İŞVERENİN İŞYERİNDE MOBBİNGİ ÖNLEME VE İŞYERİNDE UYGUN ÇALIŞMA KOŞULLARINI SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Sayı: 5 - COVID-19 ÖZEL SAYISI 2, 566 - 582, 31.05.2020

Atanur Karaahmetoğlu

Öz

Günlük hayatta, toplumu oluşturan bireyler, birçok alanda toplumsal yaşamın bir gereği olarak birbirleriyle iş ilişkisi kurmak mecburiyeti altında bulunmaktadır. Kurulan iş ilişkilerinin bir kanadında işveren bulunmakla birlikte, diğer kanadında işçiler, bir başka ifadeyle bağımlı çalışanlar bulunmaktadır. Bağımlılık esasına dayanan bu iş ilişkileri beraberinde birtakım sorunları da getirmektedir. Bağımlılık ilişkisi nedeniyle, kurulan iş ilişkilerinde daha çok olumsuz etkenlere maruz kalma hali ise, bağımlı çalışanlar nezdinde görülmektedir. İş ilişkisi kapsamında bağımlı çalışanlar çoğu kez işveren kanadından bazen de diğer çalışanların tutum ve davranışları nedeniyle birtakım ruhsal sorunlar yaşayabilmektedir. Bu tür olumsuz tutum ve davranışlar süreklilik arz ettiğinde mobbinge dönüşmekte, bu durum kişilik haklarının ihlali anlamına gelmektedir. Kişilik haklarının ihlali özellikle onur kırıcı ya da şeref ve haysiyeti zedeleyici tutum ve davranışlar şeklinde görülmektedir. Ancak, şu hususta bilinmelidir ki, çalışanları olumsuz etkileyen tüm tutum ve davranışlar mobbing ağırlığına ulaşmamaktadır. Bu çalışmada, çalışanları olumsuz etkileyen ne tür tutum ve davranışların mobbing olarak kabul edileceği ve mobbing halinde işverenin ne gibi yükümlülükleri olduğu sorularına bir yanıt aranmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Olumsuz Tutum ve Davranış, Sistematik Etki, İşveren, Yükümlülük

