LEYLA HANIM DİVANI’NDA TASAVVUFİ BİR UNSUR OLARAK DERGÂH

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 4, 540 - 547, 30.04.2019

Betül Bozoğlu

Öz

    İkinci Mahmut Han dönemi (XIX. yüzyıl)
divan şairlerinden Leyla Hanım, divan sahibi az sayıda kadın şairlerimizden
biridir. Devrinin kıymetli şairleri arasında sayılmaktadır. Şiir hayatın bütün
yönlerinin aktarımına imkan sunmaktadır. Bunlardan biri de dini tasavvufi
düşüncenin aktarımıdır. Dini-tasavvufi düşüncenin şiire yansımasının
örneklerini kendisi de Mevlevi bir şair olan Leyla Hanım’ın divanında yer yer
görmek mümkündür.

Bu çalışmamızda divanda yer alan
tasavvufi unsurlardan biri olan dergâhı ele almaya çalıştık. Amacımız dergah
unsurunun divandaki farklı kullanımlarını, tasavvufi düşüncenin şiirde nasıl
kendine yer bulduğunu anlamaya çalışmaktır.  Çalışmamızda Profesör Doktor Mehmet Arslan’ın
Leyla Hanım Divanı adlı eserini temel kaynak olarak kullandık.

Anahtar Kelimeler

Dergah, Divan, Tasavvuf, Leyla Hanım

Kaynakça

• KAYNAKÇA ABBASOĞULLARI, Gülcan, Leyla Hanım Divanı’nın Dini Ve Tasavvufi Açıdan Tahlili (Yüksek Lisans Tezi-2013)ABBASOĞULLARI, Gülcan, “Leyla Hanım’ın Hayatı Ve Divanı’nda Sevgiliye Yapılan Umûmî Hitaplar” Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, Kars 2014AKKUŞ, Metin, Nef’i Divanı, Akçağ Yayınları, Ankara, 1993AKÜN, Ömer Faruk, Divan Edebiyatı, İsam Yayınları, İstanbul, 2014ARSLAN, Mehmet(Haz.), Şeref Hanım Divanı, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2002ARSLAN, Mehmet(Haz.), Leyla Hanım Divanı, Kitabevi Yayınları, İstanbul,2003BANARLI, Nihad Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C.1, İstanbul,1971BİLGİN, Azmi, “Tasavvuf Ve Türk Edebiyatı”, İlmi Araştırmalar 1, İstanbul,1995 BİLİR, Jülide, “Kadın Divan Şairlerinden Mihrî Hâtun, Leyla Hanım Ve Şeref Hanım Dîvanları’nda Sosyal Hayat” (Yüksek Lisans Tezi)CEYLAN, Ömür, Tasavvufi Şiir Şerhleri, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2000ÇULHAOĞLU, F. Gülşen, Osmanlı Şiirinde Kadın Şairin Poetikası: Leyla Hanım (Doktora Tezi-2009)DİLÇİN, Cem, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, TDK Yayınları, Ankara, 2013GÖLPINARLI, Abdulbaki, Tasavvuftan Dilimize Geçen Deyimler ve Atasözleri, İnkılap, İstanbul 2015GÜVEN, Güler, Ali Nihad Tarlan’dan Divan Şiiri Dersleri, TEV Yayınları, İstanbul, 2011HORATA, Osman, “Mevlana ve Divan Şairleri”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,İPEKTEN, Haluk, Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara,1988İSEN, Mustafa (Haz.), LATİFİ, Tezkiret’üş-Şuara, Ankara, 1990KARA, Mustafa, Tekkeler ve Zaviyeler, Dergah Yayınları, İstanbul, 2015KARA, Mustafa, “Tekke”, DİA, C.40, 2011KEMİKLİ, Bilal, Dost İlinden Gelen Ses, Kitabevi Yayınları, İstanbul,2004KEMİKLİ, Bilal, Sun’ullah-ı Gaybi Divanı İnceleme- Metin, MEB, İstanbul, 2000KILIÇ, Mahmut Erol, Sufi ve Şiir, İnsan Yayınları, İstanbul, 2011KÖPRÜLÜ, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Alfa Yayınları, İstanbul,2014KURNAZ, Cemal, Hayali Bey Divanının Tahlili, Kurgan Edebiyat, Ankara,2012KÜLEKÇİ, Numan, Edebi Sanatlar, Akçağ Yayınları, Ankara,2013LEVEND, Agah Sırrı, Divan Edebiyatı, Enderun Kitabevi, İstanbulLEVEND, Agah Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul, 2014Mehmed Süreyya, Sicil-i Osmani, C.4, İstanbul, 1894ONAY, Ahmet Talat, Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü, Kurgan Edebiyat, Ankara,2013ÖNKAŞ, Nilgün Açık, Klasik Türk Edebiyatında Mevlevilik Kültürü ve Mevlevi Şairler, Gece Kitaplığı Yayınları, Ankara, 2016ÖZCAN, Abdulkadir, “Dergah-ı Ali” DİA, C. 9,1994Şemseddin Sami, Kamus-i Türki, Kapı Yayınları, İstanbul,2013ŞENTÜRK, Ahmet Atilla, Osmanlı Şiiri Klavuzu, OSEDAM Yayınları, İstanbul, 2016Tahir’ül Mevlevi, Edebiyat Lügati, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1973TARLAN, Ali Nihad, Şeyhi Divanı’nı Tetkik, Akçağ Yayınları, Ankara,2004TOLASA, Harun, Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası, Akçağ Yayınları, Ankara,2001TOPAL, Mehmet Daniyal, “Leyla Hanım Dİvanında Dini-Tasavvufi Unsurlar (Yüksek Lisans Tezi-2013)TUMAN, Mehmet Nail, Tuhfe-i Naili, Ankara, 2001ULUDAĞ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 1995 ULUDAĞ, Süleyman, “Ali ‘Aba”, DİA, C.2,1989ÜNVER, İsmail, “Leylâ Hanım” DİA, C.27, 2003