İSMET ÖZEL'İN SİYASAL DÜŞÜNCESİNDE TÜRKLÜK, TÜRKİYE VE DÜNYA SİSTEMİ TASAVVURLARI

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 4, 523 - 531, 30.04.2019

İdiris Demirel

Öz

İsmet Özel
(1944  -) Türkiye’nin önde gelen şair ve
düşünürlerindendir. Özel, 1960’lı yıllardan itibaren Türk yazı hayatının
içindedir. Özel’in siyasal düşüncesinde Türklük, Türkiye ve Dünya sistemi
belirleyici yer tutan olgulardır. Özel’de, Türklük biyolojik, antropolojik,
etnolojik temellerle tanımlanamaz. Türklük, bir misyondur. Bu misyon, İslamî
bir düzlemde Gazilik ile tezahür
etmiştir. Türklüğü, Türkiye’nin dışından; Orta Asya’dan sağlanacak etnik veya
kültürel köklerle açıklamak anlamsızdır. Türklük ancak Türkiye’yle, Türkiye de
ancak Türklük’le izah edilebilir. Dünya sistemi ise kapitalizmin bir diğer
adıdır. Avrupa/Batı merkezli kapitalizm takriben beş yüzyıldır bir dünya
sistemi biçimini almıştır. Gayri İslamî bir muhtevadaki Dünya sistemi ile İslamî
bir muhtevadaki Türklük en başından itibaren zıtlık içindedir. Onların iktisadi—siyasal
rolleri, hayat tarzları, zihniyet dünyaları hiçbir şekilde örtüşmez.

 

Bu çalışmanın
amacı İsmet Özel’in siyasal düşüncesinde Türlük, Türkiye ve Dünya Sistemi
konularına nasıl yer verdiğini irdelemektir. Çalışmada metodolojik olarak
niceliksel değil niteliksel bir yaklaşım benimsenmiştir. Belgesel araştırma yapılmış,
veriler içerik çözümleme yöntemi ile işlenmiştir. Ortaya çıkan bulguların,
Türkiye’nin en önde gelen şair ve düşünürlerinden biri konumundaki Özel’in ilgili
alanlara yönelik siyasal düşüncelerinin daha açık biçimlerde kavranmasına
yarayacak nitelikte olacağı ön görülmektedir. İncelemenin sonuç olarak odağına
bilhassa Türkiye, Türlük ve Dünya Sistemi meselelerini yerleştiren çeşitli
insan ve toplum bilimleri disiplinlerinin ilgili literatürlerine katkı
sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İsmet Özel, Siyasal Düşünce, Türklük, Türkiye, Dünya Sistemi

