TÜRK SERMAYE PİYASALARININ GELİŞMİŞ ÜLKE BORSALARI İLE ENTEGRESYONU ÜZERİNE AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 9, 222 - 234, 30.09.2020

Turgay Münyas

Öz

Araştırmanın amacı, Türk sermaye piyasaları ile gelişmiş ülke borsaları arasındaki etkileşimi incelemektir. 2008 küresel ekonomik kriz sonrası Türk sermaye piyasaları ile gelişmiş ülke borsaları arasındaki etkileşim düzeyi sorgulanır olmuştur. Bu çalışmanın amacı bu konudaki sorulara katkı sağlamaktır. Bu kapsamda söz konusu etkileşimin incelenebilmesi amacıyla, analiz periyodu tüm verilerin ortak noktada başladığı dönem olan, [09.01.2019-05.06.2020] haftanın 5 gününü içeren günlük veriler için BİST 100 ve gelişmiş ülke borsaları arasındaki ilişkiler uzun ve kısa dönem olarak ele alınmıştır. Çalışmada örneklem olarak; BİST 100 Borsa İstanbul bağımlı değişken, gelişmiş ülkeler grubu için Dow Jones Amerika, DAX Almanya, FTSE Italia İtalya, CAC 40 Fransa, OSE Benchmark Norveç ve &P/ASX 200 Avustralya borsaları ise bağımsız değişken olarak ele alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda iki farklı model analiz edilecektir. Durağanlık testleri için Augmented Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) testleri uygulanmıştır. Uzun dönem ilişkinin araştırması için Johansen eşbütünleşme yöntemi kullanılmıştır. Kısa dönem ilişkiler için hata düzeltme modeli uygulanmıştır. Analiz sonuçları; BIST 100 ile gelişmiş ülke borsaları arasında uzun dönemli ilişki tespit edilmiştir. Gelişmiş ülke borsaları ile BIST100 arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki olduğu görülmektedir. Katsayı büyüklüklerine bakıldığında; BIST100 üzerinde en etkili borsaların sırasıyla DJ, OSEBX ve FTSE olduğu en az etkinin ise DAX olduğu tespit edilmiştir. Araştırma bulguları sonuç bölümünde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Borsa İstanbul,, Entegrasyon, Eşbütünleşme, Gelişmiş Ülke Borsaları

Kaynakça

• AKAL, M. (2013). BIST-100 Endeksi İle GSPTSE ve Yükselen Borsalar Arası Etkileşim. Akademik Bakış Dergisi, 38, 1-20.
• AKEL, V. (2015). Kırılgan Beşli Ülkelerinin Hisse Senedi Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(24), 75-96.
• AKINCI, G. Y. & KÜÇÜKÇAYLI, F. M. (2018). International Journal of Economic and Administrative Studies, UİİİD-IJEAS, 2018 (18. EYİ Özel Sayısı):721-734
• BESSLER, D. A. (2003). The Structure of Interdependence in International Stock Markets. Journal of International Money and Finance, 22, 261-287.
• BOZOKLU, S. & SAYDAM, İ. M. (2010). BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Entegrasyonunun Parametrik ve Parametrik Olmayan Eşbütünleşme Testleri ile Analizi, Maliye Dergisi, Sayı 159, 416-431
• BULUT, Ş. & ÖZDEMİR, A. (2012). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve “Dow Jones Industrial” Arasındaki İlişki: Eşbütünleşme Analizi, Yönetim ve Ekonomi 19/1, 211-224
• ÇELİK, T. & BOZTOSUN, D. (2010). Türkiye Borsası İle Asya Ülkeleri Borsaları Arasındaki Entegrasyon İlişkisi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 36, 57-71
• DARRAT, A. F. & BENKATO, O. M. (2003). Interdependence and Volatility Spillovers Under Market Liberalization: The Case of Istanbul Stock Exchange”, Journal of Business Finance & Accounting, 1089-1114.
• DICKEY, D.A. & FULLER, W.A. (1981). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root, Econometrica, 49(1), 1057-1072.
• GEYİKÇİ, U. B. (2017). BİST ile yükselen piyasalara ait endeksler arasındaki eş bütünleşme ve nedenselliğin test edilmesi; yatırımcılar açısından çeşitlendirme fırsatları. Journal of Human Sciences, 14(4), 3486-3503
• GÜZEL, F. UÇAN, O. & ACAR, M. (2019). Borsa İstanbul’un Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülke Borsaları İle Eşbütünleşme Analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 54, Temmuz-Aralık 2019, ss.25-45
• HATİPOĞLU, M. & SEKMEN, T. (2016). Borsa İstanbul ve Gelişmiş Ülke Borsalarının Ortak Hareketi Üzerine Bir Çalışma, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, yıl: 4, cilt: 4, sayı: 3, 24-34
• İBİCİOĞLU, M. & KAPUSUZOĞLU, A. (2011). İMKB ile Avrupa Birliği Üyesi Akdeniz Ülkelerinin Hisse Senedi Piyasalarının Entegrasyonunun Ampirik Analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11, Sayı:3, 85-102
• JOHANSEN, S. (1988). Statistical Analysis Of Cointegration Vectors, Journal of Economics Dynamic and Control, 12(2-3), 231-254.
• KOCABIYIK, T. & KALAYCI, Ş. (2014). Borsalar Arasında Etkileşim: G-8 Ülkeleri ve Türkiye Üzerine Ampirik Bir Araştırma, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 51 Sayı: 594, 37-56
• MUKHERJEE, K. N. & MISHRA, R. K. (2010). Stock Market Integration and Volatility Spillover: India and its Major Asian Counterparts. Research in International Business and Finance, 24 (2), 235-251.
• NOR, M. (2012). Financial Market Integration of Middle East and North African (MENA) Countries. Asian Journal of Management Sciences and Education, 1(2), 63-72.
• PHILLIPS, P.C. B & Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression, Biometrika, 75(2), 335 - 346.
• ŞAHİN, C. & SÜMER, K. K. (2014). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülke Borsaları İle Türk Borsası Arasındaki Etkileşime Yönelik Bir İnceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 315-338.
• ULUSOY, M.K. (2019). Borsa İstanbul’un Küresel Piyasalarla Entegrasyonu, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(4), 1643-165