TÜRK CEZA HUKUKUNDA İFTİRA SUÇUNDAN DOLAYI MAHKÛMİYETİNİN HÜKÜMLÜ ÜZERİNE ETKİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2 Prof. Dr. Mustafa Avcı'ya Armağan, 1814 - 1845, 03.01.2025

Erhan Koyuncu

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1522104

Öz

İftira eylemi, Türk Ceza Kanunu’nun 267. maddesi kapsamında suç olarak kabul edilmiştir. Bu düzenlemeyle birlikte, masum bir kimse hakkında yetkili makamlara ihbar veya şikâyette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari yaptırım uygulanmasını sağlamak amacıyla hukuka aykırı bir fiil isnatta edilmesi yaptırım altına alınmıştır. Masum bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesi, adliye teşkilatının gereksiz yere meşgul edilmesi sonucunu ortaya çıkmaktayken, ayrıca hukuka aykırı isnat nedeniyle masum kimsenin onur ve şerefinin de zarar görmesine sebep olmaktadır. Ancak çalışmamızda, iftira mağdurunun karşılaştığı zarardan ziyade, mağdura yöneltilen isnadın iftira olduğunun ispatıyla ortaya çıkan sonuçlar izah edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İftira Suçu, Mahkûmiyet, Hükmün İlanı, Hükümlü, Tanıklığa Etkisi

EFFECTS OF CONVICTION FOR DEFARMATION ON THE CONVICTED INDIVIDUAL

Öz

The act of defamation is recognized as a crime under Article 267 of Turkish Penal Code. With this regulation, falsely accusing an innocent person of an unlawful act to competent authorities through reporting or complaint, or through media channels, with the intent of initiating investigation, prosecution, or imposing administrative penalties, has been criminalized. Accusing an innocent person of an unlawful act not only unnecessarily occupies the judicial system but also damages the honor and reputation of the innacent individual. However, our study aims to explain the consequences that arise from proving that the accusation against the victim was indeed false, rather than focusing solely on the harm suffered by the victim of defamation.

Anahtar Kelimeler

Defamation, Conviction, Pronouncement of Judgment, Convicted, Effect of Testimony

