İLLER BAZINDA HASTANELERDE VERİ ZARFLAMA VE MALMQUİST TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ENDEKSİ YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ANALİZİ: 2012-2017 DÖNEMİ TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 9, 36 - 51, 01.11.2019

Ferhat Onur Ağaoğlu , Bülent Diclehan Çadırcı

Öz

Birey ve toplum
yaşantısını doğrudan etkileyen bir sektör olarak sağlık; dolaylı olarak da
istihdam, yatırım, yaşam kalitesi ve benzeri unsurlar vasıtasıyla ekonomik
performansı etkilemektedir. Sektörünün bu yadsınamaz etkileri sağlık hizmeti
sunucularının performans seviyelerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili
çalışmaların gerekliliğini ortaya koymuştur. Sonuç olarak; sektördeki faaliyetler sürecinde kaynakların
etkin şekilde kullanımı yapılacak analizler sonucu elde edilen veriler ışığında
sağlanabilir.

Bu
çalışmada
homojen kaynak kullanıcıları içinde etkin çalışan birimlerin tespit
edilebilmesi ve seviyelerinin belirlenmesi amacıyla Veri
zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Analizi tercih
edilmiştir. Yöntemler; karar verme birimlerinin verimlilik düzeylerini analiz etmek
için yaygın olarak uygulanan ve parametrik olmayan modellerdir. Çalışmada
tercih edilen girdi ve çıktı bileşimi açısından analiz sonuçları değerlendirildiğinde
şehirlerde tam etkinlik mümkün olmamaktadır. Bunun yanında analiz nispi
etkinlik bakımından değerlendirildiğinde ise Türkiye’de 2012-2017 dönemi
itibariyle 51 ilin nispi etkinliğe ulaşabildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Veri Zarflama Analizi, Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi

