GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİNİN DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 3, 566 - 579, 25.03.2019

Pelin Sezgin

Öz

Çocukluk dönemlerinde başlayan,
semptomlarını yaşam boyunca sürdüren Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite
Bozukluğu (DEHB), birçok insanı etkileyen dürtüsellik, dikkatsizlik, dikkati
sürdürmekte güçlük ve hiperaktivite gibi davranışlarla karakterize olmaktadır.
DEHB oluşumunda kalıtım, nörolojik/nöropsikolojik ve[1]
çevresel faktörler gibi birçok faktör yer almaktadır.

Gürültünün insanlar üzerinde
fizyolojik etkileri olduğu gibi psikolojik etkileri de bulunmaktadır. DEHB
sahibi bireyler genel olarak yüksek ses ortamlarından etkilenmektedirler.
Ayrıca, gürültü kısa süreli hafızada bozulma ve dikkatin dağılmasına sebebiyet
vermektedir. Gürültü arttıkça DEHB’nin dikkatsizlikle ilgili semptomlarının da
artması görülmektedir. Gürültü açısından rahatsız edici bir ortamda bulunan
bireylerde hiperaktivite yüksekliği ve daha fazla emosyonel problemler
yaşanmaktadır. Gürültü öğrencilerin günlük hayatını etkilediği gibi eğitim
faaliyetlerini de etkilemektedir. DEHB’ye sahip olan kişinin gürültülü
ortamlarda yaptıkları ödevler başarı yönünden etkilenmektedir.

Tarafımızca yapılan bu çalışmanın
amacı DEHB ile gürültü arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Okan
üniversitesinde eğitim alan 622 kişi üzerine uygulama yapılmıştır. Araştırmanın
ilk aşamasına üniversitenin 8 farklı mekanında CESVA DC 311 model, T 240385
seri nolu cihaz kullanılarak gürültü ölçümleri yapılmıştır. Bir sonraki aşamada
gürültü ve DEHB arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla öğrenciler üzerinde
Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği-(ASRS)
kullanıldı. Elde edilen araştırma verileri SPSS 21.0 programı kullanılarak
analiz edildi. Alınan analiz sonuçlarına göre üniversitedeki Yaşam Merkezinde
bulunanların hiperaktivite ve dürtüsellik ortalamaları İnsan ve Toplum
Bilimleri Fakültesinde bulunanların ortalamalarından anlamlı şekilde yüksek
bulunmuştur. Katılımcıların bulunduğu mekana göre DEHB toplam puan ortalamaları
arasında anlamlı fark olduğu görülmüştür. Farkın kaynağı Tukey testi aracılığıyla
araştırılarak Yaşam Merkezinde bulunanların DEHB toplam puan ortalamaları İnsan
ve Toplum Bilimleri Fakültesinde bulunanların ortalamalarından anlamlı şekilde
yüksek olduğu bulunmuştur.

Yapılan demografik parametre
incelemelerinde ise bağımsız örneklem T-testi verilerine göre bu parametrelerle
DEHB puanları arasında istatiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