Kaynakça

• Abdülgani el-Guneymî el-Meydânî. Açıklamalı El-Lübâb fî Şerhi’l-Kitâp. II. Cilt, Çeviren: Okan Kadir Yılmaz, Yasin Yayınevi, İstanbul.
• Acar Umut, Ayşe. Vesayet Kurumu ve Vasinin Sorumluluğu. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, 2022.
• Akıntürk, Turgut ve Derya Ateş Karaman. Borçlar Hukuku Genel Hükümler-Özel Borç İlişkileri. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 21. Baskı, 2013.
• Algül, Hüseyin. “İslam Tarihinden Örneklerle İftira Olayına Tahlili Bir Bakış.” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/9 (2000): 131-141.
• Apaydın, H. Yunus. “Şahit.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 38, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2010.
• Artuk, Mehmet Emin. “Türk Ceza Hukukunda Yaptırımlar Sistemi.” Ceza Hukuku Dergisi 2/4 (2007): 61-77.
• Aşkın, Uğur. “Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminatta Rücu Sorunu.” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9/2 (2018): 23-48.
• Avcı, Mustafa. “Mecelle’ye Göre Dostluk ve Düşmanlığın Tanıklığa Etkisi.” Akademik İslam Araştırmaları Dergisi 6 (2019): 169-190.
• Avcı, Mustafa. Osmanlı Ceza Hukuku Özel Hükümler. Konya: Mimoza Yayınları, 2. Baskı, 2014.
• Aydın, Melikşah. “Tanzimat Döneminde Şahitlerin Tezkiyesi ve Buna Yönelik Eleştiriler.” Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 4/1 (2021): 206-217.
• Ayhan, Gülsün ve Aygörmez Uğurlubay. “Güncel Tartışmalar ve Gelişmeler Işığında Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda İtiraz.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16/Özel sayı (2014): 3999-4044.
• Başoğlu, Tuncay. “Tezkiye.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 41, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2012.
• Bayraktar, Köksal, Vesile Sonay Evik, Zeynep T. Kangal, Serap Keskin Kiziroğlu, Ali Kemal Yıldız, Hamide Zafer, Ali Hakan Evik, Eylem Aksoy Retornaz, Pınar Memiş Kartal, Gülşah Bostancı Bozbayındır, Barış Erman, Sinan Altunç, Fulya Eroğlu ve Asuman Aytekin İnceoğlu. Özel Ceza Hukuku (Adliyeye Karşı Suçlar), Cilt: X, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 1. Baskı, 2021.
• Bayındır, Abdülaziz. İslâm Muhakâme Hukûku. İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yayınları, 2015.
• Beroje, Sahip, Ceza Muhakemesi Hukuku Açısından İslâm İspat Hukuku. Ankara: Fecr Yayınları, 2007.
• Canpolat, Can. “Adli Psikoloji Nazarında Ceza Muhakemesinde Gerçeğe Aykırı Tanık Beyanı.” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 20/1 (2021): 267- 313.
• Canoğlu, Veysel Candan. Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları (Haksız Yakalama, Gözaltı, Tutuklama, Arama ve El Koyma). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, 2017.
• Çağlayan, M. Muhtar. Türk Ceza Kanunu. Cilt 1, Ankara: Yetkin Yayınları, 3. Baskı, 1986.
• Dalgın, Nihat. “Değişim Stratejisi Açısından Hukuk ve İslam Hukuku.” Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16 (2004): 111-118.
• Demirel, Muhammed. “Alman Hukukuyla Karşılaştırmalı Olarak Muhakemeye Katılan Süjelerin Tanık Olup Olamayacakları Sorunu.” Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8/1 (2022): 1-35.
• Doğan, Hasan. “İslam Muhakeme Hukukunda Ta’dil ve Tezkiye.” İslam Araştırmaları Dergisi 29 (2017): 9-20.
• Dural, Mustafa, Tufan Oğuz ve Mustafa Alper Gümüş. Türk Özel Hukuku, Aile Hukuku. İstanbul: Filiz Kitapevi, 3. Cilt, 18. Baskı, 2023.
• Epözdemir, Rezan. “Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat.” Terazi Hukuk Dergisi 12/135 (2017): 14-28.
• Erbay, Celal. İslâm Ceza Muhakemesi Hukukunda İspat Vasıtaları. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1999.
• Erdem, Mustafa Ruhan ve Bahri Öztürk. İnfaz Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Erdoğan, Oktay. İnfaz Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 3. Baskı, 2022.
• Erem, Faruk. “Memnu Hakların İadesi.” Adalet Dergisi 6 (1948): 621-649.
• Hakeri, Hakan. Genel Hükümler ve Ceza Muhakemesi Kanunu Hükümlerine Göre Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, 2024.
• Halebi, İbrahim, Îzahlı Mültekâ El Ebhur Tercümesi. 3. Cilt, Çeviren: Mustafa Uysal, Konya: Kanaat Matbaası, 1970.
• Gedik, Doğan. “Ceza Muhakemesinde Hakimin Delilleri Değerlendirme Serbestliği (Cmk m. 217).” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan 21/Özel S., (2019): 913-963.
• Gölcüklü, Feyyaz. “Radyo-Televizyonda Düzeltme ve Cevap Hakkı.” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 20/4 (1965): 125-143.
• Gözübüyük, Abdullah Pulat. “Adli Psikoloji Yönünden Tanık.” Adalet Dergisi 39/5 (1948): 545-547.
• Günay, Erhan. Kişilik Haklarına Saldırıdan Kaynaklanan Tazminat Davaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, 2017.
• Maraş Çankaya, Bilginur ve Zehra Durkun. “Disiplin Hukuku Açısından Yüz Kızartıcı ve Utanç Verici Hareketler.” Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 9/2 (2023): 583-597.
