GELENEKSEL KASTAMONU ÇARŞAF BAĞLAMA DANTELİNİN GİYSİLERE UYGULANABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 9, 19 - 31, 30.09.2020

Fatma Öztürk Kader Can

Öz

Geleneksel el sanatları açısından oldukça zengin olan ülkemizde, her bölgenin kendine has farklı özellikte ve bölgenin dokusunu yansıtan çeşitli ürünlerini görmek mümkündür. Oluştuğu bölgenin izlerini taşıyan bu ürünler bölge halkının adeta künyesini oluşturmaktadır. İçinde bulunduğu coğrafyanın kodlarını taşıyan bu ürünlerin geçmişe dair izler taşıması bölge hakkında bilgi edinmemize yardımcı olmaktadır. Ayrıca bu ürünler ortaya çıktığı bölgedeki insanların duygularını, düşünlerini, yaşayış tarzlarını ve hayat şartlarını yansıtması bakımından bölge hakkında bilgi edinmemizi sağlamaktadır.
El sanatları konusunda birçok çeşitli ürünün yapıldığı Kastamonu unutulmaya yüz tutan mesleklere de ev sahipliği yapmaktadır bunlardan bazıları iğne oyacılığı, dokumacılık, çarşaf bağcılığı, bakırcılık, ağaç işlemeciliği, sofra bezi baskıcılığı, sepetçilik ve fanilacılıktır. Bütün bu el sanatlarının yapımına günümüzde sınırlı olmakla beraber devam edilmektedir.
Türk tenteneleri arasında Kastamonu Çarşaf Bağı’nın ayrı bir yeri vardır. Tığ, iğne, şiş vb. alet kullanılmadan yapılan bağ işi, iki ucu serbest bırakılmış değişik kalınlıktaki ipliklerle desene bağlı olarak tekrarlanan düğümlerden oluşur.
Unutulmaya yüz tutan mesleklerden olan Kastamonu çarşaf bağlama günümüzde de halen yapılmaya devam edilmektedir ayrıca yapımı çeşitli kurum ve kuruluşlarca desteklenmektedir. Çarşaf bağlama bölge halkı tarafından gelir sağlamak amacıyla, ailelerin kendi imkânlarıyla evde yaptıkları bir el sanatıdır ve bölgeye has özellikler göstermektedir.
Kastamonu çarşaf bağlama danteli kullanılarak bir giysi tasarlanmıştır. Tasarıma uygun süsleme yapılarak bir prototip ürün oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çarşaf Bağlama, Dantel, Tasarım

Kaynakça

• Barışta, H.Ö ,(1987) ‘Kastamonu’da dokuma ile ilgili sanatlar’. III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi (ayrı basım). S.56-57, Ankara.
• Barışta, H.Ö, (1988). ‘Kastamonu’da Yazmacılık’. Ankara: Ayrı Basım,
• Baydil, E. İbret, B.Ü ,(1999). “Kastamonu Şehrinin Tarihi Gelişimi ve 1924/1925 Şehir Planı Üzerine Bir Değerlendirme”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:7, Sayı:1, Kastamonu
• Erdoğdu, A , (1993). Kastamonu Folkloru 2, Yıldız matbaacılık, s. 41-61, Ankara.
• Esirgenler, E, Karakoç, N, (2012) .“Kastamonu Çarşaf Bağı, Tarihi ve Yaşatılmasında Kadının Rolü”
• İbret, B. Ünal. Aydınözü, Duran ve Uğurlu, Mustafa ,(2015). “ Kastamonu Şehrinde Kültür ve İnanç Turizmi”. Marmara Coğrafya Dergisi. Sayı:32
• Kankal, A ,(2004). “Türkmen’in Kaidesi Kastamonu” , Zafer Matbaası, Ankara
• Katlı, T,(1986). ‘Kastamonu Çarşaf Bağlamaları Motif Özellikleri’ (Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Kayabaşı, N. Yetim, F,(2007). “Kastamonu İli Liva Paşa Konağı Etnografya Müzesinde Bulunan İşlemeli Ürünlerin Özellikleri”, Kastamonu Eğitim Dergisi. Cilt:15.
• Kılıç. S,(2013). ‘Giyim Sektöründeki Üretim Artıklarının Sürdürülebilir Moda Yaklaşımı ile Değerlendirilmesi ve Örnek Bir Uygulama’ (Yüksek Lisans Tezi),Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Kastamonu%20%20%C3%87ar%C5%9Faf%20Ba%C4%9F%C4%B1.pdf
• Tan, N ,(1980).Çarşaf bağları. Türkiye'miz dergisi, S:31;s. 7-9, İstanbul,
• Tan, N ,(2007). Kastamonu Araştırmaları, Derlemeler, Makaleler, Sayı:8
• Tosunoğlu, A , (1993). “Tapu Tahrir Defterlerine Göre XVI. Yüzyılda Kastamonu Sancağı”, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Turan, O ,(1993). “Selçuklular Zamanında Türkiye”, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• Yakupoğlu, C ,(2009). “Kuzeybatı Anadolu'nun Sosyo-Ekonomik Tarihi”, Gazi kitabevi, Ankara.