HOPALI BİR KADI: MUSTAFA [HAKKI] EFENDİ (17 Eylül 1883-17 Eylül 1916)

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 432 - 438, 30.12.2018

Kürşat Kurtulgan Aydın Efe

Öz

Mustafa Hakkı Efendi, 17 Eylül 1883 tarihinde Hopa kazasına bağlı Viçe
nahiyesinin Çurçava Köyünde dünyaya gelmiştir. Kendi köyündeki mahalle
mektebinde 1891/1892-1898/1899 (r. 1307-1314) tarihleri arasında yedi sene
tahsil gördükten sonra medreseye kaydolmuştur. Daha sonra çeşitli medreselerde
eğitim aldıktan sonra 1902/1903 (r. 1318) tarihinde İstanbul’a gelerek Dersiam
Dehri Yusuf Efendi’den 1909 (r. 1325) tarihinde icazet-nâme almıştır. Ayrıca
1908 (r. 1324) tarihinde girdiği Mekteb-i Kudât’ı şehâdet-nâme (pekiyi derece) ile
1912 (r. 1328) tarihinde bitirmiştir. 1 Nisan 1914 (19 Mart 1330) tarihinde
Akşehir Kadılığına tayin olunan Mustafa Hakkı Efendi, buradaki vazifesine 22
Nisan 1914 (9 Nisan 1330) tarihinde 1500 kuruş maaşla başlamıştır. Mustafa
Hakkı Efendi, Türkçe, Arapça ve Lazca lisanlarını konuşmakta ve bu lisanlarda
okuryazar olarak bilinmektedir. Kendisi Beyoğlu Alman Hastanesi’nde akciğer
vereminden dolayı 17 Eylül 1916 (4 Eylül 1332) tarihinde vefat etmiştir. Bu
çalışmada, İstanbul Müftülük Arşivi’nden alınan tercüme-i hali alınarak
incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadı, Müftülük Arşivi, Sicill-i Ahval, Biyografi.

Kaynakça

• ALBAYRAK, Sadık, Son Devir Osmanlı Uleması, İBB Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yay., İstanbul 1996 (5 cilt).
• ALBAYRAK, Sadık, Son Devir Osmanlı Uleması, c. 4, İBB Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yay., İstanbul 1996.
• AYDIN, Bilgin- Yurdakul, İlhami- Kurt, İsmail, Bâb-ı Meşîhat Şeyhülislamlık Arşivi Defter Kataloğu, İSAM Yay., İstanbul 2006.
• BİRİNCİ, Ali, “Türkiye’de Biyografi Geleneği”, Yedikıta Dergisi, S. 99, Kasım 2016, s. 49-53.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, İstanbul 2010.
• DAĞLI, Yücel, - Üçer, Cumhure, Tarih Çevirme Kılavuzu, TTK Basımevi, Ankara 1997.
• DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yay., Ankara 1993.
• EBÜL’ULÂ Mardin, “Kadı”, İA, c.6, MEB Eskişehir Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 1997, s. 42-46.
• EFE, Aydın, “Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Payaslı Memurlar”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2013, 10/23, ss. 181-194.
• EFE, Aydın -Naim Ürkmez, Tarsuslu Osmanlılar, Çizgi Kitabevi, Konya 2016.
• İPŞİRLİ, Mehmet, “Medrese”, TDVİA, c. 28, Ankara 2003, s. 327-333.
• İPŞİRLİ, “Medresetü’l-kudât”, TDVİA, c. 28, s. 343-344.
• İPŞİRLİ, Mehmet, “Müderris”, TDVİA, c. 31, İstanbul 2006, s. 468-470.
• İST. MFT. MŞH. SAİD. 98/2.
• ORTAYLI, İlber, Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı, Turhan Kitabevi, Ankara 1994.
• ÖZCAN, Ahmet, “Abdullah Kozanoğlu’nun İlk Eserleri ve Yayımlanış Tarihleriyle İlgili Yanlışlar”, Kurgan Dergisi, S. 13, Haziran 2013, s. 67-71.
• PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, c. III, MEB Yay., İstanbul, 2004.
• SARIYILDIZ, Gülden, “Sicill-i Ahvâl Defterleri”, TDVİA, c. 37, İstanbul 2009, s. 134-136.
• TAHİR Sezen, Osmanlı Yer Adları, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay., Ankara 2006.
• ÜRKMEZ, Naim - Efe, Aydın, Hataylı Osmanlılar, Çizgi Kitabevi, Konya 2015.
• http://www.ttk.gov.tr/genel/tarih-cevirme-kilavuzu/