II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARINDA ODAK VE AŞİRET MEKTEBİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 63 - 72, 03.01.2020

Hashim Totonjı

Öz

II. Abdülhamid, gerek şahsı gerekse icraatlarıyla tartışmalara konu olmuş, yönetime geldiği ilk günden bugüne kadar daima gündemde kalmış tek padişahtır. Devlet siyaseti, değişken yapısı ve kritik meselelerdeki kararlarıyla dikkatleri üzerine çekmiştir. Osmanlı’nın en zor dönemlerinden birinde padişahlık yapan II. Abdülhamid siyasi, iktisadi, askeri ve sosyal sorunlar manzumesiyle karşı karşıya kalmıştır. Dönemindeki meşruti yönetim modeli, ilk anayasa denemesi gibi Osmanlı siyasi hayatına etki eden ciddi yenilikler de yine Onun dönemine aittir.
. Abdülhamid dönemi ile ilgili çok farklı çalışmalar yapılmıştır. Biz bu çalışmada genel anlamda eğitim, özelde aşiret mektebine bakmaya çalıştık. Sistem, program ve muhteva bakımından kadim nakli eğitimin değişmesi gerektiğini düşünen II. Abdülhamid, kendi döneminde tam bir eğitim seferberliği başlatır. Devlet eliyle memleketin her köşesine eğitimi götürmeye çalışır. Kurumsal ve toplumsal değişim ve dönüşüm için gayret eden padişah, devlete merkezi bir yapı kazandırmayı da ihmal etmez. Müslümanların tek millet olabilmesi için uğraş verir. Bunu da özellikle eğitimle yapmayı düşünür.

Anahtar Kelimeler

II. Abdülhamid, Aşiret Mektebi, Eğitim, Osmanlı

Kaynakça

• Alkan, M. Ö. (2019). II. Abdülhamid Döneminde Eğitim ve İdeoloji. M. Bulut (Dü.) içinde, Sultan II. Abdülhamid Dönemi (s. 335). İstanbul. Alkan, N. (2011). Devr-i Hamid Sultan II. Abdülhamid (s. 93-177). içinde Kayseri. Cevad, M. (1338). Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihçe-i Teşkilat ve İcraatı. İstanbul. Duymaz, Ş. (2011). M. M. vd içinde, Devr-i Hamid Sultan II. Abdülhamid C.5 (s. 167-188). Kayseri. Emiroğlu, G. (1996). II. Abdülhamid Dönemi Layihalarında Eğitim Öğretim Meseleleri. Konya: Selçuk Ünv. Sosyal Bilimler Enst. Yayımlanmamış YL Tezi. Engin, V. (2017). Bir Devrin Son Sultanı II. Abdülhamit. İstanbul: Yeditepe Yay. Eraslan, C. (1992). 2. Abdülhamit ve Dönemi. Sempozyum Bildirileri (s. 27-44). İstanbul: Seha Neşriyat. Georgeon, F. (2006). Sultan Abdülhamid. (A. Berktay, Çev.) İstanbul: Homer Kitabevi. Gündüz, M. (2010). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Eğitim Sisteminin Finansmanını Sağlama Düşünce, Öneri ve Uygulamaları (1860-1930). e-Journal of New World Sciences Academy, 5( 4), 1658 -1669. İhsanoğlu, E. (2011). Devr-i Hamid Sultan II. Abdülhamid, Ekmeleddin İhsanoğlu (EC.1. s. 449-475 Kayseri, 2011. M. M. vd içinde, Devr-i Hamid Sultan II. Abdülhamid (s. 449-475). Kayesri. Karademir, N. (2014). Sultan Abdülhamid ve Kürtler. İstanbul: Nubihar. Karataş, T. (2016). Sultan II. Abdülhamid’in Eğitim Politikalarının Mali Bir Veçhesi: Evkâf-I Münderisenin Maarife Terki. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 57 , 1839-1867 . Karataşer, B. (2017). Sultan II. Abdülhamid Dönemi Eğitim Politikası Hakkında Bir Değerlendirme. The Journal of Academic Social Science Studies(57), 423-434. Kaynak, A. (2012). Emperyal Modernlik ve II. Abdülhamid Dönemi Eğitim Reformları. Ankara: AÜ Sosyal Bilimler Enst. Yayımlanmamış YL Tezi. Kodaman, B. (1999). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. Ankara: TTK. Kodaman, B. (2011). II. Abdülhamid ve Aşiret Mektebi. M. M. vd. içinde, Devr-i Hamid Sultan II. Abdülhamid (s. 323-337). Kayseri: Erciyes Ünv. Yay. Nurdoğan, A. M. (2014). II. Abdülhamid Döneminde İlköğretim Okullarındaki Ders Kitapları ve Tarih Öğretimi. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 3(2), 82-111. Ortaylı, İ. (2003). Osmanlı Barışı. İstanbul: Ufuk Kitap. Ortaylı, İ. (2006). Son İmparatorluk Osmanlı. İstanbul: Timaş. Shaw, S. J., & Shaw , E. (1983). Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye,e yay, ist, 1983. İstanbul: E Yay. Şanal, M. (2011). Abdülhamid Döneminde Öğretmen Yetiştirme Uygulamaları. M. M. Hülagü içinde, Devr-i Hamid Sultan II. Abdülhamid C. 3 (s. 407-439). Kayseri: Erciyes Ünv. Yay. Yıldız, H. (2019). II. Meşrutiyet Döneminde Akim Kalmış Bir Eğitim Projesi: Medrese-i Aşâir. Belleten, 289-308.