ULUSAŞIRI BAĞLAR VE DİL: ABD’DE YAŞAYAN TÜRKLER ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 37 - 51, 28.02.2018

Emel Yiğittürk Ekiyor

Öz

Dil sadece bir iletişim aracı olarak değil, anlamın kurulduğu kültürel bir inşa aracı olarak değerlendirilmektedir. Göçmen bireyler için ise dil ayrıca, etnik grubun bağlılığı açısından önemli bir sembolik anlama sahipken aynı zamanda köken ülkesi ile bağların kurulmasında ve gelişmesinde önemli bir unsurdur. Bu çalışmanın temel amacı, ulusaşırı göçler sonucunda oluşan ulusaşırı bağların gelişmesinde dilin işlevini ve önemini anlamaktır. Bu amaçla Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan Türk göçmenlerin dil becerileri, dil tercihleri, kendi dillerini koruma ve geliştirme durumları ulusaşırıcılık perspektifinden ele alınarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın evreni ABD’de yaşayan 18 yaş ve üzeri Türk göçmenlerden oluşmaktadır. Araştırmada veriler nicel ve nitel araştırma teknikleri aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırmanın nicel örneklemi orantısal olmayan tesadüfi yöntem ve kartopu örneklem, nitel örneklemi ise amaçlı ve kartopu örneklem yoluyla belirlenmiştir. Nicel anketler yoluyla 511 kişiden elde edilen veriler SPSS programında girildikten sonra betimleyici analizle frekans (f) ve yüzde (%) değerleri çıkarılmıştır. Nitel görüşmeler aracılığıyla 26 kişiden elden edilen verilerin analizinde önce görüşmelerin kayıtları yazılı metinlere dönüştürülmüştür ve serbest kodlamalar yapılarak veriler kategorilendirilmiştir. Kategoriler arasında benzerlik-farklılık yoluyla ilişkiler kurularak nitel veriler nicel verilerle bütüncül bir şekilde yorumlanmıştır. Katılımcıların %96.5’ini Türkiye’de doğan göçmenler oluşturmuştur. Bulgulardan ABD’de yaşayan birinci kuşak Türklerin Türkçe okuma, yazma, anlama ve konuşma seviyelerinin oldukça iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Etnik topluluk içinde etnik dilin düzeyinin iyi olmasının geldikleri ülke ile bağların sürdürülmesinde ve ulusaşırı alandaki sosyal ağların gelişmesinde, kültürel örüntülerin aktarılmasında önemli bir rol oynadığı, öte yandan ikinci kuşaktan itibaren Türkçe dil becerilerinin zayıfladığı ve bunun en önemli nedeninin ABD’deki Türk toplumu arasındaki zayıf bağlar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ulusaşırı Göç, ABD’deki Türkler, Ulusaşırı Bağlar, Dil.