• Narter, Sami. Uygulamada Manevi Tazminat. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Karahasan, Mehmet. “Suç ve Cezaların Memuriyete Etkisi.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 58/1 (2009).
• Kazan Nas, Şevkiye ve Hatice Köşger. “Dil Yarası, Yüz Karası: Klasik Türk Şiirinde İftira.” Littera Turca Juornal of Turkish Language and Literature 7/4 (2021): 1376-1402.
• Kılınç, Ahmet. “Mukayeseli Hukuk ve Hukuk Tarihi Açısından Yaptırım Türü Olarak Teşhir.” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11/1 (2007): 1007-1032.
• Koca, Mahmut ve İlhan Üzülmez. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Adalet Yayınevi, 8. Baskı, 2022.
• Köroğlu, Saim. Ceza Muhakemesinde Yargılama Giderleri (Vekâlet - Muhakeme Masrafları-Harçlar). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1.Baskı, 2023.
• Kurt, Derya Hilal. İftira Suçu. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Malkoç, İsmail. “Kanunlarımızda Yüz Kızartıcı Suç Kavramı.” Türkiye Barolar Birliği Yayınları 4 (1989): 583-597.
• Memiş Kartal, Pınar. Türk Ceza Hukuku’nda İftira Suçu. İstanbul: Der Yayınları, 2. Baskı, 2021.
• Özalp, Nabi. “Uygulamada Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145 (2019): 81-158.
• Özbek, Veli Özer, Koray Doğan ve Pınar Bacaksız. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 12. Baskı, 2023.
• Özbek, Veli Özer. İnfaz Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 18. Baskı, 2024.
• Özefe, Mehmet. Memnu Hakların İadesi Adli Sicilden Silinme ve Memur Olmaya Etkileri. Bursa: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1996.
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 19. Baskı, 2023.
• Özkavalcı, Nimet. İnfaz Hâkimliği. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, 2021.
• Öztürk, Bahri, Durmuş Tezcan, Mustafa Ruhan Erdem, Özge Sırma Gezer, Yasemin F. Saygılar, Esra Alan, Özdem Özaydın, Efser Erden Tütüncü ve Mehmet Can Tok. Ceza Muhakemesi Hukuku (Nazari ve Uygulamalı). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 17. Baskı, 2023.
• Özyüksel, Özgün. “Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ‘Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat’ Kurumunu Düzenleyen Hükümlerine İlişkin Bazı Tartışmalı Noktalar.” Başkent Hukuk Fakültesi Dergisi 6/2 (2020): 301-326.
• Taneri, Gökhan. “İftira Suçu.” Terazi Hukuk Dergisi 14/156 (2019): 1578-1604.
• Tatar, Erol. “Yasalarımızda Tekzip (Düzeltme ve Cevap) Hakkı ve Uygulaması.” Ankara Barosu Dergisi 4 (2008): 97-109.
• Turabi, Selami. “Hukukumuzda Yüz Kızartıcı Suç Kavramı.” Ceza Hukuku Dergisi 7/19 (2012): 153-172.
• Turhan, Faruk. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 2006.
• Turhan, Faruk. “Türk Ceza Kanununda Güvenlik Tedbiri Olarak Hak Yoksunluğu ve Yasaklılığının Hukuki Niteliği, Kapsam ve Koşulları Üzerine Bir Değerlendirme.” Ceza Hukuku Dergisi 2/4 (2007): 171-196.
• Şahin, Ragıp. Teori ve Uygulamalı Koruma Nedeniyle Tazminat Davaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Ünver, Yener. Tck’da Düzenlenen Adliyeye Karşı Suçlar İftira, Suç Uydurma, Suç Üstlenme, Yalan Tanıklık ve Bilirkişilik, Suçu İhbar Etmemek Suçları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 7. Baskı, 2023.
• Ünver, Yener ve Hakan Hakeri. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 3, Cilt, 20. Baskı, 2023.
• Yargun, Uğur. Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat. Ankara: Adalet Yayınevi, 2023.
• Yenisey, Feridun ve Ayşe Nuhoğlu. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı, 2023.
• Yerdelen, Erdal. Ceza Muhakemesinde Hükmün Gerekçesi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2016.
• Yerdelen, Erdal. Cezanın Belirlenmesi (Tük-Alman Uygulaması). Ankara: Adalet Yayınevi, 2013.
• Yerdelen, Erdal. Soruşturma ve Koruma Tedbirleri. Ankara: Adil Yayınevi, 2006.
• Yerdelen, Erdal. Türk Ceza Hukuku Yaptırımları ve İnfazı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2. Baskı, 2022.
• Yıldırım, Akif. Anayasal Düzeyde Bir Güvence Olarak Ceza Muhakemesinde Tanık Sorgulama Hakkı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, 2023.
• Yıldırım, Akif ve Ayhan Kılıç. “Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Silahların Eşitliği İlkesi.” Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 9/2 (2021): 341-411.
• Yiğit, Yaşar. “İnsanlık Onur ve Şerefinin Korunması Açısından Kazf Suçu ve Cezasının Değerlendirilmesi.” Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 1 (2003): 107-117.
• Zafer, Hamide. “Muhakemesinde Koruma Tedbiri Mağdurlarının Tazminat Hakkı.” Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 9/2 (2010): 77-99.
• Etimoloji Türkiye. “İftira.” Erişim tarihi 21 Nisan 2024. https://www.etimolojiturkce.com/arama/iftira.
• Sözlük. “İftira.” Erişim tarihi 21 Nisan 2024. https://sozluk.gov.tr/.