SİNEMADA KADRAJ DIŞI ALANLARIN ANLATIDAKİ YERİ: YOZGAT BLUES FİLMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 239 - 258, 03.01.2020

Eda Arısoy

Öz

Sinema insanın duyularına erişebilen bir sanattır. Bunu yaparken kadraja sığdırdıkları ile bir anlatı oluşturup, izleyende bir takım duyumsamalara yol açar. Sinemanın anlatı alanını oluşturan sinematografik unsurların kullanım şekilleri bu bağlamda önem taşımaktadır. Seyirci sinemada, aşina olduğu imajların, gerçek hayattakinin tersi ya da aykırı şekliyle karşılaşması halinde, düşünsel alanını genişleterek izlediklerine farklı anlamlar yüklemeye başlamaktadır. İzleyici bu farklılaşmanın nedenini bulmanın peşine düşer ve film evreninde yeni açılımlarla karşılaşır. Kameranın insan gözü gibi dolaşabilme özelliği sinemayı anlatım şekli açısından zenginleştiren sinematografik faktörlerden en önemlisidir. Sinemada anlatıyı oluşturan temel unsur görüntüdür. Bu nedenle diğer sinematografik unsurların görüntüyü destekler şekilde filme katkısı, anlatısal çeşitliliğin oluşmasına olanak tanır. Kadraj, sinematografik anlatının sınırlarını belirler, yönetmenin göstermeyi ya da duyumsatmayı tercih ettiği kadarını çerçeveleyerek izleyici ile filmin bağını kuran temel birimdir. Ancak kimi zaman, kadraj dışında kalan sinematografik unsurlar, yönetmenin bu tercihi nedeniyle yeni anlamlar meydana getirebilmektedir. Bu çalışmada, kadraj içine alınmayan görüntülerin sinemanın anlatısına katkıları tartışılmaya çalışılmıştır. Sahnelerde oluşan kadraj kullanımının anlatıda farklılaşmaya yol açan açılımları irdelenmiş, yol açtığı farklılaşmayı ortaya koymak için, kavramlar aracılığı ile, Yozgat Blues film örneğinden hareketle bir analiz yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadraj, Dekadraj, Sinematografi, Sinema, Uzay, Yozgat Blues

Kaynakça

• Aktay, M. (2018). Spinoza’nin Conatus, Arzu, Sevinç, Keder Ve Özgür İrade Kavramlari İle İnsan Doğasi Üzerine Bir İnceleme. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(24), 448-466. Asiltürk, C. (2009). Sinemada Kadrajın Evreni ve Çekim. Journal Of Social Sciences 3(2), 2009, 92-124 Atbakan, B.,U.,(2012),Spinoza’da Modus Ve Conatus Kavramları Bağlamında Sevinç Keder Sorunu, YL Tezi, İstanbul Üniversitesi Andrew, J. D., & Atam, Z. (2010). Büyük sinema kuramları. Doruk. Arnheim, R., & Tamdoğan, R. Ü. (2002). Sanat olarak sinema. Hil Yayın. Baker, U.,(2011) Beyin Ekran, der. Ege Berensel, İstanbul: Birikim Yayınları.
 Bazin, A., & Şener, İ. (2007). Sinema nedir?. İzdüşüm Yayınları. Bergson, H.(2007), Madde ve Bellek, Dost Kitabevi Betton, G. (1994). Sinema Tarihi. İngilizceden çeviren: Şirin Tekeli. İstanbul: İletişim Yayınları. Bogue, R. (2003). Deleuze on cinema. Routledge. Bonitzer, P. (2011). Kör Alan Ve Dekadrajlar. (I. Yaşar, Çev.) İstanbul: Metis Y ayıncılık. Bonitzer, P. (2005). Bakis ve Ses. İstanbul: Metis Yayincilik. Burch, N. (2014). Theory of film practice (Vol. 507). Princeton University Press. Chion, M. (1999). The voice in cinema. Columbia University Press. Colman, F. (2011). Deleuze and cinema: The film concepts. Berg. Deleuze, G. (1986). Sinema 1, Hareket İmgesi. Tomlinson ve B. Habberjam (çev), Minneapolis, MN, Minesota Üniversitesi Yayını. Deleuze, G.(2014), Sinema 1- Hareket-İmge, Norgunk Kibaroğlu, B.,(2015), Sinema Sanatında Gerçekçilik ve Biçimcilik, YL Tezi, Hacettepe Üniversitesi Kracauer, S. (2015). Theory of film: The redemption of physical reality. Princeton University Press. Köprü, M.,(2019),"Temsil Edilemeyenin Mekanı Olarak Ekran Dışı Uzay-Zaman", SineFilozofi Sp. Iss:241-255. Mascelli, J. V. (2002). The five C's of cinematography. Grafic Publications. Sivas, Â, (2012), Göstergebilim ve Sinema İlişkisi Üzerine Bir Deneme, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: 11 Sayı: 21/ 1 s.527-538 Gevgilili, A. (1989). Çağını sorgulayan sinema. Bağlam Yayıncılık. Münsterberg, H. (2013). Hugo Munsterberg on film: The photoplay: A psychological study and other writings. Routledge. Öztürk, S.(2019), Sinematik Felsefenin Pazaryeri:Yeşimçam, Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler Dergisi, Sayı:15, ISSBN:978-605-9911-51-1, Sayfa:93-110 Öztürk, S. (2018). Sinema Felsefesine Giriş: Film-Yapımı Felsefe. Ütopya Yayınları, Ankara. Stam, R. (2014). Film theory: an introduction. John Wiley & Sons. Teksoy, R. (2007). Rekin Teksoy'un Türk Sineması. Oğlak Yayıncılık. Üstün, E. (2015). Sinematografik Üretim: Mekân Ve Zaman Deneyiminin Bedenleşmesi (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü). Yetişkin, E. B. (2011). Sinematografik Düşünebilmek: Deleuze’ün Sinema Yaklaşımına Giriş. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, (40), 123-141.
• Internet http://www.yozgatblues.com/ son erişim: 25.10.2019 https://www.etimolojiturkce.com/kelime/kadraj, erişim: 25.10.2019 https://www.turkedebiyati.org/leitmotiv-nedir, erişim:20.11.2019 https://tr.langenscheidt.com/almanca-turkce/kitsch, erişim:20.11.2019