Kaynakça

• Arrighi Giovanni, Hopkins Terence K. ve Wallerstein Immanuel, Sistem Karşıtı Hareketler, (Çev. C. Kanat vd.), Metis Yay. İst. 1995.
• Behramoğlu Ataol ve Özel İsmet, Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar, Oğlak Yay. İst. 1995.
• Demirel İdiris, “Erk, Kapitalist Medeniyet ve İslamcı Altişverenlik”, Dergâh Edebiyat Sanat Kültür, C: XIV, S: 166, Aralık 2003.
• Demirel İdiris, “İsmet Özel’de Teknik, Medeniyet ve Yabancılaşma’dan Kapitalist Dünya Sistemine”, Dergâh Edebiyat Sanat Kültür, C: XVI, S: 185, Temmuz, 2005.
• Demirel İdiris, “Milliyetçi İslami Siyasal Düşüncede İslam Medeniyeti Karşıtlığı: İsmet Özel İstisnailiği”, II. Uluslararası Felsefe Kongresi “Şehir ve Felsefe” Bildiri Tam Metinleri, II. International Philosophy Congress “The City and Philosophy” Full Texts, 11-13 Ekim 2012, Uludağ Üniversitesi Bursa – Türkiye, Bursa Kültür AŞ. Yay. Bursa, 2013.
• Demirel İdiris, “Necip Fazıl Kısakürek, Sezai Karakoç ve İsmet Özel Örneklerinde Cumhuriyet Dönemi Türk İslam Düşüncesinde Felsefe Tasavvurları”, II. Türk İslam Siyasi Düşüncesi Kongresi Bildiriler Kitabı 26 – 28 Ekim 2017 Kütahya, (Ed: Özgür Önder vd.) Kütahya, 2018.
• Gills Barry K. ve Frank Andre Gunder, “Dünya Sisteminde Çevrimler, Krizler ve Hegemonik Değişiklikler (MÖ 1700 – MS 1700)”, Dünya Sistemi Beş Yüzyıllık mı, Beş Binyıllık Mı?(Der. Andre Gunder Frank ve Barry K. Gills), (Çev. Esin Soğancılar) İmge Kitabevi, Ankara, 2003.
• Güngör Erol, Sosyal Meseleler ve Aydınlar, Ötüken Yay. İst. 2011.
• Karakoç Sezai, İslam Toplumunun Ekonomik Strüktürü, Ötüken Yay. İst. 1967.
• Karakoç Sezai, Günlük Yazılar II Sütun, Diriliş Yay. İst. 1989.
• Kısakürek Necip Fazıl, İdeolojya Örgüsü, Büyük Doğu Yay. İst. 1986.
• Lewis Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu(Çev. Metin Kıratlı), AKDTYK Türk Tarih Kurumu Yay. Ank. 1988.
• Meriç Cemil, Bu Ülke, İletişim Yay. İst. 1993a.
• Meriç Cemil, Jurnal Cilt 1 1955-65, İletişim Yay. İst. 1993b.
• Meriç Cemil, Sosyoloji Notları ve Konferanslar, İletişim Yay. İst. 1993c.
• Özel İsmet, Cuma Mektupları III, Çıdam Yay. İst. 1990.
• Özel İsmet, Ve’l Asr, Şule Yay. İst. 1998.
• Özel İsmet, Cuma Mektupları 6, Şule Yay. İst. 2002a.
• Özel İsmet, Cuma Mektupları 7, Şule Yay. İst. 2002b.
• Özel İsmet, Cuma Mektupları 8, Şule Yay. İst. 2002c.
• Özel İsmet, Cuma Mektupları 9, Şule Yay. İst. 2003a.
• Özel İsmet, Cuma Mektupları 10, Şule Yay. İst. 2003b.
• Özel İsmet, “Türkiye’de ‘Nektarin İslâmı’ Var!” (Röp.), Kaçak Yay. S: 16, Ağ. 2004a.
• Özel İsmet, Henry Sen Neden Buradasın I, Şule Yay. İst. 2004b.
• Özel İsmet, Henry Sen Neden Buradasın II, Şule Yay. İst. 2004c.
• Özel İsmet, Çenebazlık, Şule Yay. İst. 2006a.
• Özel İsmet, Kalın Türk, Şule Yay. İst. 2006b.
• Özel İsmet, Toparlanın Gitmiyoruz I, Ebabil Yay. Ank. 2008.
• Özel İsmet, Şiir Okuma Kılavuzu, Tiyo Yay. İst. 2013a.
• Özel İsmet, Küfrün İhsanı olmaz, Tiyo Yay. İst. 2013b.
• Özel İsmet, Türk Olamadıysan Oldun Amerikalı, Tiyo Yay. İst. 2015.
• Özel İsmet, Dil İle İkrar, Tiyo Yay. İst. 2017.
• Özel İsmet, Bir Akşam Gezintisi Değil Bir İstiklâl Yürüyüşü, Tiyo Yay. İst.2018.
• Shannon Thomas Richard, An Introduction To The World-System Perspective, Westview Press, USA, UK. 1989.
• Topçu Nurettin, Ahlâk Nizamı, Dergâh Yay. İst. 1997.
• Wallerstein Immanuel, Decdeli Hale ve Kasaba Reşat, “Osmanlı İmparatorluğunun Dünya Ekonomisi İle Bütünleşme Süreci”, (Çev. Ali Selman), Toplum ve Bilim 23, Güz 1983.
• Wallerstein Immanuel, “Halil İnalcık ve Osmanlı Çalışmalarının Geleceği”, (Çev. Mustafa Özel), Dergâh Edebiyat Sanat Kültür, C: V, S: 59, Ocak 1995.
• Wallerstein Immanuel, Sosyal Bilimleri Düşünmemek On dokuzuncu Yüzyıl Paradigmasının Sınırları, (Çev. Taylan Doğan), Avesta Yay. İstanbul, 1997.