dehb, gürültü, lokasyon, desibel, sağlık

Kaynakça

• American Psychiatric Association. (2010). APA (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 5.
• Arnsten, A. F. (2006). Stimulants: therapeutic actions in ADHD. Neuropsychopharmacology, 31(11), 2376-2383
• Arnsten, A. F. (2009). The emerging neurobiology of attention deficit hyperactivity disorder: the key role of the prefrontal association cortex. The Journal of Pediatrics, 154(5), 1- 43.
• Arnsten, A. F., & Lombroso, P. J. (2000). Genetics of childhood disorders: XVIII. ADHD, Part 2: Norepinephrine has a critical modulatory influence on prefrontal cortical function. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 39(9), 1201-1203.
• Banerjee, T. D., Middleton, F., & Faraone, S. V. (2007). Environmental risk factors for attention‐deficit hyperactivity disorder. Acta Paediatrica, 96(9), 1269-1274.
• Batho, L. P., Martinussen, R., & Wiener, J. (2015). The effects of different types of environmental noise on academic performance and perceived task difficulty in adolescents with ADHD. Journal of Attention Disorders, 1-11.
• Biederman, J. (2005). Attention-deficit/hyperactivity disorder: a selective overview. Biological Psychiatry, 57(11), 1215-1220.
• Biederman, J., Mick, E., & Faraone, S. V. (2000). Age-dependent decline of symptoms of attention deficit hyperactivity disorder: impact of remission definition and symptom type. American Journal of Psychiatry, 157(5), 816-818.
• Biederman, J., Newcorn, J., & Sprich, S. (1991). Comorbidity of attention deficit hyperactivity disorder with conduct, depressive, anxiety, and other disorders. The American Journal of Psychiatry, 148(5), 564-577.
• Bradley, J. D., & Golden, C. J. (2001). Biological contributions to the presentation and understanding of attention-deficit/hyperactivity disorder: a review. Clinical Psychology Review, 21(6), 907-929.
• Bremmer, P., Byers, J. F., & Kiehl, E. (2003). Noise and the premature infant: physiological effects and practice implications. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing, 32(4), 447-454.
• Campbell, S. B. (2000). Attention-deficit/hyperactivity disorder. In Handbook of Developmental Psychopathology (pp. 383-401). Springer, Boston, MA.Cook, A., Bradley‐Johnson, S., & Johnson, C. M. (2014). Effects of white noise on off‐task behavior and academic responding for children with ADHD. Journal of applied behavior analysis, 47(1), 160-164.
• Cortese, S. (2012). The neurobiology and genetics of attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD): what every clinician should know. European Journal of Paediatric Neurology, 16(5), 422-433.
• Currie, J., & Stabile, M. (2006). Child mental health and human capital accumulation: the case of ADHD. Journal of Health Economics, 25(6), 1094-1118.
• Doğan, S., Öncü, B., Saraçoğlu, G. ve Küçükgöncü, S. (2008). Üniversite öğrencilerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirti sıklığı ve belirti düzeyi ile ilişkili gelişimsel, akademik ve psikolojik etmenler, Türkiye’de Psikiyatri Dergisi, 10:109-115.
• DuPaul, G. J., Weyandt, L. L., O'Dell, S. M., & Varejao, M. (2009). College students with ADHD: current status and future directions. Journal of Attention Disorders, 13(3), 234-250.
• DuPaul, G. J., Schaughency, E. A., Weyandt, L. L., Tripp, G., Kiesner, J., Ota, K., & Stanish, H. (2001). Self-report of ADHD symptoms in university students: Cross-gender and cross-national prevalence. Journal of Learning Disabilities, 34(4), 370-379.
• Equils, O. (2012). What causes ADHD?. AAP Grand Rounds, 27(6), 72-72.
• Fayyad, J., De Graaf, R., Kessler, R., Alonso, J., Angermeyer, M., Demyttenaere, K., ... & Lepine, J. P. (2007). Cross-national prevalence and correlates of adult attention-deficit hyperactivity disorder. The British Journal of Psychiatry, 190(5), 402-409.
• de Graaf, R., Kessler, R. C., Fayyad, J., ten Have, M., Alonso, J., Angermeyer, M., ... & Haro, J. M. (2008). The prevalence and effects of adult attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) on the performance of workers: results from the WHO World Mental Health Survey Initiative. Occupational and Environmental Medicine, 65(12), 835-842.
