METİN NEŞRİNDE İHTİSAS VE İHTİMAM NOKSANLIĞI: “EVRÂK-I HAZÂN” ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 7, 145 - 204, 15.08.2019

Mehmet Sarı

Öz

Eski Türk edebiyatının
önemli çalışma alanlarından biri metin neşridir. Metin neşri, diğer çalışmalara
da temel teşkil ettiği için ayrı bir önem arz eder. Metin neşrinin doğru
yapılabilmesi için gerekli temel ilkeler vardır. Bu ilkeleri uygulayabilmek
için ihtisas ve ihtimam gereklidir. XIX. yüzyıl şairlerinden Adanalı Ziya
1959-1932 yılları arasında yaşadı. Adana, İstanbul ve Afyonkarahisar’da
sıkıntılarla dolu bir ömür sürdü. Aruz ve hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde
dönemin haksızlıklarını dile getirdi. Ziya, bir süre akıl hastanesine
yatırıldı, bir süre de tutuklandı. Şiirlerinin bir kısmı sağlığında bir kısmı
da vefatından sonra çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlandı. Bu yayımlarda,
anlamı etkileyecek önemli hatalar bulunmaktadır. Bu hatalı metinler, “Evrâk-ı
Hazân” adıyla iki ayrı kitap olarak yayımlandı. Yaptığımız çalışmada, ihtisas
ve ihtimam noksanlığına örnek olarak bu iki kitap ele alındı. Söz konusu
kitaplardaki yanlışlar üzerinde duruldu ve metin neşrinde ihtisas ve ihtimam
noksanlığı dile getirildi.

Anahtar Kelimeler

Adanalı Ziya, Metin Neşri, İhtisas, İhtimam, “Evrak-ı Hazan”

