Kardeşi Otizmli Olan ve Olmayan Ergenlerin Kardeş İlişkileri ve Sosyal Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 13 - 50, 03.04.2019

Nazan Sınanmış Şahide Güliz Kolburan

Öz

Bu araştırmada, otizmli kardeşe sahip olan ve otizmli kardeşe sahip

olmayan toplamda 200 ergenin kardeşlik ilişkileri ile sosyal kaygı

düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada, İstanbul

Şişli’de ikamet eden ergenler katılımcıları oluşturmaktadır. İlk önce iki

ayrı gruba da kişisel bilgi formları hazırlanmış, buna uygun ergenlere bu

bilgi formu dağıtılmış ve ardından kardeşlik ilişkileri ölçeği ile sosyal

kaygı ölçeği uygulanmıştır. İki bağımsız grup arasında niceliksel sürekli

verilerin karşılaştırılmasında t-testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında

niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında tek yönlü (one way) Anova

testi kullanılmıştır. Anova testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere

tamamlayıcı post-hoc analizi olarak Scheffe testi kullanılmıştır. Çıkan

analizler sonucunda ise otizmli kardeşe sahip olan ergenlerin daha fazla

sosyal kaygı yaşadıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Otizm, sosyal kaygı, kardeşlik ilişkileri

Kaynakça

• [1] Yavuzer, H. Bedensel, Zihinsel ve Sosyal Gelişimiyle Çocuğunuzun İlk Altı Yılı. 20. baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2005. [2] Gargiulo, R. M. Working with parents of exceptional children: A guide for professionals. Boston: Houghton Mifflin Company, 231, 1985. [3] Bayhan, P., Yükselen, A. Engelli Kardeşleri Olan Çocukların Kardeş İlişkileri. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2011; 11, 190-205. [4] Varol, N. Aile Eğitimi, Ankara: Kök Yayıncılık, 2006. [5] Baykoç D. N. Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim. Ankara: Eğiten Kitap Yayınevi, 2011. [6] Özel Hizmet Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetymelik, Milli Eğitim Bakanlığı, 2012. [7] Fazlıoğlu, Y. Yurdakul, M. E. Otizm (Otizmde Görsel İletişim Tekniklerinin Kullanımı). İstanbul: MORPA Yayınları, 2007. [8] Darıca, N., Abidoğlu, Ü., Gümüşçü, Ş. Otizm ve Otistik Çocuklar. Ankara: Özgür Yayınları, 2011. [9] Avcıoğlu, H. Etkinliklerle Sosyal Beceri Öğretimi. 2. baskı, Ankara: Kök Yayıncılık, 2005. [10] Antony, M. M., Swinson, R. P. Phobic Disordersand Panic in Adults: A Guide to Assessment and Treatment. Washington, DC: American Psychological Association, 2000. [11] Köknel, Ö. Kaygıdan Mutluluğa Kişilik. 17. baskı, İstanbul: Altın Kitaplar, 2005. [12] Berksun Oğuz E. Anksiyete ve Anksiyete Bozuklukları. İstanbul: Turgut Yayıncılık, 2003. [13] Gümüş, A. E. Sosyal Kaygının Benlik Saygısına ve İşlevsel Olmayan Tutumlara Göre Yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2006, 3(26), 63-75. [14] Leary, M. R., Kowalski, R. M. The Interaction Anxiousness Scale: Construct and criterion-related validity. Journal of Personality Assessment, 1993; 61(1), 136-146. [15] Flanagan. C. Frcund. S. N. Yi. J. Velodrome: A Sound and Complele Dynamic Alomicity Chceker for Multithrcaded Programs. ln Procccdings of the ACM SIGPLAN Conference on Programming I.aneuage Design and Implementation (PI.DI). New York. NY. USA. ACM, 2008; 203-303. [16] Mash, E. J. Wolfe, D. A. Anxiety disorders. abnormal child psychology. Belmant: Thomson Learning, 2002. [17] Kaminsky, L., Dewey, D. Siblings Relationships of Children with Autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 2001; 31 (4), 399-410. [18] McHale, S. M. Gamble, W. C. Sibling relationships of children with disabled and nondisabled brothers and sisters, Developmental Psychology, 1989, 25(3), 421-429. [19] Buhrmester, D. Furman, W. Perceptions of sibling relationships during middle childhood and adolescence. Child development, 1990; 61(5), 1387- 1398. [20] Harris, S. L. Glasberg, B.A. Siblings of Children With Autism: A Guide for Families. Bethesda:Woodbine House, 2003. [21] Wing, L. Otizm El Rehberi. Çev. S. Kunt, İstanbul: Doğan Kitap, 2005. [22] Stoneman, Z., G.H., Brody, C.H., Davis, J.M. Crapps. Role Relations Between Children Who Are Mentally Retaded and Their Older Siblings: Observations in Three in-home Contexts, Research in Developmnetal Disabilities, 1989, 10(1), 61-76. [23] Darıca N, Abidoğlu Ü, Gümüşçü Ş. Otizm ve Otistik Çocuklar. 3. baskı. Ankara: Özgür Yayınları, 2002. [23] Nixon, C.L., Cummings, E.M. Sibling Disability and Children’s Conflicts Involving Family Members. Journal of Family Psychology, 1999; 13(2), 274-285 [24] Onat-Zoylan, E. Engelli Kardeşi Olan ve Olmayan Bireylerin Kardeş İlişkilerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, 2005. [25] Dunn, M. E., Burbine, T., Bowers, C. A., Tantleff-Dunn, S. Moderators of stress in parents of children with autism. Community Mental Health Journal, 2001; 37(1), 39-52. [26] Dyson, L.L. Adjustment of Siblings of Handicapped Children: A Comparison. Journal of Pediatric Psychology, 1989; 14, 215-229. [27] Greenberg, J.S., Seltzer, MM.., Orsmond, GI. Siblings of adult with mental illness or mental retardation: current involvement and expectation of Future Care giving. Psychiatric Services, 1999; 50, 1214-1219. [28] Hastings, R. P. Brief Report: Behavioral Adjustment of Siblings of Children with Autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 2003; 33(1), 99-104.