DÖVİZ KURU OYNAKLIĞI VE FİNANSAL GELİŞME İLİŞKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR ANALİZ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 11, 74 - 87, 01.12.2020

Ayşe Tekgöz , Günay Özcan

Öz

Bretton Woods’un yıkılışının ardından döviz kurları dalgalanmaya bırakılmış ve bu süreçten sonra döviz kurundaki dalgalanmaların yarattığı etkiler makroekonomik literatürde pek çok çalışmaya konu olmuştur. Döviz kuru oynaklığının yarattığı belirsizlik ortamının finansal sistemde, para arzı, sermaye hareketleri ve özel sektör kredileri gibi faktörlerde etkileri bulunmaktadır.
Bu çalışmada, seçilmiş beş yükselen ekonomide (Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Şili ve Türkiye) döviz kuru oynaklığı ve finansal gelişme ilişkisinin araştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaçla 2001-2018 çeyreklik dönemi verileri kullanılarak panel veri analizi ile incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre döviz kuru oynaklığından finansal sisteme doğru nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ayrıca bulgular literatürü destekler nitelikte olup döviz kuru volatilitesinin finansal sistemde hareketlenmelere neden olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Gelişme, Finansal Sistem, Döviz Kuru Oynaklığı

Kaynakça

• Acar Balaylar, N. (2011). Reel Döviz Kuru İstihdam İlişkisi: Türkiye İmalat Sanayi Örneği. Sosyoekonomi Dergisi, 2011-2 / 110207.
• Acosta, P. A., Baerg, N. R. And Mandelman, F. S. (2009). Financial Development, Remittances and Real Exchange Rate Appreciation. Federal reserve Bank of Atlanta. Economic Review, Number 1.
• Agarwal, R. N. (2012). Flexible Exchange Rate, Financial Development and Economic Performance in Malaysia: An Econometric Analysis. Journal of Business& Financial Affairs, Research Article.
• Aghion, P., Bachetta, P., Ranciere, R. Ve Rogoff, K. (2009). Exchange Rate Volatility and Productivity Growth: The Role of Financial Development. Journal of Monetary Economic, 56, 494-513.
• Ajayi, O. E., Akinbobola, T. O., Okposin, S. And Oluyomi, O. D. (2016). Interactive Effects of Exchange Rate Volatility and Foreign Capital Inflows on Economic Growth in Nigeria, 3rd International Conference on African Development Issues. (CU-ICADI 2016).
• Akar, C. (2007). Volatilite Modellerinin Öngörü Performansları: Arch, Garch Ve Swarch Karşılaştırması. İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, 201-217.
• Akbaş, M. (2019). Döviz Kuru Oynaklığı ile Büyüme İlişkisi: Türkiye Uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Şırnak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Şırnak.
• Arias, M. A. and Wen, Y. (2017). Does More Financial Development Lead to More or Less Volatility?. The Regional Economist, Federal Reserve Bank of St. Louis, vol. 25(2).
• Ayhan, F. (2019). Türkiye Ekonomisinde Döviz Kuru Oynaklığının Dış Ticaret Üzerindeki Etkisinin Analizi. Business and Economics Research Journal. Vol:10, No:3, pp: 629-647.
• Barak, D. Ve Naimoğlu, M. (2018). Reel Döviz Kurunun Dış Ticaret Üzerindeki Etkisi: Kırılgan Beşli Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt-Sayı: 11(2), ss: 82-95.
• Basirat, M., Nasirpour, A. and Jorjorzadeh, A. (2014). The Effect Of Exchange Rate Fluctuatıons On Economıc Growth Consıderıng The Level Of Development Of Fınancıal Markets In Selected Developıng Countrıes. Asian Economic and Financial Review, 4(4): 517-528.
• Breusch, T.S ve Pagan, A.R. (1980), “The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification Tests in Econometrics”. Review of Economic Studies, 47, 239-253.
• Bristy, H. J. (2014). Impact of Financial Development on Exchange Rate Volatility and Long-Run Growth Relationship of Bangladesh. International Journal of Economics and Financial Issues. Vol. 4, No. 2, pp. 258-263.
• Canning, D. and Pedroni, P. (2008) Infrastructure, Long-Run Economic Growth and Causality Tests for Cointegrated Panels. The Manchester School, 76, 504-527. Çiçek, M. (2010). Türkiye’de Faiz, Döviz Ve Borsa: Fiyat Ve Oynaklık Yayılma Etkileri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65-2.
• Ehigiamusoe, K. U. and Lean, H. H. (2019). Influence of Real Exchange Rate on The Finance- Growth Nexus in The West African Region. MDPI, Open Access Journal, Vol. 7(1), Pages 1-21.
