METAFİZİĞİN “DÜNYEVİ RESMİ” OLARAK: MODERN TEKNOLOJİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 6, 343 - 350, 30.06.2018

Songül Demir Murat Vural

Öz

Tanrı, ruh gibi tabiatüstü kavramlar birçok alanın araştırma konusu olmasına karşın felsefe tarihinde bu kavramlar genellikler metafizik düşünce kapsamında tartışılmıştır. Bilimsel düşüncenin önem kazanmasıyla birlikte somut, deney ve gözleme tâbi olan şeyler pozitif bilimlerin çalışma alanı olarak kabul edilmeye başlanmıştır. Buna karşın Heidegger, metafizik ve fizik için yapılan bu ayrıma farklı bir bakış açısı getirmektedir. Heidegger’e göre aslında bütün bir batı felsefe geleneği metafiziktir. Ona göre bu metafizik gelenek ilk defa Platon ve Aristoteles’in felsefeleri ile filizlenmeye başlamıştır. Dahası, Heidegger’e göre Descartes’in özneyi öne çıkaran projesi ile metafizik düşünce farklı bir boyut kazanmış ve modern teknoloji ile birlikte metafizik düşünce zirveye ulaşmıştır. Peki, modern teknoloji nasıl olup da metafiziğin “dünyevi resmi” olarak karşımıza çıkmaktadır? Heidegger’e göre metafizik düşünce felsefe tarihinde Varlık yerine varolanın sorgulanması ile gerçekleşmiştir. Burada Varlık, Heidegger’e göre ontolojinin ve felsefenin asli meselesi iken, varolan hep başka bir varlık ile açıklanmaya çalışılmış, böylece varlığın üstü örtülmüştür. Descartes felsefesi ile düşünen ben, özne olarak ortaya çıkmaya başlamış ve nesneyi karşısına konumlandırmıştır. Öznenin, dünyayı karşısına almasıyla beraber yeniçağda dünya, öznenin gözünde adeta bir resme dönüşmüştür. Modern teknoloji de bu özne merkezli düşünmenin bir sonucu olarak metafiziğin dünyevi resmi olmaya başlamıştır. Bu çalışmada, metafiziğe felsefe tarihinden farklı bir bakış açısı getiren Heidegger’in modern teknoloji ile birlikte metafiziğin nasıl dünyevileştiği ve bu süreçteki modern öznenin nasıl bir role sahip olduğu irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Metafizik, Varlık, Teknoloji, Özne, Ontoloji.

Kaynakça

• Aşkın, Zehragül. “Heidegger ve Adorno’da Postmodernci Yapıbozum: Teknik Tahakküm”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, s.3 (2) (Temmuz 2010): 1-21.
• Aşkın, Zehragül, Serpil Durgun. “Heidegger ve Adorno’nun Perspektifinden Teknik Kavramının Değerlendirilmesi”, Kaygı, s.17 (2011): 41-55.
• Bolt, Barbara. Yeni Bir Bakışla Heidegger, çev. Murat Özbank. İstanbul: Kolektif Kitap, 2012.
• Çüçen, A. Kadir. “Heidegger ve Felsefe”, FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), s.1 (2006 Bahar): 7-24.
• -------. Heidegger’de Varlık ve Zaman. Bursa: Asa Kitabevi, 2003.
• Gündüz, Olgun. “Bilim, Teknoloji ve Sanat Üzerine Martin Heidegger Düşüncesinde Bir Yolculuk”, Kaygı, s.4 (2005 Bahar): 104-110.
• Heidegger, Martin. Hümanizm Üzerine Notlar, çev. Yusuf Örnek. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2013.
• -------. Varlık ve Zaman, çev. Kaan H. Ökten. İstanbul: Agora Kitaplığı, 2011.
• -------. Tekniğe İlişkin Soruşturma, çev. Doğan Özlem. İstanbul: Paradigma Yayınları, 1998.
• -------. Nietzsche’nin Tanrı Öldü Sözü ve Dünya Resimleri Çağı, çev. Levent Özşar. Bursa: Asa Kitabevi, 2001.
• -------. Metafizik Nedir?, çev. Mazhar Şevket İpşiroğlu, Suut Kemal Yetkin. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2003.
• Levinas, Emmanuel. “Martin Heidegger ve Ontoloji”, Cogito. s.64 (2010): 19-49.
• Williams, J. “Heidegger’in Din Felsefesi”, çev: M. Türkeri ve Murat Yıldız, Tabula-Rasa. s.2(6) (2002): 187-224.