1930’LU YILLARDA TÜRK EDEBİYATINDA BALKAN İLGİSİ VE BİR YOL AÇICI OLARAK YAŞAR NABİ NAYIR

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 12 - 31, 30.01.2018

Saadet Çetin

Öz

1930’lu yılların kültür ve sanat hayatı incelendiğinde, Türk edebiyatında Balkanlara
yönelik yeni bir ilginin oluşmaya başladığı görülmektedir. Bu yeni yönelimin ortaya
çıkmasında 1930 başlarında imzalanan Balkan Antantı ile bölgeden Türkiye’ye yapılan
göçlerin etkili olduğunu söylemek mümkündür. İlgili siyasal ve sosyal gelişmelerin tesiriyle,
Türkiye kamuoyunda Balkanlara yönelik ortaya çıkan eğilim kısa sürede edebiyata da
yansımış, Balkan merkezli sayısız inceleme, makale ve seyahatnamelerin yanı sıra doğrudan
edebî verimler olarak şiir, hikâye ve roman türlerinde eserlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Bu yıllarda Türkiye kamuoyunun Balkanlara yönelik ilgisini teşvik etme ve edebiyat yoluyla
Balkan halkları arasındaki dostluğu güçlendirme noktasında öncü rol oynayan isimler
arasında kendisi de Balkan kökenli bir sanatçı olan Yaşar Nabi Nayır’ın özellikle hatırlanması
gerekmektedir. “Balkan Birliği” düşüncesinin uzun ömürlü bir platform olması hususunda
edebiyata ve edebiyatçılara düşen görevin farkında olan Yaşar Nabi, o yıllarda başında
bulunduğu Varlık dergisi üzerinden bilinçli bir tanıtma-tanıştırma faaliyetine girmiş
bulunuyordu.
Bu makalede 1930’lu yıllarda Türkiye’de doğan Balkan ilgisinin edebiyatla buluşması
ve gelişmesi noktasında Yaşar Nabi Nayır’ın çalışmaları ele alınarak edebiyatın dönem ile
olan ilişkisi bağlamında değerlendirilmeye çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Yaşar Nabi Nayır, Varlık, Balkanlara yönelik edebiyat, Balkan Antantı, Balkan edebiyatlarından tercümeler