Kaynakça

• Akal Z (1992). “İşletmelerde Performans Ölçüm Ve Denetimi”. MPM Yayınları, Ankara.13-17
• Akal Z (2003). “Performans Kavramları Ve Performans Yönetimi”. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu,Ankara.
• Benli, Keskin Y.(2012), “Veri Zarflama(VZA) ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği(TFV) : Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”, Ege Akademik Bakış, İzmir, 12(3), ss. 369-382
• Clement J, McCue J, Luke D, Bramble D, Rossiter F, Özcan Y, Pai W (1997). “Strategic Hospital Alliances: İmpact On Financial Performance”, Health Affairs. 6(66) ;193-203.
• Ersem, M. (1999). “Veri Zarflama Analizinin Skokastik Değişiklikler Altında Geçerliliği Gürültünün Verimsizlik Bileşeni”. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ertuğrul İ., Tuşışık A (2008). “İşletmelerin Vza İle Mali Tablolarına Dayalı Etkinlik Ölçümü: Metal Ana Sanayinde Bir Uygulama”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(1): 204-205.
• Ersoy K., Kavuncubaşı S., Özcan Y (1997). “Technical Efficiencies Of Turkish Hospitals: Dea Approach”. Journal of Medical Systems, 21(2): 67-74.
• Fare R., Grosskopf, S., Norris M., Zong Z.Y (1994). "Productivity Growth Technical Progress and Efficiency Change in Industry", American Economic Review Combine with Journal of Economic Literature and Journal of Economic Perspect, N.84, 66-80.
• Gülcü A, Coşkun A, Yeşilyurt C (2004).”Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimligi Fakültesi’nin Vza Yöntemiyle Göreceli Etkinlik Analizi”. Cumhuriyet Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Dergisi, 5(2) :87-104.
• Helmig B, Lapsley I (2001). “On The Efficiency Of Public, Welfare And Private Hospitals İn Germany Over Time: A Sectoral Data Envelopment Analysis Study”. Health Services Management Research, 14;263 – 274.
• Kayhan, C. (2016). “Hastanelerde Finansal Performans Analizi ve Sürdürülebilirliği” . Nobel Akademik Yayıncılık. Ankara.
• Kutlar A.,Babacan A. (2008). “Türkiye’deki Kamu Üniversitelerinde CCR Etkinliği-Ölçek Etkinliği Analizi: DEA Tekniği Uygulaması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (15) 2008 / 1: ss. 148-172
• Karacaer Ş (1998).”Antalya Yöresindeki 4 Ve 5 Yıldızlı Otellerde Toplam Etkinlik Ölçümü: Bir Veri Zarflama Analizi Uygulaması”. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lorcu, F. (2010), "Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: Türk Otomotiv Sanayi Uygulaması", İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39 (2), ss. 276-289.
• Özata M, Sevinç İ (2010). “Konya’daki Sağlık Ocaklarının Etkinlik Düzeylerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 77–87.
• Prior D, Sola M. (2000). “Technical Efficiency And Economies Of Diversification In Health Care”. Health Care Management Science, 3, ss. 299-307.
• Ramanathan R (2003). “An Introduction To Data Envelopment Analysis: A Tool For Performance Measurement”. Sage Publications.New Delhi.134-135.
• Reichmann M (2000). “The Impact Of The Austrian Hospital Financing Reform On Hospital Productivity: Empirical Evidence And Efficiency And Technology Changes Using A Non-Parametric Input Based Malmquist Approach”. Health Care Management Science, 3, 309- 321.
• Rosenman R, Siddharthan K, Ahern M (1997). “Output Effıciency Of Health Maintenance Organizations In Florida”. Health Economics, 6, 295-302.
• Siddharthan K, Ahern M, Rosenman R (2000). “Data Envelopment Analysis To Determine Efficiencies Of Health Maintenance Organizations”, Health Care Management Sciences. 3: 23-29.
• Şahin İ, Özgen H (2000). “Sağlık Bakanlığı İl Devlet Hastanelerinin Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 5(3):41-61.
• Temür Y, Bakırcı F (2008). “Türkiye’de Sağlık Kurumlarının Performans Analizi: Bir Vza Uygulaması” Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,10(3);161-182.
• Wang, Y.M. ve Lan, Y.X. (2011). “Measuring Malmquist Productivity Index: A New Approach Based on Double Frontiers Data Envelopment Analysis”. Mathematical and Computer Modelling, 54, 2760-2771
• Vural G (2000). “Türkiye’de Mevduat Bankalarında Etkinliğin Değerlendirilmesi”. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana.
• Yeşilyurt M, Yeşilyurt F (2007). “Poliklinik Ve Doğum Hizmeti Veren Hastanelerde Girdi Tıkanıklığı Ve Aylak Girdiler”. Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi,28;127-14.
• Yeşilyurt M, Yeşilyurt F, (2007). “Poliklinik Ve Ameliyat Hizmeti Veren Hastanelerin Sahipliklerine Bağlı Olarak Oluşan Refah Kayıpları”. Ekonomik Yaklaşım, 18(62), 103-119.
• Yeşilyurt, Ensar M (2007). “Türkiye’de eğitim hastanelerinin etkinlik analizi”. Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1); 63.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2013). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012. Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/459 adresinden alındı
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2014). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2013. Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.https://www.saglik.gov.tr/TR,4743/saglik-istatistikleri-yilligi-2013.html adresinden alındı
• T.C.Sağlık Bakanlığı. (2015). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014. Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.https://www.saglik.gov.tr/TR,11655/saglik-istatistikleri-yilligi-2014.html adresinden alındı
• T.C.Sağlık Bakanlığı. (2016). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2015. Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.https://www.saglik.gov.tr/TR,12280/saglik-istatistikleri-yilligi-2015--guncellenme-tarihi--14122016-.html adresinden alındı
• T.C.Sağlık Bakanlığı. (2017). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2016. Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.https://www.saglik.gov.tr/TR,31249/saglik-istatistikleri-yilligi-2016-yayinlanmistir.html adresinden alındı
• T.C.Sağlık Bakanlığı. (2018). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2017. Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.https://www.saglik.gov.tr/TR,52696/saglik-istatistikleri-yilligi-2017-yayinlanmistir.html adresinden alındı