Kaynakça

• ABADAN-UNAT, N. (2006). Bitmeyen Göç. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları. 3-319.
• ACEHAN, I. (2005). “Eski Dünya'dan Yeni Dünya'ya: Anadolu'dan ABD'ye ilk Müslüman-Türk göçü üzerine”. Dogu-Batı. 8(32). 220 . AKPINAR, A. (2007). “İsveç’te yaşayan Türk kadınlarının sosyal ilişki ağları, evlilik ve boşanma durumları”. Kökler ve Yollar Türkiye’de Göç Süreçleri. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, s. 335-357.
• ANDERSON, B. (2007). Hayali cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. (Çev. İskender Savaşır). İstanbul: Metis Yayınları. (Eserin orijinali 1983’te yayımlandı), 21.
• BECK‐GERNSHEIM, E. (2007). “Transnational lives, transnational marriages: a review of the evidence from migrant communities in Europe”. Global Networks, 7(3), 271-288.
• CANGIZBAY, K. (1999). Sosyolojiler Değil Sosyoloji. Ankara: Ütopya Yayınları, s.50.
• CASTLES, S., MILLER, M.J. (2008). Göçler Çağı Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. (Çevirenler: Bülent Uğur Bal ve İbrahim Akbulut). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. (Eserin orijinali 1993’de yayımlandı), 35-401.
• CHAMBERS, I. (2014). Göç, Kültür, Kimlik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s.30-37.
• ÇAKIRER ÖZSERVET, Y. (2015). “Modern Göçebeler Olarak Göçmenler, Mekân Ve Şehre Uyum”. Sosyoloji Divanı Sosyoloji Dergisi. 3,(6), 41-54.
• ÇOLAK BOSTANCI, G. (2014). “Amerika’daki birinci ve ikinci kuşak Türklerin dil tercihleri, sürdürümleri, tutumları ve etnik dilsel canlılıkları”. Bilig, 79, 105-130.
• ERTEM, İ.,S. (2013). “Yurt dışında yaşayan ikinci kuşak Türk çocuklarının Türkçeyi kullanım durumları ve dil-kültür ilişkisi”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6(4). 261-170.
• FAIST, T. (2000). “Transnationalization in International Migration: Implications for the Study of Citizenship and Culture. Ethnic and Racial Studies”, 23(2), 189–222.
• FAIST, T.(2003). Uluslararası Göç ve Ulusaşırı Toplumsal Alanlar. (Çev. A. Z. Gündoğan, C. Nacar). İstanbul: Bağlam. (Eserin orijinali 2000’de yayımlandı).
• GÖKER, G. (2015). Göç kimlik aidiyet: Kültürlerarası iletişim açısından İsveçli Türkler. Literatürk Academia. s. 47-407.
• GÜLER, M. (2004). Okyanus ötesine: ABD’de Türk göçmenler. İstanbul: Huzur Ofset.
• KARPAT, K. (1995). Turks in America. In T. D. Stephane (Ed.), Les Annales de L'Autre Islam, 3, 231-252. (Paris: Erism).
• KAYA, A. (2003). Önsöz. Thomas Faist (Yazan). (Çev. A. Z. Gündoğan, C. Nacar). Uluslararası göç ve ulusaşırı toplumsal alanlar. İstanbul: Bağlam. (Eserin orijinali 2000’de yayımlandı).
• KAYA, İ., (2007). Müslüman Amerikalılar: Göç, Kimlik ve Entegrasyon. Ankara: Dipnot.
• MASSEY, S.D., TAYLOR J.E. (2004). “Introduction. İnternational Migration Prospects and Policies In A Global Market”. (Ed.). Douglas S. Massey ve J. Edward Taylor. New York: Oxford University Pres
• ÖZKUL, D. (2015). Ulus-ötesi göç: Uluslararası göç yazınında yeni bir paradigma. S. G. Ihlamur Öner ve N. A. Şirin Öner (Editörler). Küreselleşme Çağında Göç Kavramlar Tartışmalar. İstanbul: İletişim Yayıncılık, s. 483-500.
• PORTES, A., L. E. GUARNİZO, P. LANDOLT. (1999). “The study of transnationalism: pitfalls and promise of an emergent research field”. Ethnic and Racial Studies 22, 217–37.
• SAĞLAM, S. (2007). “Türkiye'de iç göç olgusu ve kentleşme”. Hacettepe Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü (HÜTAD), 5, 33-44.
• SCHILLER, N. G., BASCH, L., BLANC‐SZANTON, C. (1992). “Transnationalism: A new analytic framework for understanding migration”. Annals Of The New York Academy Of Sciences, 645(1), 1-24.
• SCHILLER, N. G., BASCH, L., & BLANC, C. S. (1995). “From Immigrant to Transmigrant: Theorizing Transnational Migration”. Anthropological Quarterly, 48-63.
• UÇAR İLBUĞA, E. (2010). “Çokkültürlülük, Ulus-ötesilik ve Kültürlerarası İletişim Yeterliği”. Çankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, 7(1), 163–180.