STRATEJİK YÖNETİMDE VİZYON VE MİSYONUN YERİ VE ÖNEMİ: BİST100, İSO500 VE KOBİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 177 - 193, 03.01.2020

Yakup Bahadır Yücel İlknur Yücel Gamze Alar

Öz

Son yıllarda kamu, özel ve sivil toplum kuruluşlarının yönetiminde yaygın olarak kullanılmaya başlanan stratejik yönetim kavramı ile birlikte stratejik yönetim sürecinin temel kavramlarından olan misyon ve vizyon kavramları da yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu iki kavramın doğru bir şekilde kavranarak paydaşlar ve çevreye iletilmesi stratejik yönetim bakımından önem arz etmektedir. Piyasa koşullarının ve rekabet ortamının değişmesi ile birlikte işletmelerin varlıklarını devam ettirebilmeleri kendilerini ifade etmekte kullandıkları ve diğer işletmelerden farklılaştıkları vizyon ve misyon bildirilerini önemli hale getirmektedir. İşletmelerin küresel anlamda değer taşıyan misyon ve vizyon ifadeleri etkinliklerini artırmada, varlıklarını devam ettirmede ve rekabete ayak uydurmakta önemlidir. Yöneticiler, hissedarlar, çalışanlar, müşteriler ve paydaşlar tarafından paylaşılan vizyon ve misyon oluşturulması organizasyonlar için yol gösterici olacaktır. Ayrıca organizasyonun davranış ve eylemlerine yön vererek varlıklarını devam ettirmesine katkılar sağlaması açısından da önemlidir. Stratejik yönetim sürecinde misyon ve vizyon ifadelerinin açık ve net bir şekilde oluşturulmasının yanı sıra tüm etkileşenlere bildirilmesi ve paylaşıma açma girişimleri diğer işletmelere karşı başarı farkını ortaya koymakta oldukça önemlidir.
Bu çalışmada stratejik yönetim sürecinden bahsedilerek stratejik yönetimde vizyon ve misyon ifadelerinin önemi üzerinde durulmuştur. Vizyon ve misyon ifadelerinin işletmelere katkılarına değinilmiş olup paydaşlara iletilmesi hususunda farkındalık yaratılmak amaçlanmıştır. Ülkemizde BİST100 endeksinde işlem gören işletmelerin, İSO500’de Net Satışlar temel alınarak sıralama yapıldığında 2018 yılında ilk 100’de yer alan işletmelerin ve rastgele seçilen 100 KOBİ’nin söz konusu ifadelerini iletmede web sitelerini kullanma durumları araştırılarak web sitelerinde bu ifadelere yer verenler de ise bu ifadelere kaç adımda ulaşılabildiğinin analizi yapılmış olup ifadeleri paydaşlara iletme hususuna verilen önem anlaşılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Stratejik Yönetim, Vizyon, Misyon, BİST

