İDEAL BEDENE ULAŞMA İLLÜZYONU: SAPTIRILMIŞ BEDEN UYGULAMASI VE TÜRKİYE HAZIR GİYİM SEKTÖRÜNDE KULLANIMI

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 6, 10 - 21, 30.06.2019

Serdar Egemen NADASBAŞ Nadasbaş

Öz

Yazılı ve görsel medya tarafından sunulan ideal beden temsilinin, kadınlar üzerindeki
olumsuz etkileri günden güne artmaktadır. "İnceysen güzelsin" temeline dayanan bu temsil,
kadınlarda özgüven azalması, yetersizlik hissinin oluşması gibi psikolojik sorunların ortaya
çıkmasına neden olmaktadır. Tüm bu bahsedilenler kadınların mental ve duygusal tutumları
ile birlikte tüketim davranışlarını da etkilemekte, bununla birlikte firmaların durumu fırsata
çevirmesine yönelik yöntemler geliştirmesini de sağlamaktadır. Bu kapsamda, giysilere
olması gerekenden daha küçük beden numarası verilmesi olarak tanımlanan saptırılmış beden
uygulaması (vanity sizing) giyim firmaları tarafından kullanılan yöntemlerden biri olmuş,
uygulamanın psikoloji ve satın alma davranışları üzerindeki olumlu etkisi araştırmalar ile
kanıtlanmıştır.
Türk giyim sektöründe saptırılmış beden uygulaması kullanımının belirlenmesi amacı ile
gerçekleştirilen bu betimsel araştırma, rastgele örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 13 hazır
giyim firması üzerine kurgulanmıştır. Çalışmada tekil tarama metodundan yararlanılarak
firmaların kullandıkları beden ölçüleri grafikler eşliğinde öncelikle kendi aralarında, ardından
İTKİB tarafından sektörde ortak ölçü dili oluşturmak için geliştirilen standart ölçü tablosu ile
karşılaştırılmıştır. Ayrıca beden saptırma uygulamalarının sektörel yayılımını belirlemek için
örneklem grubunu oluşturan firmaların ölçü ortalamaları İTKİB ölçüleri ile karşılaştırılmıştır.
Araştırma sonucunda, saptırılmış beden uygulamalarının Türkiye hazır giyim sektöründe
sıklıkla kullanıldığı, ölçü standartlarında sorun yaşandığı ve beden saptırmak için yapılan ölçü
değişikliklerinin en çok kalçada en az ise belde gerçekleştirildiği öne çıkan bulgular arasında
yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Saptırılmış beden, ölçü standardı, hazır giyim, moda sektörü

Kaynakça

• Abdala, Z.,Ricardo, P., Rossi, V., ve Alberto, C. (2008). Vanity And Consumption: How Physical Vanity İnfluences The Consumer Behavior. Advances İn Consumer Research—Latin American Conference Proceedings, s.214–215. Alexander, M.,Connell, J. L., ve Presley, A. B. (2005). Clothing Fit Preferences Of Young Female Adult Consumers. International Journal Of Clothing Science And Technology, 17 (1), s. 52-64. Aydınoğlu, N. ve Krishna, A. (2012). Imagining Thin: Why Vanity Sizing Works. Journal Of Consumer Psychology, 22 (1), s. 565-572. Bassenoff, G.R. (2006). Can The Medıa Affect Us? Social Comparison, SelfDıscrepancy, And The Thin Ideal. Psychology of Women Quarterly, 30 (1). s.239-251. Bayhan, İ. , Ünlüönen, K. (2016). Turist Tercihlerinde Güvenliğe İlişkin Tutumlarının Etkisi: Bir Alan Araştırması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(56), s. 1-20. Bilgin,R. (2016). Geleneksel Ve Modern Toplumda Kadın Bedeni Ve Cinselliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (1), s.219-243. Busch, O.V. (2017). Moda Praksisi. İstanbul:Yeni İnsan Yayınevi Eco, U (2006) Güzelliğin Tarihi, Ali Cevat Akkoyunlu ve ark (çev). İstanbul: Doğan Kitapçılık A.Ş. Ergüner Okumuş, F.E., Başer Baykal, N., Deveci ve E., Karaköse, S. (2018). Yeme Bozukluğu Vakalarında Hastalık Yaşantısı Ve Grup Süreci: Nitel bir çalışma. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 2(4), s.307-318. Serdar Egemen NADASBAŞ 21 ASEAD CİLT 6 SAYI 6 Yıl 2019, S 10-21 Heinberg, J. L.,Thompson, J. K., ve Stormer, S. (1995). Development and Validation of the Sociocultural Attitudes Towards Appearance Questionnaire (SATAQ).International Journal of EatingDisorders, 17 (1), s. 81–89. Hoegg, J.,Scott, M. L., Morales, A. C. ve ,Dahl, D. W. (2014). The Flip Side Of Vanity Sizing: How Consumers Respond To And Compensate For Larger Than Expected Clothing Sizes. Journal of Consumer Psychology, 24(1), s.70–78. İTKİB (2002). Hazır Giyimde Ölçüler, Teknik El Kitapları Serisi, Yayın No: 2002/1. Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma teknikleri ve istatistik yöntemleri. Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri. Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi, User, İ. (2010). Biyoteknolojiler ve Kadın Bedeni. Dişilik, içinde Kadın ve Bedeni, Edt: Yasemin İnceoğlu, Altan Kar), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, ss.133-169. Oğuz, Y.G. (2010). Güzellik Kadınlar İçin Nasıl Vaade Dönüşür: Kadın Dergilerindeki Kozmetik Reklamları Üzerine Bir İnceleme. Selçuk İletişim, 6 (3), s.184-195 Özgen, İ. (2017). Tüketim Kültürü ve Medyada Güzellik Söylemi: Bir Alımlama Çalışması, Global Media Journal TR Edition, 8(15), s. 1-28 Reventos, M.D. (1998). Decoding Cosmetics and Fashion Advertisements in Contemporary Women’s Magazines. Cuadernos de Filologia Inglesa, 7 (1), s. 27-39 Sezer, M.Ö. (2016). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Evrensel Basım Yayın. Triffin, M. (2009). Vanity Sizing: The Insanity of Size 0. https://www.cosmopolitan.com/style-beauty/fashion/advice/a3031/vanity-sizing/ Erişim Tarihi: 15.05.2019 Workman, J. E. (1991). Body Measurement Specifications For Fit Models As A Factor in Clothing Size Variation. Clothing and Textiles Research Journal, 10(1), s.31-36