PRAYER ON A VEHICLE DURING TRAVELLING

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 5, 51 - 63, 01.05.2017

Ahmet Özdemir

Öz

In today’s world where the travelling has increased a lot in line with the significant development of the transportation means, focusing on how the salaat prayer worship can be performed during travelling and which permits can be given is an important matter. This subject has commanded in the Qur’an: “If you fear pray on foot or riding, as may be most convenient but when you are in security, celebrate God’s praises in the manner He has taught you, which you knew not before ”. Regarding performing prayer on a vehicle during the journeys, there are differences between supererogatory and obligatory praying. Regardless of compulsory reasons or needs, supererogatory praying can also be performed on the vehicle. Views of Islamic sects and fatwa books allow performing obligatory prayer on the vehicle based on the legitimate excuses. A Muslim must be aware of the salaat prayer worship’s importance and make efforts to pray in time without delaying it. During the course of journeys, he/she should schedule the travelling accordingly or benefit from the permits provided by the Islamic Law

Anahtar Kelimeler

Prayer, traveler, transportation means, fatwa, expeditionary

YOLCULUKTA NAMAZIN VASITA ÜZERİNDE KILINMASI

Öz

Ulaşım araçlarının büyük gelişim göstermesine dayalı olarak yolculukların eskiye nazaran büyük bir artış gösterdiği günümüzde, namaz ibadetinin yolculukta nasıl kılınabileceği ve hangi ruhsat hükümlerinin devreye gireceği hususu üzerinde ayrıntılı bir şekilde durulması gereken bir konudur. Kur’an-ı Kerim’de bu konu ile ilgili olarak “Bir şeyden korkarsanız yaya veya binek üzerinde kılabilirsiniz. Korkunuz geçince Allah’ı, daha önce bilmediğinizi size öğrettiği gibi anın” buyrulmuştur. Yolculuk esnasında vasıta üzerinde namaz kılma konusunda, nafile ile farz namaz arasında temel bir farkın olduğu ortaya çıkmaktadır. Herhangi bir zorunlu sebep ya da ihtiyaç olmadan da nafile namazlar vasıta üzerinde kılınabilmektedir. Fıkıh mezheplerinin görüşlerine ve fetva kitaplarına baktığımızda meşru mazeretlere dayalı olarak vasıta üzerinde farz namaz kılmaya da cevaz verdikleri görülmektedir. Müslümanın namaz ibadetinin öneminin farkında olup, kazaya kalmadan namazını edâ edebilme gayreti içinde olması gerekmektedir. Seferî olduğu süre içinde, gerek yolculuk planını namaz saatlerini dikkate alarak yaparak, gerekse de fıkıhta yer alan ruhsat hükümlerinden yararlanarak namaz görevini yerine getirmeye çalışmalıdır

Anahtar Kelimeler

Namaz, yolcu, ulaşım araçları, fetva, seferîlik

Kaynakça

• Abbad, Abdulmuhsin, Şerhu Süneni Ebî Dâvûd, t.y. Ahmed b. Hanbel, Müsned, Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1999.
• A’zamî, Ziyaurrahman, “Sefer Namazı”(trc. Y. Vehbi Yavuz), İslâmî Araştırmalar, sayı:”1, Temmuz 1986.
• Deviş, Ahmed b. Abdürrezzâk, Fetava'l-Lecneti'd-Dâime li'l-Buhûsi'l-İlmiyye ve'l-İfta, Riyad: er- Riaseti’l-Amme li’l-İdarati’l-Buhusi’l-İlmiyye ve’l-İfta ve’d-Da’ve ve’l-İrşad, 1992.
• Ebü't-Tahir İbrahim b. Abdüssamed, et-Tenbih 'ala mebadi'i't-tevcih, Beyrut: Dâru İbn Hazm, Heyet, İslâm’da Seferîlik ve Hükümleri Sempozyumu, İstanbul: Ensar Neşriyat, 1997.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah, el-Mugnî, Kahire: Mektebetü’l- 1968.
• İbn Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddin Ahmed, Kaide fi’l-ahkâm elleti tahtelifu bi’s-sefer ve’l- ikâme, thk. Firas b. Halil Miş’al, Riyad: Dâru Edvai’s-Selef, 2005.
• Karagöz, İsmail, Ayetler ve Hadislerin Işığında Seferîlik ve Hükümleri, Ankara: Kitap Neşriyat, Kurul, Din İşleri Yüksek Kurulu Fetvalar I, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Mâverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed, en-Nüket ve’l-uyûn, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, t.y. Mevsılî, Ebü'l-Fazl Mecdüddin Abdullah, el-İhtiyar li-ta'lili'l-Muhtar, Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l- İlmiyye, 2005.
• Muhammed b. İbrahim Âli’ş-Şeyh, Fetâvâ ve resâil, Mekke: 1399.
• Muhammed b. Salih el-Useymin, Ligâu’l-bâbi’l-meftuh, el-Mektebetü’ş-Şâmile, t.y. Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddin Yahyâ b. Şeref, Ravzatü't-tâlibin, Beyrut: el-Mektebü’l- İslâmî, 1991.
• Sadi, Abdurrahman b. Nasır, Teysiru’l-Kerim, Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2000.
• Sahnun, Abdüsselam b. Saîd, el-Müdevvene, Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1994.
• Semerkandî, Ebû Bekr Alaeddin Muhammed, Tuhfetü’l-fukaha, Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Serahsî, Muhammed b. Ahmed, el-Mebsut, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2000.
• Şîrâzî, Ebû İshak İbrahim, el-Mühezzeb, Beyrut t.y. Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerir, Câmiu’l-beyan fi te’vili’l-Kur’an, Beyrut: Müessesetü’r- Risale, 2000.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sünenü’t-Tirmizî, el-Mektebetü’ş-Şâmile, t.y. Yıldırım, Enbiya,” Seferde Yatsı Namazının Sabah Namazıyla Birleştirilmesi”, e-Şarkiyat İlmî araştırmalar Dergisi, sayı: VI, Kasım 2011.
• Zebidî, Ebû Bekr b. Ali b. Muhammed Haddad, el-Cevheretü'n-neyyire ala Muhtasari'l-Kuduri, İstanbul: Matbaa-i Arif, 1903.
• Zeylaî, Fahreddin Osman b. Ali, Tebyinü'l-hakâik fî şerhi Kenzi'd-dekâik, el-Mektebetü’ş-Şâmile, t.y.
• http://fatwa.İslâmweb.net/fatwa/index.php?page=showfatwa&Option=FatwaId&Id=1827 (erişim tarihi: 02.08.2016)