KONYA’DA AŞURE, ŞİVLİLİK VE FENER ALAYI GELENEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 66 - 82, 30.12.2018

Dilan Görgülü

Öz

İçinde bulunduğu toplumun kültürel
değerlerini yansıtan, bunları pratik ve teorik olarak ele alıp ortaya bir
milletin değerlerini, gelenek ve göreneklerini oluşturan, halk külliyatı
meydana getiren bilim dalına halk bilimi denilmektedir. Asırlardan
beri Anadolu’nun önemli şehirleri arasında yer alan, bulunduğu coğrafi konum
ile birçok medeniyete beşiklik etmiş olan, Şarkta ve Garpta birçok âlimin,
seyyahın menzilinde bulunan Konya şehrinin önemli gelenekleri arasında yer alan
ve her yıl ritüellere uygun bir şekilde kutlanan aşure, şivlilik ve fener alayı gelenekleri
bulunmaktadır. “Konya’da
Aşure, Şivlilik ve Fener Alayı Geleneği” başlıklı bu çalışmamızda Konya şehir
kültüründe yer alan ve nesilden nesile aktarılarak her geçen zaman diliminde
yeniliklerle pekişen bu geleneklerin meydana gelişi ve uygulanışı üzerinde
durulmaktadır. Dini bir çok anlamının yanıra birbirinden farklı ürünlerin karşımıyla
yapılan bir tatlı olan Aşure; Recep ayının ilk günü çocukların kapı kapı
dolaşarak şeker, çikolata gibi ürünleri toplamasından oluşan, çocukların
eğlenmesine, kaynaşmasına vesile olan Şivlilik; Şivlilik eğlencesiyle
bağlantılı ve şivlilikten bir gece önce etrafa ışık saçan meşalelerin
yakılmasıyla yapılan Fener Alayı şenlikleri gibi gelenekler hakkında bilgi verilmektedir.
Bu çalışmamızda Konya ilinin coğrafi konumuna genel olarak değinildikten sonra
bu geleneklerin ortaya çıkışı, uygulanışı, Konya halkına yansıyışı ve onlarda
bırakmış olduğu etkiler hakkında bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Konya, Aşure, Şivlilik, Fener Alayı, Gelenek

Kaynakça

• TAPUR, Tahsin (2009), “Konya İlinde Kültür ve İnanç Turizmi /The Cultural and Belıef Tourısm ın Vıcınıty of Konya”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/The Journal of International Social Research, Volume 2 / 9.
• BAŞ Eyüp (2004), “Aşure Günü, Tarihsel Boyutu ve Osmanlı Dinî Hayatındaki Yeri Üzerine Düşünceler”, AÜİFD XLV, Sayı 1, s. 167-190.
• IŞIK Ali, “Birlik ve Bütünlüğün Tadı: AŞURE”, Merhaba Gazetesi Akademik Sayfalar, 9. Cilt, Sayı:1, 21 0cak 2009.
• İÇLİ Hasan Hüseyin (2001), “Dünden Bugüne Konya”, Mezuniyet Çalışması, Lefkoşa.
• SARI Ayşegül (2011), “Konya’nın Geleneksel Eğlence Kültürü: Fener Alayı ve Şivlilik”, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, Kitap No: 161.
• ÇAKIR Vedat (2005), “Konya’nın Geleneksel Eğlence Kültürü”, Konya: Selçuk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:17.
• GÖRGÜLÜ Gülüzar (2017), “Konya Aşuresinin Yapılış Tarifi”, Yaş: 65, Memleketi Konya.
• KAHRAMAN Abdullah (2016), “Aşure Günü ve Ehli Beyit Sevgisi”, Çanakkale: Redaksiyon: İl İrşat Kurulu
• http://www.konya.gov.tr/il-jandarma-komutanligi-cografi (Erişim Tarihi: 05.11.2018)
• https://www.konyadaneleroluyor.com/event-pro/konya-fener-alayi-2017 (Erişim Tarihi: 27.11.2017)
• http://www.selcuklu.bel.tr/haberler/guncel-haberler/514/selcuklu-sivlilik-ve-fener-alayi-gelenegini-yasatiyor.html (Erişim Tarihi:18.12.2017)
• http://www.memleket.com.tr/ismail-detseliden-sivlilik-pisinin-tarihcesi-350342h.htm (Erişim Tarihi: 27.11.2017)
• http://konyaturizmrehberi.blogspot.com/2014/04/konyanin-cografi-konumu-kisaca.html (Erişim Tarihi:13.10.2018)
• Fotoğraflar Yazarın kendi arşivinden fotoğraflar: 1-2-7-8
• Fotoğraf 3 Konya Ajans Konya: http://www.ajanskonya.net/guncel/asure-gunu-ne-zaman-asure-nasil-yapilir-videolu-asure-tarifi-h18253.html (Erişim Tarihi:15.10.2018)
• Fotoğraf 4 Milliyet Gazetesi: http://www.milliyet.com.tr/cumhurbaskanligindan-konya-da-asure-konya-yerelhaber-3050565 (Erişim Tarihi:15.10.2018)
• Fotoğraf 5 Konya T.C. MEB Konya/Meram Konya Olgunlaşma Enstitüsü http://konyaolgunlasma.meb.k12.tr/icerikler/asure-gunu-etkinligimiz_3591343.html (Erişim Tarihi:15.10.2018)
• Fotoğraf 6-12 Yeni Haber Gazetesi: http://www.yenihaberden.com/konyada-uc-aylarin-habercisi-unutulmayan-gelenek-sivlilik-279579h.htm (Erişim Tarihi:02.11.2018)
• Fotoğraf 10 Konhaber: http://www.konhaber.com/fotogalerikonya_da_fener_alayi_ve_sivlilik_coskusu-173-1.html (Erişim Tarihi: 02.11.2018)
• Fotoğraf 11 Memleket Gazetesi: http://www.memleket.com.tr/uc-aylar-fener-alayiyla-karsilandi-137485h.htm (Erişim Tarihi:03.11.2018)
• Fotoğraf 13 Yeni Meram Gazetesi: http://www.yenimeram.com.tr/konyada-sivilik-fener-alayi-etkinligi-191866.htm/konyada-sivilik-fener-alayi-etkinligi-devmanset (Erişim Tarihi:03.11.2018)