BİLGİ EKONOMİSİ ve EKONOMİK BÜYÜME: SEÇİLMİŞ OECD ÜLKELERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 439 - 459, 30.12.2018

Yavuz Odabaşı Esma Erdal

Öz

İlk çağlardan beri etkisini gösteren teknolojik gelişmelerle birlikte
meydana gelen her ilerleme yeni bir toplumsal yapının ortaya çıkmasına sebep
olmuştur. Bu değişimlerden ilki tarım toplumuna geçiş, ikincisi sanayi
toplumuna geçiş, üçüncüsü ve en sonuncusu ise bilgi toplumuna geçiştir. Bilgi
toplumuna geçilmesi ile birlikte, özellikle 1990 yılı ve sonrasında teknolojide
yaşanan gelişmelere de bağlı olarak bilgi ekonomisi kavramı önem kazanmaya
başlamıştır. Bilgi ekonomisi, teknolojik ve bilimsel ilerlemenin
hızlandırılmasına ve aynı zamanda eskimenin hızlanmasına katkıda bulunan bilgi
yoğun faaliyetlere dayanan üretim ve hizmetler bütünüdür. Bilgi ekonomisi,
üretimin temel girdisi olarak bilginin üretilmesi, işlenmesi, dağıtılması ve
yönetilmesini içeren yeni bir olgu olarak da ifade edilebilmektedir. Ülkelerin
gelişmişlik seviyelerini göstermede önemli bir kıstas haline gelen bilgi
ekonomisinin belirli göstergeleri vardır. Bu göstergelerden bazıları bilgi ve
iletişim teknolojilerine yapılan yatırımlar, yükseköğretime kayıtlı öğrenci
sayıları, internet erişim sayıları, araştırmacı sayıları, patent sayıları
bilimsel yayın sayıları ve AR&GE’dir. Ülkelerin temel hedeflerinden olan
ekonomik büyümenin hız kazanmasında bilgi ekonomisi süreci artık önemli bir
role sahiptir. Bilgi ekonomisi olma yolunda bilgiye, teknolojiye ve
AR&GE’ye yatırım yapan ülkeler ekonomik anlamda bu durumdan pozitif yönde
etkilenmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Bilgi Toplumu, Bilgi Ekonomisi, AR&GE, Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• ALAKUŞ, Meral, (1991), Bilgi Toplumu, Güner Matbaası, Ankara.
• BARIŞIK, Salih ve Oya YİRMİBEŞCİK (2006), “Türkiye’de Yeni Ekonominin Oluşum Sürecini Hızlandırmaya Yönelik Uyum Çabaları”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 4, ss.39-62,
• BAYRAÇ, H. Naci (2003), “Yeni Ekonomi’nin Toplumsal, Ekonomikve Teknolojik Boyutları”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1,ss.41-62
• BERBEROĞLU, Bahar (2010), “Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi Oluşturma Yolunda Türkiye ve Avrupa Birliği”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: XXIX, Sayı II, ss. 111-131
• CASTELLS, Manuel, (2000), “Materials For an Exploratory Of The Network Society”, British Journal of Sociology, Vol: 51, No: 1, pp. 5-24, CASTELLS, “Manuel, (2011), The Power of Identıty, The Informartion Age: Economy Society, And Culture Volume II”, A John Wiley&Sons, Ltd, Publication, M Castells _ 2011 _books.google.com (10.01.2018).
• ÇEKEN, Çiğdem K. (2016), “Türkiye’nin Bilgi Ekonomisi Performansı 2004-2014 Dönemi”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 34, ss. 99- 139,
• ÇOBAN, Hasan (1997), Bilgi Toplumuna Planlı Geçiş, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• ÇUKURÇAYIR, M. Akif ve Esra Çelebi (2009), “Bilgi toplumu ve E-Devletleşme Sürecinde Türkiye”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 9, ss.59-82,
• DAVID, A. Paul and Dominique FORAY (2003), “Economic Fundamentals of the Knowledge Society”, Policy Futures in Education, Volume 1, Number 1, pp.21-49
• DİLEK, Serkan (2016), “Enformasyon ve Bilgiye Dayalı Ekonomi”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 11, ss. 87-91,
• ERKAN, Hüsnü (1998), Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme, Doğuş Matbaacılık, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Baskı: 4, İzmir.
• GÜRDAL, Oya (2004), “Bilgi Ekonomisi ve/veya Yeni Ekonominin Reddettikleri”, Cilt: 5, Sayı: 1, ss. 48-73,