Kaynakça

• Acuner, T. ve Genç, K. Y. (2007). KOBİ’lerin Stratejik Yönelimlerinin İncelenmesi. 4. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi, 603. Akdemir, S. ve Yılmaz, A. (2005). Örgütlerde Vizyon ve Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık. Aktaş, K. (2015). Uluslararası İşletmelerde Stratejik Yönetim. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 16. Ay, Ü., & Koca, A. İ. (2012). ISO 500 listesindeki işletmelerin misyon, vizyon ve değerlerinin içerik analizi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 201-210. Chandler, D. (1962). Strategy and Structure. Cambridge Massachusetts: The MIT Press. Covey, Stephen R Ve Keith A. Gulledge (1992), “Mission, Vision And Quality Within Organizations, Principle–Centere Leadership”, Journal For Quality And Participation. July/August. Çetin, S. (2009). Vizyon yönetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 95-103. Demir, C. ve Yılmaz, M. K. (2010). Stratejik planlama süreci ve örgütler açisindan önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 69-88. Demirtaş, Ö. (2013). Havacılık endüstrisinde stratejik yönetim: swot analizi ile durum değerlendirmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 2(2), 207-238. Dinçer, Ö. (2003). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası (6. Basım). İstanbul: Beta Yayınları. Doğan, S., & Hatipoğlu, C. (2009). Küçük Ve Orta Boy İşletmelerde Vizyon Açıklamasının İşletmenin Performansına Etkisine İlişkin Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 81-99. Dörtyol, İ. (2015). Misyon ifadeleri üzerinden pazarlama felsefelerinin keşfedilmesi: Capıtal 500 üzerine bir araştırma. Erol, Y. ve Kanbur, E. (2014). Misyon ve vizyon ifadelerine göre Türkiye’nin ilk 100 büyük şirketinin girişimcilik özellikleri. Business and Economics Research Journal, 5(3), 149-165. Güçlü, N. (2003). Stratejik yönetim. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2). Güney, C. (2015). BİST100 Endeksinde Yer Alan İşletmelerin “Misyon” ve “Vizyon” Bildirimlerinde “Çevre”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 349-356. Hodes, B. (2015, 15 Ocak). Mission and Vision-Align Behind A Winning Message!, Business Strategy, http://www.cmiteamwork.com. İnce, A. R. (2015). Türkiye'nin ikinci 500 büyük şirketinin misyon ve vizyon ifadelerine göre girişimcilik özellikleri. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 143-155. Karadağ, N. ve Özdemir, S. (2015) Eğitim Fakültelerinin Vizyon Ve Misyonlarına Karşılaştırmalı Bir Bakış. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 255-277. Kiliç, M. (2010). Stratejik Yönetim Sürecinde Değerler, Vizyon ve Misyon Kavramları Arasındaki İlişki. Sosyoekonomi, 13(2). Kotter, J. P.(1998). “Vizyon Strateji ve Liderlik,” Executive Excellence 2-16 : 10-13. Köseoğlu, M. A. ve Ocak, S. (2010). Misyon İfadelerinde Kullanılan Öğeler İşletmelerin Mülkiyet Yapısına Göre Değişir Mi?: Özel Ve Kamu Hastaneleri Üzerine Bir Araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 13(1), 63-82. Köseoğlu, M. A. ve Temel, E. K. (2008). Sektörlere Göre Misyon İfadelerinde Kullanılan Öğelerdeki Farklılaşmalar: İmkb Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 71-88. Köseoğlu, M. A., (2008). İşletmeler Var Olma Sebeplerini Nasıl ifade Ederler?: KOBİ’lerin Misyon ifadeleri Üzerine Bir Araştırma, . Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(2), 89-97. Küçüksüleymanoğlu, R. (2008). Stratejik planlama süreci. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 403-412. Lipton, M. (1996). “Demystifying The Development Of An Organizational Vision.” Sloan Management Review. 37 (4). Mirze, K. ve Ülgen, H. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim. İstanbul: Literatür Yayınları. Muslu, Ş. (2014). Örgütlerde Misyon ve Vizyon Kavramlarinin Önemi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(5), 150-171. Ocak, M., Güler, M., ve Basim, H. N. (2016). Türk Savunma Sanayi Firmalari Vizyon ve Misyon Ifadelerinin Içerik Analizi/The Content Analysis of Vision and Mission Statements in Turkish Defense Industry Firms. Yonetim ve Ekonomi, 23(2), 503. Oruç, M. C. ve Zengin, B. (2015). Misyon Vizyon Bildirilerinin Müşteri Odaklılık Yönünden Değerlendirilmesi: 5 Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 31-49. Powers, E.L, (2012). “Organizational Mission Statement Guidelines Revisited.” International Journal of Mangement&Information Systems- Fourth Quarter 16(4). 281-290. Sabuncuoğlu, A. ve Gök O. (2008). Büyük İşletmelerin Web Sitelerinde Yer Alan Misyon Ve Vizyon İfadelerinin Pazar Odaklılık Açısından İncelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 123-141. Schermerhorn, J. R. (2006). Management (8th edition). Wiley: New York, 221-223 Taş, Hüseyin Cesurhan (2008), 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanunu Bağlamında Stratejik Planlama Http://www.İcisleri.Gov.Tr/_İcisleri/Turkıdaredergisi/Uploadedfiles/449_101_112.Doc, (05.01.2008). Tatlı, M. ve Üstün, F. (2018). BİST 100 Endeksindeki Firmaların Misyon, Vizyon, Örgütsel Değer ve Stratejik Amaçlarının İçerik Analizi. Ekonomi, Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 3(1), 18-31. Thomson, A. A. ve Strickland, A. J. (2003). Strategic Management, Concepts and Cases. Boston:McGraw-Hill Ülgen, H. ve Mirze S. K. (2006), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Literatür Yayınları, İstanbul. Ülgen H. ve Mirze, S. K. (2007) İşletmelerde Stratejik Yönetim, 4. Bası, Arıkan Yayınları: İstanbul. “Endeksler BİST100”, Kamuyu Aydınlatma Platformu, Web, https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler [Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2019]. “İSO500”, Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, Web, http://www.iso500.org.tr/500-buyuk-sanayi-kurulusu/2018/?ara=&year=2018&langId=1&s=NetSatislar [Erişim Tarihi: 9 Kasım 2019]. “İŞ’TE KOBİ”, Web, https://www.istekobi.com.tr/kobi-pazari/firmalar/default.aspx [Erişim Tarihi: 12 Kasım 2019].