Kaynakça

• “Kitaplar: Akdeniz.” Varlık 15 Birinciteşrin 1942 13(223): 159.
• ACAROĞLU, Türker. “Sofya’da” Varlık 1 Eylül 1938 6(124): 57-58.
• ACAROĞLU, Türker. 2010. “Nayır’la Dostça İlişkiler”. Yaşar Nabi Nayır ve Varlık Dergisi. derleyen Filiz Nayır Deniztekin-Enver Ercan. Ankara: TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 408- 412.
• AĞANOĞLU, H. Yıldırım. 2013. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanların Makûs Talihi Göç. 8. Baskı. İstanbul: İz Yayıncılık.
• AĞAOĞLU, Samet. “Üç Nehir: Tuna” Varlık 15 Haziran 1934 1(23): 361(9). ÇETİN, Saadet. 2017. “Balkan Antantı ve Türk Edebiyatı: Cumhuriyet Devrinde Balkanlara Dönük Edebiyatın Doğuşu ve Gelişmesi”. Ankara: TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• DAN, Doğan. “Varlık’ın Tefrikası No: 3: Akıncılar Köyü” Varlık 1 İlkkânun 1938 6(130): 157-"
• HİSAR, Abdülhak Şinasi. “Atina Akşamları” Varlık 1 İkincikânun 1935 2(36): 178-179.
• HİSAR, Abdülhak Şinasi. “Bükreş Duyguları” Varlık 15 Temmuz 1935 3(49): 6-7.
• HİSAR, Abdülhak Şinasi. “Seyahat Notları: Atina Duyguları” Varlık 15 Birincikânun 1934 2(35): 166-168.
• HİSAR, Abdülhak Şinasi. “Seyahat Notları: Atina Duyguları” Varlık 1 Mart 1935 2(40): 242-244.
• HİSAR, Abdülhak Şinasi. “Seyahat Notları: Atinaya Dönerken” Varlık 15 II. Teşrin 1934 2(33): 132-133.
• HİSAR, Abdülhak Şinasi. “Seyahat Notları: Atinaya Dönüş” Varlık 1 Birincikânun 1934 2(34): 146-148.
• HİSAR, Abdülhak Şinasi. “Seyahat Notları: Rumen Kokteyli” Varlık 1 Ağustos 1935 3(50): 20-21.
• İSEN, Mustafa. 2010. “Balkan Edebiyatlarını Ülkemize Tanıtan Aydın: Yaşar Nabi Nayır”. Yaşar Nabi Nayır ve Varlık Dergisi. Editör: Filiz Nayır Deniztekin, Enver Ercan. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. 70-76.
• KAYA, Fahri. 2015. “Boşnak Edebiyatı” Türk Dünyası. 1: 134-156. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017 http://dergipark.gov.tr/tdded/issue/12721/154959
• NAYIR, Yaşar Nabi. “Akıncılar Köyü Münasebetiyle” Varlık 15 Birinciteşrin 1938 6(127): 104.
• NAYIR, Yaşar Nabi. “Baraga’nın Devedikenleri” Tercüme 19 İkincikânun 1943 3(17): 362-365.
• NAYIR, Yaşar Nabi. “Başyazı/ Musahebe: Balkanlardaki Türkler” Varlık 1 Haziran 1934 1(22): 1.
• NAYIR, Yaşar Nabi. “Gagauzlara Dair Kıymetli Bir Eser” Varlık 15 Haziran 1939 7(143): 374-375.
• NAYIR, Yaşar Nabi. “Konuşmalar: Balkanlarda Sevgi ve Kardeşlik Tezahürleri” Varlık 15 Mayıs 1938 5(117): 705.
• NAYIR, Yaşar Nabi. “Konuşmalar: Göç Yeniden Başlarken” Varlık 1 Mayıs 1936 3(68): 305.
• NAYIR, Yaşar Nabi. “Öz Türkçe: Mutsuz Kardeşlerimizin Kafa Açlığı” Varlık 15 İkincikânun 1935 2(37): 193.
• NAYIR, Yaşar Nabi. “Panait İstrati’ye Dair” Varlık 1 Ocak 1947 318: 9-10.
• NAYIR, Yaşar Nabi. 1936. Balkanlar ve Türklük. Ankara: Ulus Basımevi.
• NECATİGİL, Behçet (1978). “Balkan Ülkeleri Edebiyatından Türkçeye Çeviriler” Türk Dili Çeviri Sorunları Özel Sayısı 1 Temmuz 322: 126-154.
• PAPAZOĞLU, Avram N. 1939. “Türkiye ve Yunanistan Arasında Fikri Münasebetler” Varlık 1 Temmuz 1939 7(144): 395-397.
• PETRESKO, Çezar. “Rumen Edebiyatı: Hücum” Varlık. Çeviren Zahit Boztuna. 15 Nisan 1937 4(91): 297-298.
• SFAKÂNAKİS, Yanis. “Yunan Hikâyesi: Güllü Ev” Varlık. Çeviren Avr. N. Papazoğlu. 15 Haziran 1937 4(95): 362-364.
• TURİNAY, Necmettin. 1993. Abdülhak Şinasi Hisar. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• YEDEK, Enis Bülent. “Yeni Kitaplar: Balkanlar ve Türklük” Gündüz 15 İkincikânun 1937 2(10): 253.
• YILMAZ, Sibel. 2013. “Yaşar Nabi Nayır'ın Gözünden Balkanlar ve Türk Kültürü”. 2. Uluslararası Dil ve Edebiyat Konferansı. Bedir Üniversitesi, Tiran/ Arnavutluk. 14-16 Kasım 2013.