AN IMPORTANT FACTOR IN DECREASING UNNECESSARY APPLICATION TO EMERGENCY HEALTH SERVICES: HEALTH LITERACY

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 12, 47 - 62, 01.12.2017

Şebnem Aslan Hilal Akman Dömbekci Melek Yağcı Özen

Öz

Health literacy refers to the cognitive and social skills of individuals about their abilities and desires to access health information understand and use it in order to maintain and improve well-being in health. The health literacy concept is examined in the dimensions of basic, interactive and critical health literacy. Low level of health literacy skills causes individuals have a tendency to use protective health services less and medical services more. In this context, individuals with low level of health literacy may cause some costs both for themselves and health service management. One of the costs that can be caused by low level of health literacy is the use of emergency health services when they are not required. Unnecessary use of emergency health services causes decreased effectivity of treatment, health personnel’s being busy in real emergency situations and ineffective use of resources. In this context, it is considered that it is possible to prevent the negativities caused by unnecessary use of emergency health services by increasing the health literacy level of society. In this study, information was given about emergency health services in our country and the health literacy concept and their associated issues were explained.

Anahtar Kelimeler

Emergency, Emergency Health Services, Health, Health Literacy

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİNE GEREKSİZ BAŞVURULARIN AZALTILMASINDA ÖNEMLİ BİR ETKEN: SAĞLIK OKURYAZARLIĞI

Öz

Sağlık okuryazarlığı ile sağlıkta iyilik halini korumak ve geliştirmek için, bireylerin sağlık bilgisine ulaşma, bilgiyi anlama ve kullanma kabiliyetleri ile istekleri konusundaki bilişsel ve sosyal becerileri ifade edilmektedir. Sağlık okuryazarlığı kavramı temel, interaktif ve eleştirel sağlık okuryazarlığı boyutları ile incelenmektedir. Sağlık okuryazarlığı konusundaki becerilerinin düşük olması bireylerin koruyucu sağlık hizmetlerini daha az, tıbbi hizmetleri daha fazla kullanma eğilimine gitmelerine neden olabilmektedir. Bu bağlamda, düşük sağlık okuryazarlığına sahip olan bireyler hem kendileri, hem de sağlık hizmetlerinin yönetimi açısından birtakım maliyetlerin oluşmasına sebep olabilirler. Düşük sağlık okuryazarlığının neden olabileceği maliyetlerden biri de acil sağlık hizmetlerinin gerekli olmayan hallerde kullanımı noktasındadır. Acil sağlık hizmetlerinin acil olmayan nedenlerle kullanımının, tedavi etkinliğinin düşmesine, gerçekten acil olan durumda sağlık personelinin meşgul olmasına ve verimsiz kaynak kullanımına neden olmaktadır. Bu bağlamda toplumun sağlık okuryazarlık düzeyi yükseltilerek acil sağlık hizmetlerinin gereksiz kullanımından doğan olumsuzlukların önüne geçilebileceği düşünülmektedir. Çalışmada ülkemizdeki acil sağlık hizmetleri ve sağlık okuryazarlığı kavramı hakkında bilgi verilerek ilişkili olduğu durumlar üzerinde durulmuştur

