MEHMET AKİF ERSOY’DA ŞEHADET ANLAYIŞI

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 803 - 828, 30.12.2018

Zeki Taştan

Öz

Mehmet
Âkif Ersoy, İslam ümmetinin bekası uğrunda âdeta ömrünü feda etmiş müstesna bir
şahsiyettir. Osmanlı Devleti’nin savaş zamanlarında halkın aydınlanması için
büyük bir mücadele örneği gösteren Âkif; vaazları, gezi ve temasl” de bir fikir
insanı olduğunu göstermiştir. Yaşadığı dönemin Osmanlı Devleti’ndeki çözülme ve
dağılma dönemine denk gelmesi, ondaki vatan ve millet muhabbetini daha da
güçlendirmiştir. Mehmet
Âkif, düz yazı ve şiirlerinde, hutbe ve sohbetlerinde İslam milletini savaşa ve
mücadeleye davet ederken diğer taraftan vatan için mücadele eden ve bu uğurda
hayatlarını yitiren şehitlerimize de apayrı bir değer vermiştir. Safahat’ta yer alan şiirlerinde,
bilhassa “Hakkın Sesleri” ve “Çanakkale
Şehitlerine” destanında şehit,
şehitlik, şehadet, gibi manevi değeri yüksek olan kavramlara özenle
değinmiştir. “Çanakkale Şehitlerine”, Âkif’in Allah ve vatan uğrunda canlarını
veren Mehmetçiklere armağan ettiği en lirik destanlarımızdan biridir. Her bir
mısrasında Çanakkale Muharebelerinin en canlı tasvirlerini bulabileceğimiz bu
destanın “şehadet” mertebesine yaklaşımı oldukça dikkat çekicidir. Türk milleti
için şehadeti en büyük değerlerden biri olarak gören Âkif, burada “şehitlik”
algısını oldukça etkileyici bir anlatımla Türk şiirine armağan eder. Biz bu yazımızda Mehmet Âkif Ersoy’un şiirlerinden
hareketle onun “şehit, şehitlik, şehadet” gibi kavramlara yaklaşımını
incelemeye çalışacağız. Buna geçmeden önce düz yazı veya hutbelerine de göz
atacak ve onun bu husustaki genel yaklaşımına da yer vereceğiz

Anahtar Kelimeler

Mehmet Âkif Ersoy, Şehitlik, Şehadet, Safahat, Çanakkale, Hakkın Sesleri, Savaş, Muharebe.

Kaynakça

• AKAY, H.; ANDI, F. (2010), İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı, Hat Yayınevi, İstanbul.
• ATAR, Fahrettin (2010). “Şehid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.38, s. 428-431.
• BAKİLER, Yavuz Bülent (1986), Ölümünün 50. Yıldönümünde Mehmet Âkif Ersoy, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• BEYATLI, Yahya Kemâl (1962), Eski Şiirin Rüzgârıyle, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul.
• BİLGİZ, Musa (2003). Mehmet Âkif’in Şiir ve Düz Yazılarında Kur’an’dan Temalar, EKEV Akademi Dergisi, Y. 7, S.15, s. 159-178.
• CAN, Ali (2015). Kur’ân ve Yeni Ahit’e Göre Şehitlik, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.8, S.37, s.1035-1048.
• ÇAKIR, Ömer (1997), Nazmımızda Çanakkale Muharebeleri, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• EDİP, Eşref, (1938), Mehmet Âkif – Hayatı, Eserleri ve 70 Muharririn Yazıları, Âsar-ı İlmiyye Kütüphanesi Neşriyatı, İstanbul.
• ERSOY, Mehmet Âkif (1968), Kur’ân-ı Kerîm’den Aayetler (Meâl – Tefsir) – Mev’izeler, (Derleyen ve Yayınlayan: Suat Zühtü Özalp), Sevinç Matbaası, Ankara.
• ERSOY, Mehmet Âkif (1987), Safahat, (Hazırlayan: M. Ertuğrul Düzdağ), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• ERSOY, Mehmet Âkif (1990), Açıklamalı Mehmet Âkif Ersoy Külliyatı, C.9 (Hazırlayan: İsmail Şengüler), Mert Yayıncılık, İstanbul.
• ERSOY, Mehmet Âkif (2009), Safahat, (Hazırlayan: Hüseyin Su - Abdurrahim Karadeniz), Hece Yayınları, (İkinci Baskı), Ankara.
• GÖKÇEK, Fazıl (2005), Mehmet Âkif’in Şiir Dünyası, Dergâh Yayınları, İstanbul. KARAKOÇ, Sezai (1974), Mehmet Âkif, İstanbul, 1974.
• OKAY, Orhan (1989), Mehmet Âkif Bir Karakter Heykelinin Anatomisi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• ŞENGÜLER, İsmail Hakkı, Açıklamalı Mehmed Âkif Külliyatı, Hikmet Neşriyat, C. 1-10, İstanbul.
• TULUM, Prof. Dr. Mertol, (2010), Sinan Paşa, Yakarışlar Kitabı (Tazarru’name), Diyanet Vakfı Yayınları.