Kaynakça

• ALAGÖZ, Kadriye Hocaoğlu.“Metin Neşri Çalışmalarına Bir Katkı: Müstensihlerin İmlâ Tasarrufları ve Kullandıkları Rumuzlar”, Diyalektolog Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Kış-Winter 2018, Sayı-Number 19, Sayfa-Page 149-178. AVŞAR, Ziya. “Tenkitli Metin Neşrinde İmla Sorunu Üzerine Yeni Düşünce ve Öneriler”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/6 Fall 2008. 60-95. BAHCIVAN, Seyit. “Yazma Eserlerin Tahkikinde Metodolojik Problemler”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SÜİFD/21), Bahar, 2006, 61-90. DEVELLİOĞLU, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Sözlük, Aydın Kitabevi, Ankara, 1993. DİLÇİN, Cem. Divan Şiirini Günümüz Türkçesine Aktarma ve Diliçi Çeviri”, Edebiyat ve Dil Yazıları, Mustafa İsen’e Armağan, Ankara, 2007. ECE, Selami. “Metin Tamiri”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED) 51, Erzurum, 2014, 89-109. HORATA, Osman. “Klâsik Edebiyatımıza Ait Metinlerin Neşrinde Karşılaşılan İmlâ İle İlgili Bazı Problemler”, I. Eski Türk Edebiyatı Kollogyumu, İlesam, Ankara, 17-18 Ocak 1992. Îkâz, 15 Recep 1342, s. 1. Îkâz, 28 Rebiül evvel 1342, s. 1 Îkâz,6 Şubat 1342, s. 1. Îkâz, 27 Cemâziyelâhir 1343, s. 1. İNAL, İ.E.M.Kemal. Son Asır Türk Şairleri, C. V, AKM Yayınları, Ankara, 2013. İNCE, Adnan. “Tenkitli Metin Kurmada Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileri”, I. Eski Türk Edebiyatı Kollogyumu, İlesam, Ankara, 17-18 Ocak 1992. KALPAKLI, Mehmet. Divan Şiirinin Edisyonunda Bilgisayar Kullanımı Metoduna Giriş ve Fevri Divanı'nın Elektronik Formu, İstanbul Ünv. Sosyal Bilimler Ens., (Yayımlanmamış Doktora Tezi), 1991. KILIÇ, Atabey. “Günümüzde Metin Neşri ve Problemleri Üzerine Düşünceler”, GÜ Kırşehir Eğitim Fakültesi Yayınları, Nu: 1, Kırşehir, 2004, s. 331-345. KOLCU, Ali İhsan. Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Eserleri-Evrâk-ı Hazânım, Erzurum, 2018. Kolektif. Metin Neşri-Problemler Tespitler Öneriler, G.Ü. Dergisi Metin Neşri Özel Sayı, C. 1, 1996. KÖKSAL, M. Fatih, Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, Kesit Yayınları, 2012. KÖKSAL, M.F. “Metin Neşrinde Vezinle İlgili Problemler, Bazı Tespit ve Teklifler”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Sayı 3, 2009, s. 9-20. KÖKSAL, M.F. “Metin Neşrinin Ana Esasları”, Türklük Bilimi Araştırmaları, XXXI, 2012, s. 179-209. KUT, Günay. “Metin Tespitinde Birinci Aşama: Vezin ve Anlam”, İlmi Araştırmalar 8, İstanbul, 1999. KÜRKÇÜOĞLU, Kemal Edip. “Fuzûli’nin Bilinmeyen Birkaç Şiiri”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, 1947, s. 315. M. Tacettin, Adanalı Ziya ve Eserleri, Babalık Mat., Konya, 1933. SARI, Mehmet. "Adanalı Ziyâ'yı Anlamak", VIII. Uluslararası Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu (5-7 Nisan 2018) Bildiri Özetleri, Afyonkarahisar, 2018, s. 166-167. SARI, Mehmet. "Afyonkarahisarlı Heccav Şâ'irler", Afyonkarahisar Kütüğü C. II, hzl. Komisyon, AKÜ Yayınları, Afyon, 2001, s. 59-62. SARI, Mehmet. "XIX. Yüzyıl "Tarz-ı Kadim" Şâiri Adanalı Ziyâ ve Hicivleri", Innovation and Global Issues in Social Sciences Congress Publications, Abril 27-29, 2017, Patara Congress Bok, 1185-1211. SARI, Mehmet. "Ziyâ-Adanalı", Türk Dünyası Ortak Edebiyatı-Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, C. 8, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi BaşkanlığıYay., Ankara, 2007, s. 736. SARI, Mehmet. “Adanalı Ziyâ’nın Mensur Yazılarından “Bir Yolcunun Gördükleri” ve Düşündürdükleri”, 4. Uluslararası Asoscongress, Alaattin Keykubat Üniversitesi, Alanya, 3-5 Mayıs 2018. SARI, Mehmet. “Adanalı Ziyâ’nın Tevhîd ve Münâcât Manzûmeleri”, Asoscongress 6. Uluslararası Filoloji Sempozyumu, Alaattin Keykubat Üniversitesi, Alanya, 18-20 Mayıs 2019. SARI, Mehmet. Afyonkarahisar Edebiyatı, Afyonkarahisar Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü, Afyonkarahisar, 2019, s. 505-510. SENCER, Bekir Sıtkı. "Adanalı Ziya'dan Parçalar 6”, Taşpınar Dergisi, C. 5, 19 Nisan 1937, S. 54, s. 98. TARLAN, Ali Nihat. Edebiyat Meseleleri, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1981. TULUM, Mertol. “Filolojik Çalışma ve Eski Metinlerin Neşri Üzerine Görüş ve Tenkitler”, Türk Dünyası Araştırmaları, Aralık 1983, s. 1-8. ÜNVER, İsmail. “Arapça Farsça Kelimelerin imlâsı” I. Eski Türk Edebiyatı Kollogyumu, İlesam, Ankara, 17-18 Ocak 1992, 1992. Vicdani, "Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi Gazetesi, Sayı: 2042, 5 Nisan 1962, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2072, 10 Mayıs 1962, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2160, 27 Ağustos 1962, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2169, 6 Eylül 1962, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2198, 11 Ekim 1962, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2206, 20 Ekim 1962, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2208, 23 Ekim 1962, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2345, 6 Nisan 1963, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2346, 9 Nisan 1963, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2349, 12 Nisan 1963, s. 2. Vicdânî. "Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2386, 31 Mayıs 1963, s. 2. Vicdânî, "Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2390, 5 Haziran 1963, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2396, 11 Haziran 1963s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2406, 26 Haziran 1963, s. 2. Vicdânî,"Adanalı Ziya-Hayatı ve Şiirleri-", Gençliğin Sesi, Sayı: 2407, 27 Haziran 1963, s. 2. YÜKSEL, İbrahim. Adanalı Ziya ve Evrâk-ı Hazân, Afyonkarahisar Belediyesi Yayınları, Afyonkarahisar, 2018.