TEK PARTİ DÖNEMİNDE TOPLANAN MİLLİ EĞİTİM ŞURALARINDA ALINAN KARARLARIN EĞİTİMİN SİYASİ İŞLEVİ AÇIDAN ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 11, 196 - 203, 30.11.2018

Sadık Kartal

Öz

Okul yapılandırılırken eğitim programları yoluyla devlet kendi ideolojik ilkelerini kurgular ve uygular. Yani devletin ortaya koyduğu ilkeler öğrenc’su ilkelere uygun davranış sergilediği takdirde toplumda makbul olarak görülür. Siyasal sistemin kalıcılığı ve sürdürülebilirliği bu duyguya bağlı olduğu egemen kesimlerce sıkça dile getirilerek yeni neslin bu doğrultuda yetişmesi istenir. Eğitim sistemi siyasal rejimin kodlarını formal ve informal yollarla, eğitsel ortamda ve dışında çeşitli etkinliklerle öğrenciye bilgi, beceri ve tutum olarak kazandırmaya çalışır. Cumhuriyetin ilan edilmesi ile Osmanlı İmparatorluğu yerini yeni bir rejime bıraktı. Cumhuriyet’in kurucu önderlerince başlatılan eğitim seferberliği, temel misyon ve amaçları ile yeni bir insan yetiştirme paradigmasını içeriyordu. Türkiye Cumhuriyeti ulus devlet yönelimli idi. Bu model tek ulus, tek dil esasına dayanıyor ve laik bir karakterdeydi. Milli eğitim şuraları da bu misyona hizmet edecek içerikteydi. 17-29 Temmuz 1939 tarihlerinde toplanan Birinci Milli Eğitim Şurasında özellikle Türkçenin yayınlaştırılması konusunda önemli kararlar alınmıştır. İkinci Milli Eğitim Şûrası 1943 yılında toplanarak; Türklük eğitiminde tarih öğretiminin metot ve vasıtalar bakımından incelenmesi”, Türkçe eğitimi anadil eğitimi olarak ele alınmış ve öğretimi konusundaki hassasiyete vurgu yapılmıştır. Ahlak eğitimi ile ideal Türk çocuğu kavramları bütünleşik olarak alınmış, ahlak eğitimi “Türk diline, kültürüne, inkılabın eser ve esaslarına, umumiyetle Türklük idealine bağlı bir Türk” yetiştirmek olarak ifade edilmiştir. III. Millî Eğitim Şûrası 2-10 Aralık 1946 tarihleri arasında toplanmıştır. Şûrada ağırlıklı olarak mesleki ve teknik öğretim konuları gündemde yer alırken, okul aile birliği de ilk kez bu şurada görüşülmüştür. Bu şurada eğitimin siyasal işlevinin yanına toplumsal işlevinin yer edinmeye başladığı anlaşılıyor. Bu çalışmada tek parti döneminde toplanan milli eğitim şuralarında ele alınan kararlar, eğitimin siyasi işlevi açısından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Eğitimi, Eğitimin Siyasal İşlevi, Milli Eğitim Şuraları

Kaynakça

• Binbaşıoğlu, C. (2009). Başlangıçtan Günümüze Türk Eğitim Tarihi, Ankara; Anı Yayıncılık.
• Eskicumalı,, A (2003). Eğitim ve Toplumsal Değişme: Türkiye’nin Değişim Sürecinde Eğitimin Rolü, 1923- 1946, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 19(2).
• Kanbolat, E. (2015). Harf Devrimi’nden Köy Enstitülerine Türkiye’de İlköğretim (1928-1940), Doktora Tezi, İstanbul; İstanbul Üniversitesi.
• Kaplan, İ. (2011). Türkiye’de Milli Eğitim İdeolojisi ve Siyasal Toplumsallaşma Üzerindeki Etkisi, İstanbul; İletişim Yay.
• Özalp, R & Ataünal, A. (1983). Milli Eğitimde Kongreler ve Şuralar, Cumhuriyet Döneminde Eğitim içinde, İstanbul; MEB Yay.
• Yücel, H. A. (1994). Milli Eğitimle İlgili Söylev ve Demeçler, Ankara; Kültür Bakanlığı Yay.,
• https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_09/05093852_2_sura.pdf(19/07/ 2017). .