Anahtar Kelimeler

Acil, Acil Sağlık Hizmetleri, Sağlık, Sağlık Okuryazarlığı

Kaynakça

• AKBOLAT, Mahmut; KAHRAMAN, Gülcan; ERİGÜÇ, Gülsün & SAĞLAM, Hakan, (2016). “Sağlık Okuryazarlığı Hasta-Hekim İlişkisini Etkiler Mi?: Sakarya İlinde Bir Araştırma”, TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(4), 354-362.
• ARAS, Zuhal & BAYIK TEMEL, Ayla (2017). “Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliğinin Değerlendirilmesi”, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25 (2), 85-94.
• ASLANTEKİN, Filiz & YUMRUTAŞ, Mehmet (2014). “Sağlık Okuryazarlığı ve Ölçümü”, TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(4),327-334.
• BEKTEMÜR, Güven; OSMANBEYOĞLU Nurgül & CANDER Başar (2015). “ Acil Hizmetler Raporu” , Eurasian J Emerg Med, 14 (1), 1-38, 4.
• BERKMAN, Nancy D.,SHERİDAN, Stacey L., DONAHUE, Katrina E., HALPERN, David J. & CROTTY, Karen (2011). Low Health Literacy and Health Outcomes: An Updated Systematic Review. Annals of Internal Medicine, 155 (2), 97-107.
• ÇETİNOĞLU, Erhan Çetin; CANBAZ Sevgi; TOKMAK Leman & PEKŞEN Yıldız (2007). “Samsun İli 2004 Yılı 112 Acil Sağlık Hizmetine Bildirilen Trafik Kazalarının Değerlendirilmesi”, Türkiye Acil Tıp Dergisi, 7(1), 1-4, 2.
• ÇOPURLAR, Candan Kendir & KARTAL, Mehtap (2016). “Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Değerlendirilir? Neden Önemli?”, TJFM&PC, 10(1), 42-47.
• DURUSU TANRIÖVER, Mine; YILDIRIM, Hasan Hüseyin; DEMİRAY READY, F. Nihan; ÇAKIR, Banu ve AKALIN H. Erdal (2014). Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması, Birinci Baskı, Sağlık-Sen Yayınları, Ankara.
• EDİRNE, Tamer; EDİRNE, Yeşim; ATMACA, Burçak & KESKİN, Sıddık (2008). “ Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servis Hastalarının Özellikleri”, 15(4),107-111. TAŞ & AKIŞ, 2016, 120.
• ILGAZ, Ayşegül & GÖZÜM, Sebahat (2016). “Tamamlayıcı Sağlık Yaklaşımlarının Güvenilir Kullanımı için
• Sağlık Okuryazarlığının Önemi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, , 9(2), 67- 77, 71. SEZGİN, 2013, 85. TOPUZ, 2016, 6.
• EKŞİ, Ali (2016). “Kamu Hizmetinde Etkililik ve Etkinlik Tartışmaları Bağlamında 112 Acil Çağrı Hizmetlerinin Kötüye Kullanımı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (3), 387-408.
• ERSEL, Murat; KARCIOĞLU, Özgür; YANTURALI, Sedat; YÜRÜKTÜMEN Aslıhan; SEVER Mustafa & TUNÇ M. Aziz (2006). “ Bir Acil Servisin Kullanım Özellikleri ve Başvuran Hastaların Aciliyetinin Hekim ve Hasta Açısından Değerlendirilmesi”, 6(1), 25- 35.
• EROĞLU, Nadir & KALAYCI OFLAZ, Nihal (2017). “Türkiye’de Yerleşik Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Genel Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi”, İşletme ve Finans Çalışmaları Dergisi, 6 (2), 44-59.
• ILGAZ, Ayşegül & GÖZÜM, Sebahat (2016). “Tamamlayıcı Sağlık Yaklaşımlarının Güvenilir Kullanımı için Sağlık Okuryazarlığının Önemi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(2), 67-77.
• İLHAN, Buğra (2016). Acil Servis Yoğunluğunu Değerlendirmede Nedocs (National Emergency Department Overcrowding Study) Skoru Kullanımının Etkinliği, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Ankara.
• KÖSE, Ataman; KÖSE Beril; ÖNCÜ, M .Nejat& TUĞRUL Fuzuli (2011). “ Bir Devlet Hastanesi Acil Servisine Başvuran Hastaların Profili ve Başvurunun Uygunluğu”, Gaziantep Tıp Dergisi, 17(2), 57-62.
• MC CRAY Alexa T. (2005). “Promoting Health Literacy”, Journal of the American Medical Informatics Association, 12 (2), 152–163
• MORRISON, Andrea K.; SCHAPIRA, Marilyn M.; GORELICK ,Marc H.; HOFFMANN Raymond G. & BROUSSEAU, David C. (2014). “Low Caregiver Health Literacy Is Associated With Higher Pediatric Emergency Department Use and Nonurgent Visits”, Academic Pediatrics, 14 (3), 309–314.
• NIELSEN-BOHLMAN, Lynn; PANZER, Allison M. & KINDIG, David A. (2004). Health Literacy: A Prescription to End Confusion. Committee on Health Literacy, Institute of Medicine of The National Academies, The National Academies Press, Washington.
• NUTBEAM, Don (2000). “Health Literacy as a Public Health Goal: A Challenge for Contemporary Health Education and Communication Strategies into the 21st Century”, Health Promotion International, 15(3), 259-267.
• ÖZTAŞ, Dilek; BOZCUK GÜZELDEMİRCİ, Gamze; ÖZHASANEKLER, Ayhan; YILDIZBAŞI, Esra; KARAHAN, Sevilay; KARATAŞ ERAY, İrep; ÜSTÜ, Yusuf; DOĞUSAN, Ahmet Reşat; MOLLAHALİLOĞLU, Salih; ÖZTÜRK, Mustafa & AKÇAY, Murat, (2016). “Sağlık Okuryazarlığı Perspektifinden Mükerrer Acil Servis Başvurularının Değerlendirilmesi”, Ankara Med J, 3, 255‐262.
• SAĞLIK BAKANLIĞI (2011). Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü, Sağlık Bakanlığı, Ankara.
• SEZGİN, Deniz (2013). “Sağlık Okuryazarlığını Anlamak”, Galatasaray Üniversitesi