Destekleyen Kurum

KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ

Proje Numarası

0002

Teşekkür

Dergi ve yapılan çalışmalar hakkında atılan mailler için teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akbıyık İ. (2013). İşyerlerinde psikolojik taciz (mobbing). ile bireysel ve kurumsal mücadele için öneriler, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(2).33-38.
• Akyiğit E. (2016). İş hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Aydınlı İ. (2005), İşçinin kişiliğinin korunmasına yönelik düzenlemeler ve borçlar kanunu tasarısının konuyla ilgili düzenlemelerinin değerlendirilmesi, TÜHİS, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 19(6), 21-42.
• Bektaş Ç. , (2016). İş ahlakı ve sosyal sorumluluk, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Bilge S. S. (2016). Mobbing terimi ve türk hukuk düzenince incelenmesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65 (4), 1245-1290.
• Çelebi E. G. (2015), Anayasa Mahkemesinin Mobbing Başvurularına İlişkin Kararlarının Değerlendrilmesi, Anayasa Yargısı, 32(2015), 323-342.
• Çelik N., & Caniklioğlu N., & Canbolat T., (2017). İş hukuku dersleri, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Demir Ş. (2009). Mobbing olgusunun hukuki değerlendirmesi, Ankara Barsou Dergisi, 27(2). 139-145.
• Demircioğlu M., & Centel T. (2016). İş hukuku, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Durmuş, Ö. (2016). Uygulamalı iş davaları, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Eğri T., & Sunar L. , (2010) Türkiye’de iş ahlakı çalışmaları: Mevcut durum ve yönelimler, İş Ahlakı Dergisi, 3(5), 45-57.
• Ekonomi M. , (2009). kadın işçilerin gebelik ve doğum halinde feshe karşı korunması. Çalışma ve Toplum Dergisi, 22(3), 11-33.
• https://rm.coe.int/168007cf93.
• https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::p12100_instrument_id:312300.
• https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12100_ILO_CODE:C187
• hhttp://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/09/20130911.
• htmttp://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/03/20040316.htm.
• Gök, S. (2008). İş etiği ile iş ahlakı arasındaki ilişki ve çalışma yaşamında iş etiğini etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-19.
• Günay C. İ. (2010). İş hukuku ve sosyal güvenlik hukuku. Ankara: Yetkin Yayınevi.
• Günay C. İ. (2012). Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Ankara:Yetkin Yayınları.
• İnciroğlu L. (2013). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Konusunda İşverenin Sorumluluk ve Yükümlülükleri, Kamu İş Dergisi, 13(1), 103-113.
• Kehribar A., & Karabela Ş. N., & Yaşar K. K., & Okur A., & Derya M., & Özgür C., & Çankaya F., (2017). Çalışma hayatında mobbing: Nedenleri, bileşenleri ve hukukui durumu, Bakırköy Tıp Dergisi, 13(1), 1-9.
• Kınran Ş. B. (2006). İş ahlakı ve etik değerlerinin türk işletmeciliğindeki yeri (Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Çalışma Ekonomisi Anabilim Dalı, İstanbul). http://acikerisim.istanbul.edu.tr/bitstream/handle/123456789/26150/41225.pdf?sequence=1&isAllowed=y adresinden edinilmiştir.
• Leymann, H. (1996). The Content and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2),165-184.
• Mollamahmutoğlu H., (2004). 4857 sayılı yeni iş kanunun getirdiği bazı önemli yenilikler, Kamu İş Dergisi, 7(4), 1-37.
• Mollamahmutoğlu H., & Astarlı M. , & Baysal U. (2014). İş hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Öztürk M., & Şahbudak E., (2017). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). ve iş doyumu: Cumhuriyet Üniversitesindeki araştırma görevlileri üzerine bir çalışma, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20(2), 200-228.
• Saldırım M. (2016). Açıklamalı-İçtihatlı Dilekçe Örnekleri İle Türk Borçlar Kanunu, Ankara: Bilge Yayınevi.
• Senyen Kaplan E. T. (2003). İşverenin koruma ve gözetme borcunun kapsamı, Kamu İş Dergisi, 7(4). 2-15.
• Senyen Kaplan E. T. (2017). İş hukukunda eşitlik ilkesi ve cinsiyet ayrımcılığı, TBB Dergisi, Özel Sayı, 225-258.
• Sevimli K. A. (2013).Türk borçlar kanunu m. 417 ve iş sağlığı ve güvenliği kanunu ışığında genel olarak işçinin kişiliğinin korunması, Çalışma ve Toplum Dergisi, 36(1).
• Sümer H. H. (2017). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Süzek S. (2017). İş hukuku, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• T.C.Sosyal Güvenlik Kurumu Mobbing İle Mücadele Komisyonu, (2016). Psikolojik taciz (mobbing), Ankara: ÇSGB Sosyal Güvenlik Kurumu.
• Tanız P. (2006), İşyerinde psikolojik taciz (mobbing), Çalışma ve Toplum Dergisi, 11(4), 13-28.
• Tetik S. (2010). Mobbing kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi, KMÜ Soayal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(18). 81-89.
• Tiftik M., & Adıgüzel A. (2016), iş sağlığı ve güvenliği kanunu’na göre genel hizmet sözleşmelerinde işverenin işçiyi koruma borcu, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Y. 1, S. 1, 319-356.
• Toplak Ö. (2013), Etik, ahlak ve iş ahlakı, N. Tokgöz (Ed.) İş etiği, içinde (s. 2-19) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Tunçomağ K. , & Centel T. (2013). İş hukukunun esasları, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Türkiye Büyük Millet Meclsi Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu, (2011). İşyerlerinde psikolojik taciz (mobbing)Çözüm Önerileri Komisyon Raporu, Ankara: TBMM Basınevi.
• Westhues, K. (2006). The Unkindly Art of Mobbing. Academic Matters: The Journal of higher Education OCUFA. Erişim tarihi: 11 Kasım 2016. Erişim adresi:
• www.ocufa.on.ca/Academic%20Matters%20Fa112006/Unkindly_art_of_mobbing.pdf.
• www.işmahkemesi.com.
• www.kazanci.com.
• www.tbmm.gov.tr.