• Gadanecz, B. and Mehrotra, A. (2013). The exchange rate, real economy and financial markets. BIS Papers chapters, in: Bank for International Settlements (ed.), Sovereign risk: a world without risk-free assets?, volume 73, pages 11-23, Bank for International Settlements. https://ideas.repec.org/h/bis/bisbpc/73-02.html
• Gür, T. H. ve Ertuğrul, H. M. (2012). Döviz kuru volatilitesi modelleri: Türkiye uygulaması. İktisat İşletme ve Finans, 27 (310): 53-77.
• Heericot, J. and Poncet, S. (2013). Exchange Rate Volatility, Financial Constraints, and Trade: Empirical Evidence from Chinese Firm. Policy Research Working Paper, The World Bank Development Economics Vice Presidency Partnerships, Capacity Building Unit.
• İnançlı, S., Altıntaş, N ve İnal, V. (2016). Finansal Gelişme Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: D-8 Örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 14.
• Jehan, Z. Ve Hamid, A. (2017). Exchange Rate Volatility and Capital Inflows: Role of Financial Development. Portuguese Economic Journal. 16(4) DOI: 10.1007/s10258-017-0136-y.
• Kılıç, H. ve Yıldırım, K. (2015). Sektörel Reel Döviz Kuru Oynaklığı İthalat Hacmini Etkiler Mi? Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 43.
• Kim, M. (2019). Financial Development, Exchange Rate Fluctuations, and Debt Dollarization: A Firm-Level Evidence. IMF Working Paper, pp. 42. https://www.imf.org/en/Publications/WP/Issues/2019/08/02/Financial-Development-Exchange-Rate-Fluctuations-and-Debt-Dollarization-A-Firm-Level-Evidence-48530
• Kurihara, Y. (2013). Effects of Exchange Rate Fluctuations and Financial Development on International Trade: Recent Experience. Int.J.Buss.Mgt.Eco.Res, Vol 4(5), 793-801.
• Khraiche, M. and Gaudette, J. (2013). FDI, Exchange Rate Volatility and Financial Development: Regional Differences In Emerging Economies. Economics Bulletin, Volume 33, Issue 4.
• Köse, N., Ay, A. ve Topallı, N. (2008). Döviz Kuru Oynaklığının İhracata Etkisi: Türkiye Örneği (1995–2008). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 / 2, 25-45.
• Lamouchi, A. and Zouari, E. (2013). Financial Development and Capital Flows: The Effect on The Real Exchange rate. Global Journal of Management and Business Research Finance, Volume 13, Issue 3, Version 1.0.
• Lin, S. and Ye, H. (2011). The role of financial development in exchange rate regime choices. Journal of International Money and Finance, 30: 641–59.
• Nazlıoğlu, S., Lebe, F. ve Kayhan, S. (2011). Nuclear energy consumption and economic growth in OECD countries: Cross-sectionally dependent heterogeneous panel causality analysis. Energy Policy, 39 (10), 6615–6621.
• Öztürk, S. Ve Demir, H. (2018). Döviz Kuru, İhracat Ve İşsizlik İlişkisi: Türkiye Örneği. ISPEC International Journal of Social Sciences & Humanities, Vol: 2, Issue: 1.
• Pham, T. H. H. (2018). Liquidity and exchange rate volatility. Document de Travail Working Paper. https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01708633.
• Sağlam, M. ve Başar, M. (2016). Döviz Kuru Oynaklığının Öngörülmesi: Türkiye Örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18 (31): 23-29.
• Sarı, A. (2010). Döviz Kuru Oynaklığının İthalata Etkileri: Türkiye Örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İstatistik Dergisi, Sayı:11, 31-44.
• Sevim, C. Ve Doğan, T. T. (2016). Türkiye Ekonomisinde İhracat ve Döviz Kuru Oynaklığı İlişkisi. Ege Akademik Bakış, Cilt 16, Sayı 2.
• Smith, L. V., Leybourne, S., Kim, T. H. and Newbold, P. (2004). More Powerful Panel Data Unıt Root Tests Wıth An Applıcatıon To Mean Reversıon In Real Exchange Rates. Journal of Applied Econometrics, 19: 147–170.
• Westerlund, J. (2008). Panel Cointegration Tests of The Fisher Effect. Journal of Applied Econometrics , 23(2), pp. 193-233.
• World Bank (2020). https://www.worldbank.org/en/publication/gfdr/gfdr-2016/background/financial-development ( Erişim tarihi: 03.09.2020).
• Vergil, H. ve Çeştepe, H. (2005). Döviz Kuru Değişkenliği Ve Yabancı Doğrudan Yatırım Akımları: Türkiye Örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt: 55, Sayı: 1.
• Yamak, N., Kolcu, F. Ve Köyel, F. (2018). Döviz Kuru Oynaklığı Ve Borsa Endeks Oynaklığı Arasındaki Asimetrik İlişki. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:7, Sayı 14.
• Yücesan, M., Torun, M. ve Kurt, S. (2017). Döviz Kuru Değişimlerinin Dış Ticaret Üzerine Etkileri: Türkiye’nin Yeni Dış Ticaret Pazarları Arayışında Seçilmiş Ülke Grupları Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 52.