• Halmøy, A., Fasmer, O. B., Gillberg, C., & Haavik, J. (2009). Occupational outcome in adult ADHD: impact of symptom profile, comorbid psychiatric problems, and treatment: a cross-sectional study of 414 clinically diagnosed adult ADHD patients. Journal of attention disorders, 13(2), 175-187.Hjern, A., Weitoft, G. R., & Lindblad, F. (2010). Social adversity predicts ADHD‐medication in school children–a national cohort study. Acta paediatrica, 99(6), 920-924.
• Huss, M., Hölling, H., Kurth, B. M., & Schlack, R. (2008). How often are German children and adolescents diagnosed with ADHD? prevalence based on the judgment of health care professionals: results of the German health and examination survey (KiGGS). European Child & Adolescent Psychiatry, 17(1), 52-58.
• Kavakci, O., Kugu, N., Semiz, M., Meydan, F., Karsikaya, S., & Dogan, O. (2012). Prevalence of attention-deficit/hyperactivity disorder and co-morbid disorders among students of Cumhuriyet University. The European Journal of Psychiatry, 26(2), 107-117.
• Kessler, R. ve Üstün, T. (2004). The World Mental Health (VMH) Survey IInitative Version of the World Health Organization (WHO) Composite Ineternational Diagnostic Interview (CIDI), Int J Methods Psychiatr Res, 13:93-121.
• Killeen, P.R., Tannock, R., Sagvolden, T., 2012. The four causes of ADHD: a framework. In: Stanford, S.C., Tannock, R.(Eds.), Behavioral Neuroscience of Attention Deficit Hyperactivity Disorder and its Treatment. Springer-Verlag, Berlin, pp. 391–425
• Lasky-Su, J., Faraone, S. V., Lange, C., Tsuang, M. T., Doyle, A. E., Smoller, J. W., ... & Biederman, J. (2007). A study of how socioeconomic status moderates the relationship between SNPs encompassing BDNF and ADHD symptom counts in ADHD families. Behavior genetics, 37(3), 487-497.
• Miedema, H. M., & Vos, H. (2003). Noise sensitivity and reactions to noise and other environmental conditions. The Journal of the Acoustical Society of America, 113(3), 1492-1504.
• Millstein, R. B., Wilens, T. E., Biederman, J., & Spencer, T. J. (1997). Presenting ADHD symptoms and subtypes in clinically referred adults with ADHD. Journal of Attention Disorders, 2(3), 159-166.
• Nigg, J. T. (2010). Attention-deficit/hyperactivity disorder: Endophenotypes, structure, and etiological pathways. Current Directions in Psychological Science, 19(1), 24-29.
• Nikolas, M. A., & Burt, S. A. (2010). Genetic and environmental influences on ADHD symptom dimensions of inattention and hyperactivity: a meta-analysis. Journal of Abnormal Psychology, 119(1), 1-17.
• Pelletier, M. F., Hodgetts, H. M., Lafleur, M. F., Vincent, A., & Tremblay, S. (2016). Vulnerability to the irrelevant sound effect in adult ADHD. Journal of Attention Disorders, 20(4), 306-316.
• Schweitzer, J. B., Cummins, T. K., & Kant, C. A. (2001). Attention-deficit/hyperactivity disorder. Medical Clinics, 85(3), 757-777.
• Söderlund, G. B., Sikström, S., Loftesnes, J. M., & Sonuga-Barke, E. J. (2010). The effects of background white noise on memory performance in inattentive school children. Behavioral and brain functions, 6(1), 55.
• Thapar, A., Cooper, M., Jefferies, R., & Stergiakouli, E. (2011). What causes attention deficit hyperactivity disorder?. Archives of Disease in Childhood.
• Visser, S. N., Bitsko, R. H., Danielson, M. L., Perou, R., & Blumberg, S. J. (2010). Increasing prevalence of parent-reported attention-deficit/hyperactivity disorder among children United States, 2003 and 2007. Morbidity and Mortality Weekly Report, 59(44), 1439- 1443.
• Wilens, T. E. (2004). Impact of ADHD and its treatment on substance abuse in adults. Journal of Clinical Psychiatry, 65(3), 38-45.
• Willcutt, E. G. (2012). The prevalence of DSM-IV attention-deficit/hyperactivity disorder: a meta-analytic review. Neurotherapeutics, 9(3), 490-499.
• Wolraich, M. L. (2006). Attention‐deficit/hyperactivity disorder: can it be recognized and treated in children younger than 5 years?. Infants & Young Children, 19(2), 86-93.
• Wu, K. K., Anderson, V., & Castiello, U. (2002). Neuropsychological evaluation of deficits in executive functioning for ADHD children with or without learning disabilities. Developmental Neuropsychology, 22(2), 501-531.
• Yeh, C., Gau, S., Kessler, R. ve Wu, Y. (2008). Psychometric properties of the Chineseversion of the adult ADHD Self- Report Scale, Int J Methods Psyc.