BAŞKURT HALK DESTANI ‘KUZUKÜRPES İLE MAYANHILIU

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 133 - 138, 09.03.2020

Gulgina Şamsutdınova

Öz

Başkurtlar, halk edebiyatı mahsülleri bakımından oldukça zengin bir Türk boyudur. Bu halk edebiyatı mahsülleri içinde destanların ayrı bir yeri vardır.
‘Ural-Batır’, ‘Akbuzat’, ‘Alpamışa’, ‘Izeukey Menen Morazım’, ‘Küsek Bey’, ‘Akhak Kola’, ‘Kara Yurga’, ‘Kunır Buğa’, ‘Zayatülek Menen Hıuhılıu’, ‘Kuzukürpes Menen Mayanhılıu’, ‘Zöhre Menen Aldar’, ilk akla gelen Başkurt destanlarıdır.
Başkurt halk destanı ‘Kuzukürpes ile Mayanhılıu’ Başkurt destanları içinde az bilinen, az araştırılan ama fenni gözlükten büyük ilgi çeken destandır. ‘Kuzukürpes ile Mayanhılıu’ destanı genel Türk mirasıdır ve Başkurtlar dışında birçok başka Türk halklarında, örneğin, Kazaklarda, Altaylarda, Nogaylarda, Barabalarda, Kırım Tatarlarında da tanınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Dilleri, Başkurt Dili, Başkurt Destanları, Başkurt Folkloru, Folklor, Kuzukürpes ile Mayanhılıu

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Sedat. Başkurt Destanı Akbuzat’ın Epik Kurallara Göre İncelenmesi. // Milli Folklor, Sayı No 44, 1999, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Sayfa 24-34. Башкирское народное творчество. Эпос. Т. 1 / Сост. М. М. Сагитов. Уфа: Башкирское книжное издательство, 1987. 544 с. Башкирское народное творчество. Волшебные сказки. Т.4 / Сост. Н.Т.Зарипов. Уфа: Башкирское книжное издательство, 1989. 512 с. Башкирское народное творчество. Богатырская сказка. Т.3 / Сост. Н.Т.Зарипов. Уфа: Башкирское книжное издательство, 1988. 448 с. Башкирское народное творчество. Исторический эпос. Т.10 / Сост. Н.Т.Зарипов. Уфа: Китап, 1999. 392 с. Башҡорт халыҡ ижады. Легенда һәм риүәйәттәр. / Төҙ., башһүҙ һәм аңлатмалар авт. Ф. А. Нәҙершина. Яуаплы ред. К. Мәргән һәм Ә. М. Сөләймәнов. — Өфө, 1997. — Т. II. — 439 б. (башк.) Киреев А.Н. Башкирский народный героический эпос/ А.Н.Киреев.- Уфа: БКИ, 1970. - С. 136-159. Корпус башкирского языка. Фольклор. Разработчики: Сиразитдинов З.А., Бускунбаева Л.А., Ишмухаметова А.Ш., Шамсутдинова Г.Г., Полянин А.И., Ибрагимова А.Д., Мигранова Л.Г., Рафикова Л.Н. (http://212.193.132.98/bashkorp/korpufviewpr) Народный эпос «Кузыйкурпяс и Маянхылу». Под ред. А. Н. Киреева и А. И. Харисова. Уфа Тезисы доклада/выступления: Хусаинова Г.Р. , О трех последних записях башкирского эпического произведения “Кузыйкурпяс и Маянхылу”, Восток-Запад; Литература и художественная культура, Отечество, Казань, 2017, 257 – 260. Хусаинова Г.Р. Башкирская народная сказка и эпос: к проблеме взаимодействия жанров // журнал Вестник Башкирского университета. 2010 Хусаинова Г. Р. // Башкирский фольклор. Вып. 2. Уфа: Гилем, 1995. С. 154-204.