I. MECLİSTE ERGANİ MİLLETVEKİLLERİ VE FAALİYETLERİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 5, 99 - 125, 31.05.2019

İzzettin Beştaş

Öz

16 Mart 1920’de İstanbul’un resmen işgali ve Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin lağvedilmesi üzerine uzun süredir Anadolu’da amacını gerçekleştireceği meclisi açma imkânına kavuşmuştur. Mustafa Kemal Paşa, seçimlerin nasıl, ne zaman ve hangi usullerle yapılacağı, kimlerin seçilmesi gerektiği ve biran önce Ankara’ya ulaşmaları konusunda teknik çalışmayı bitirip, livalara talimatnameyle bildirmiştir. Bu çağrıya ülkenin dört bir yerinden yurtsever Anadolu halkı heyecanla karşılık vermiştir. Bu yerlerden birisi de bildirimizin konusu olan Ergani’dir. Her livadan 5 üyenin seçilmesi emri gereğince Ergani Livasından da Mehmet Emin Bey (GİRAY), İbrahim Hakkı Bey (AKGÜN), Mahmud Bey (SIĞNAK), Rüştü Bey (BULDUK), Ali Sırrı Bey (ÖZATA), Ahmet Nüzhet Bey (SARAÇOĞLU), Memduh Bey, Ali Şefik Bey, Kadri Bey, Kazım Vehbi Bey (ORAL) ve Salih Bey Milli Mücadelenin ağır sorumluluğunu başarıyla yerine getiren I. Mecliste Ergani’yi temsil etme onuruna erişmişlerdir. Yeni Meclise Ergani adına ancak 6 vekil iştirak etmiş, 5 vekil ise çeşitli nedenlerden ötürü ya istifa ermişler, ya da vekillikleri iptal edilmiştir. Birinci Dönem vekillerinden sadece Kazım Vehbi Bey -ki, I. Dönem Seçim Sonu mazbatasının tanziminden önce istifa etmişti- dışında Ergani’nin son kez bağımsız bir liva olarak seçimlere girdiği II. Dönemde TBMM’de I.Dönem vekillerinden hiçbiri yer almayacaktır. Bu araştırmamızda 1920-1923 arasını kapsayan1.Meclis döneminde Ergani milletvekillerinin Meclis İçi faaliyetlerini irdelemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal, Milli Mücadele, TBMM, Ergani Milletvekilleri, I. Meclis

Kaynakça

• Resmi Belgeler: TBMM I. Dönem Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/td_v2.tutanak_sonuc?v_meclis=1&v_donem=1&v_yasama_yili=&v_cilt=&v_birlesim=&v_sayfa=&v_anabaslik=&v_altbaslik=&v_mv=&v_sb=ERGAN%20&v_ozet=&v_bastarih=&v_bittarih=&v_kayit_sayisi=43&v_kullanici_id=14333815&v_gelecek_sayfa=1 (Erişim Tarihi: 05.04.2019) TBMM Albümü-1920-2010, Editörler: Sema Yıldırım-Behçet Kemal Zeynel, Araştırma: Mehmet Şahin, 1.cilt, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları No:1, s.25-26. Kitaplar: ÇAVDAR, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, imge Kitabevi, 4. Baskı, Ankara 2008. ORTAYLI, İlber, İlk Osmanlı Parlamentosunun Yapısında Eyalet İdare Meclislerinin Etkisi, “Türk Parlamentoculuğunun İlk Yüzyılı”, Haz. Siyasal İlimler Dergisi, Ankara. AKIN, Rıdvan, TBMM Devleti (1920-1923) Birinci Meclis Döneminde Devlet Erkleri ve İdare, İletişim Yayınları, I. Baskı, İstanbul 2001. DEMİREL, Ahmet, Birinci Meclis’te Muhalefet İkinci Grup, İletişim Yayınları, I. Baskı, Ocak 1994. ÜNAL, Mehmet Ali, Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma Yayınları, I. Baskı Ekim 2011.