EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE MİDYE SENDROMU

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 3, 35 - 45, 31.03.2018

Senem Altan

Öz

Değişim tüm örgütler ve liderleri için önemini hiçbir dönemde yitirmeyen bir olgudur. Bu durum, sürekli değişim ve gelişimi içerisinde barındırması arzu edilen özellikle eğitim örgütleri için de büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamıyla eğitim örgütlerinin bu değişim ve gelişime uyum sağlama becerisine sahip lider yöneticilere ihtiyacı olmakla birlikte bu bakış açısının da örgüt kültürünün bir parçası olması gerekmektedir. Değişimin örgütsel yaşamın bir parçası haline gelmesinde bu süreçleri iyi yönetebilen liderlerin varlığı büyük önem taşımaktadır. Eğitim örgütlerindeki lider yöneticilerin okul ortamında karşılaştıkları direnç ve olumsuz durumları yönetmedeki becerisi, örgüt performansını da etkilemektedir. Eğitim örgütleri yapısı gereği dinamik bir ortama ihtiyaç duyarken, değişime karşı direnç ve statüko okul ortamında yıkıcı sonuçlar doğurabilir. Bu durumla anoloji kuracak olursak ‘Midye Sendromu’ örgüt içerisinde değişime direnen ve gelişime kapalı kişilerin taşıdığı hastalıklı durumu metafor etmektedir. Bu metaforun temellendirildiği nokta; midyelerin hayatında aldığı tek bir varoluşsal kararın nereye yerleşeceği ile ilgili olması ve bu kararın sonrasında da hayatının geri kalan kısmını kendini kayaya çimentolayarak orada kalmasıdır. Eğitim örgütlerinde de bu özelliği taşıyan birçok kişinin varlığı söz konusudur. Bu kişiler, değişime o kadar direnç gösterirler ki bulundukları yere çimentolanmış gibidir ve okul ortamı için tehdit  oluşturmaktadırlar. Özellikle bir yöneticide bu sendromun (belirginin) görülmesi ise örgütsel bağlamda okul dinamiklerini derinden etkiler. Bu çalışmada, eğitim örgütlerindeki değişim yönetimi ve bu süreçte karşılaşılan direnç ile bunun örgüt kültürüne ve performansına etkisi metaforik bağlamda yumuşakçalardan midye ile benzetim kurularak kavramsal boyutta irdelenmiş, bu sendromun özellik ve etkileri üzerinde durulmuştur. Örgütsel değişim kavramından hareketle yenileşme, değişen örgütsel paradigma, değişim süreci ve değişime direnç, örgütsel liderlik ve lider yöneticilerin bu süreçteki rolü vurgulanarak eğitim örgütleri için öneriler tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Değişim, Örgütsel Liderlik, Değişim Yönetimi, Yenileşme, Değişime Direnç, Örgüt Performansı, Örgüt Kültürü, Midye Sendromu

Kaynakça

• Alıç, M. (1990) Genel Liselerde Örgütsel Değişme İhtiyacı «Eskişehir’de Bir Uygulama.
• Argon T. ve Özçelik, N. (2007). ‘İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Değişimi Yönetme Yeterlikleri’, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Haziran 2008.
• Aydın, M. (2010). Eğitim Yönetimi, Hatipoğlu Yayınları, 9. Baskı, 2010, Ankara
• Can, N. v.d., (2013). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Pegem Akademi, 2. Baskı, Ankara
• De Vries, M. (2006). İşletmelerde Liderlik Davranışı Liderliğin Gizemi, Mess Yayın No: 525.
• Doz, Y. ve Kosonen, M. (2017). Hızlı Strateji Stratejik Çeviklik Değişen Koşullara Uyum Becerisi, İş Bankası Kültür Yayınları, Çeviren: Ümit Şensoy, İstanbul.
• Erdoğan, İ. (2002). Eğitimde Değişim Yönetimi, PegemA Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara.
• Goldstein, J. (1988). ‘A Far from Equilibrium Systems Approach to Resistance to Change’, Organizational Dynamics, Vol. 17, Issue 2.
• Hoy & Miskel. (2010). Eğitim Yönetimi, Wayne K. Hoy&Cecil G. Miskel, Nobel Yayın Dağıtım, 7. Basımdan çeviri, Çeviri Editörü: Selahattin Turan.
• Kegan, R. ve Lahey, L. (2001). ‘İnsanların Değişmemesinin Gerçek Nedeni’, HBR Değişim, Optimist Yayın No: 321., İstanbul, 2015.
• Koçel, T. (2010). İşletme Yöneticiliği, Beta Yayınları, 12. Basım, İstanbul.
• Kotter (1995). ‘Değişimi Yönetmek’, HBR Değişim, Optimist Yayın No: 321., İstanbul, 2015.
• Lunenburg ve Ornstein. (2013). Eğitim Yönetimi, Nobel Yayın, 6. Basımdan Çeviri, Ankara.
• Sağlam, M. (1979). Örgütsel Değişme. Ankara: TODAİE Yayını.
• Serinkan, C. ve Arat, G. (2013). İşletmelerde Örgütsel Değişim ve İç Girişimcilik, Beta Yayınları, İstanbul.
• Şişman, M. (2011). Örgütler ve Kültürler, 3. Baskı, pegem akademi, Ankara.
• Şişman, M. (2014). Şişman, Mehmet. Eğitim Bilimine Giriş, Pegem Akademi, 12. Baskı, Ankara.
• Şişman, M. (2013). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi, Pegem Akademi, 7. Baskı, Ankara.