• GOEL, Rajeev K. And Rati RAM (1994), “Research and Development and Cultural Change, Volume: 42, Number: 2,
• HOUGHTON, John and Peter SHEEHAN (2002),”A Primer on the Knowledge Economy”, Centre for Stratejic Economic Studies, Victoria University of Technology, vuir.vu.edu.au/59/1wp18_2000_houghton_sheehan.pdf (11.01.2018).
• KEVÜK, Süleyman (2006),“Bilgi Ekonomisi” Journal of Yaşar University,1(4), ss.319-350
• LİCHTENBERG, Frank R. (1993), “The Output Contributions Of Computer Equıpment and Personnel: a Fİrm- Level Analysıs”, NBER Working Paper Series, Working Paper No. 4540, pp. 1-44,
• MEÇİK, Oytun (2012), “Türkiye İçin Bilgi Ekonomisi Analizi”, Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, Uşak Üniversitesi, ab.org.tr/ab12/kitap/mecik_AB12.pdf (12.01.2018).
• MEÇİK, Oytun (2013), “Türkiye İçin 2010-2012 Dönemi Karşılaştırmalı Bilgi Ekonomisi Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8 (2), ss.115-139.
• ÖZER, Gökhan, Rahmi YÜCEL ve İbrahim H. SEYREK (2003), “Yeni Ekonomide Bilgi Dönüşümleri ve Bilgi Şirketlerinin Artan Önemi”, Active, ss. 1-8,
• ÖZKAN, Gökçen S. ve Erdal ALANCIOĞLU (2017), “Bilgi Ekonomisi İndeksi Performans Göstergelerinin Türkiye Açısından Ar-Ge Harcamaları Analizi, ASSAM Uluslar arası Hakemli Dergi, Cilt: 4, Sayı: 8, ss. 1-12,
• RUKANCI, Fatih ve Hakan ANAMERİÇ (2004), “Bilgi Toplumu ve Toplumun Bilgilenmesinde Kütüphanelerin Rolü Kütüphaneciliğin Destanı Uluslararası Sempozyumu: Saga of Librarianship International Symposium, Ankara, 21-24 October 2004.
• SELVİ, Özgür (2012), “Bilgi Toplumu, Bilgi Yönetimi ve Halkla İlişkiler”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Sayı: 3,
• SEYFULAHOĞULLARI, Ayhan ve Mustafa Emre AKBAŞ (2013), “Ekonomide Bilgi İletişim Teknolojilerinin Önemi: Ülkeler Bazında Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Öneri.Cilt:10, Sayı:40, ss. 201-212,
• SHAPIRO, Carl (1999), “Competition Polıcy In The Information Economy”, http://conta.uom.gr/conta/phges/netstrategies/papers/4.pdf
• SÖYLEMEZ, Alev, (2001), Yeni Ekonomi, Boyut Matbaacılık, İstanbul.
• ŞANLISOY, Selim (2015), “Türk Cumhuriyetlerinin Bilgi Ekonomisi Analizi”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, ss.101-122, TAŞÇI, Kamil (2007), “Bilgi Ekonomisinin Kuramsal Çerçevesi”, Türkiye’de İnternet Konferansı 8-10 Kasım 2007, Ankara,
• UÇKAN, Özgür (2006), “Bilgi Politikası ve Bilgi Ekonomisi: Verimlilik, İstihdam, Büyüme ve Kalkınma”, Bilgi Dünyası, Cilt: 7, Sayı: 1, ss. 23-48, ÜLGER, Özlem ve Özlem DURGUN (2017), “Seçilmil OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamalarının Büyüme Üzerine Etkileri”, Ömer Halis Demir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 4, ss. 105-130,
• ÜNAL, Yenal (2009), “Bilgi Toplumunun Tarihçesi”, Tarih Okulu Dergisi, Sayı: 5, ss. 123-144,
• YAYLALI, Muammer, Yusuf AKAN ve Cem IŞIK (2010), “Türkiye’de Ar-Ge Yatırım Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eş Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: 1990-2009”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, ss. 13-26,
• YEŞİLORMAN, Mehtap ve Firdevs KOÇ (2014), “Bilgi Toplumunun Teknolojik Temelleri Üzerine Eleştirel Bir Bakış”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, ss.117-133,
• YILDIRIM, Süreyya (2004), “Bilgi Ekonomisinin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:7, Sayı:12, ss. 105-124.
• YOLOĞLU, Nurhayat (2012), “Bilgi Toplumu: Olmak ya da Olmamak”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Cilt: 0, Sayı: 6,
• YÖK, “Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi” www.yok.gov.tr/documents/...strateji.../ 27077070 -cb13-4870-aba1-6742db37696b,
• www.bilgiustam.com/internetin-tarihcesi/
• www.ımf.org.tr
• www.oecd.org.tr
• www.worldbank.org.tr