Kitabevi,1969.
• Taşkıran, Cemalettin. “Atatürk, Cumhuriyet ve Milli Kimlik,” Erdem Dergisi 32, no. 11 (1998): 637-646.
• Teziç, Erdoğan. Anayasa Hukuku (Genel Esaslar). İstanbul: Beta Basım Yayın 2014.
• Timur, Taner. Türk Devrimi, (Tarihi anlamı ve Felsefi Temeli). Ankara: AÜSBF Yayınları 1968.
• Türk Ansiklopedesi. C. 13, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1969.
• Türk Hukuk Lügati. Ankara: Başbakanlık Basımevi, 1991.
• Türkmen, Rıza. “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Açısından Temel Hak ve Özgürlüklerin Kapsamı ve Sınırlamaları,” Yargıtay Dergisi 106, (1975): 192-213.
• Winkler, Heinrich August. Nationalismus. Ed. Henrich August Winkler. Königstein/ts.: Verlagsgruppe Athenäum, Hain, Scriptor, 1978.