COVID-19 KAYGISININ İŞ GÖREN PERFORMANSI VE MOTİVASYONU ÜZERİNE ETKİSİ: HİZMET SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 12, 155 - 175, 31.12.2020

Ramazan Vedat Sönmez

Öz

Aralık 2019 tarihinde Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve kısa sürede tüm ülkeleri etkisi altına alan Covid-19 salgını cins, ırk, zaman ve mekân sınırı tanımaksızın başta sağlık ve iş dünyası olmak üzere birçok alanda etkisini devam ettirdiği görülmektedir. Sağlık alanında milyonlara varan insanların ölmesine ve hastanelerde tedavi altına alınmasına yol açmıştır. İş dünyasında ise özellikle salgına karşı en etkili yollardan biri olan sosyal mesafe kuralının uygulanması birtakım problemleri beraberinde getirmektedir. Salgının kolayca yayılması ve hala etkin bir tedavi yönteminin bulunamaması ile birlikte işletmelerin artan maliyetler nedeni ile iş gören çıkarma politikaları, iş görenleri hastalığa yakalanma ve işini kaybetme konularında kaygıya sevk etmekte ve endişelendirebilmektedir. Bu durum iş görenlerin çalışma hayatını etkilediği değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı; covid-19 salgının yaratabileceği kaygının iş gören performansı ve motivasyonu üzerine etkisini belirlemek, ilgili literatüre katkı sunmak ve araştırmacılara yeni veriler sunmaktır. Bu amaçla nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılarak, hizmet sektöründe çalışan iş görenler ile yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen veriler betimsel analiz incelenerek değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Covid- 19 salgınının iş görenlerde kaygıya yol açtığı ve bu kaygının motivasyon ve performansı olumsuz olarak etkilediği görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Covid-19, İş Gören,, Motivasyon, Performans, Kaygı

Kaynakça

• Abbasoğlu, Ş. (2015). İş Görenlerde Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Adaletin Çalışanların İş Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Bir Devlet Hastanesi Örneği, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Akbal, B. (2010). Bankalarda Uygulanan Performans Değerlendirme Kriterlerinin, Çalışanların İş Tatminleri Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması: Ankara İli Özel ve Kamu Bankaları Karşılaştırması (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akçakanat, T. (2009). İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerlendirme, Isparta İl Emniyet Müdürlüğü’nde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Isparta.
• Aktaş, H. ve Şimşek, E. (2014), “Örgütsel Sessizlik ile Algılanan Bireysel Performans, Örgüt Kültürü ve Demografik Değişkenler Arasındaki Etkileşim”. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14.28: 24- 52.
• Aslan, R. (2020). Tarihten Günümüze, Epidemiler, Pandemiler ve Covid-19, /Göller Bölgesi Aylık Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 8 Sayı 85 Nisan 2020.
• Aydın, A. (2010). Orman Ürünleri Sanayi Sektöründe Toplam Kalite Yönetimi Uygulamalarının Çalışan Performansı Üzerine Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Yapısal bir Model (Doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Bakırcıoğlu, R. (2006), Ansiklopedik Psikoloji Sözlüğü, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Baş, M.İ., Artar A. (1990). İşletmelerde Verimlilik Denetimi, Ölçme ve Değerlendirme Modelleri. Ankara, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Yayın No:435.
• Benligiray, S. (1999). İnsan Kaynakları Açısından Otellerde Performans Yönetimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Bingöl, D. (2003). İnsan Kaynakları Yönetimi. (5. Basım) İstanbul, Beta Yayın.
• Budak, S. (2003) Psikoloji Sözlüğü, Ankara Bilim ve Sanat Yayınları.
• Cevrioğlu, E. (2007). Lider-Üye Etkileşimi ile Bireysel ve Örgütsel Sonuçlar Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Cinel, E.A. (2020) Covid-19’un Küresel Makroekonomik Etkileri ve Beklentiler, Politik Ekonomik Kuram 2020, Cilt 4(1), 124-140.
• Deloitte (2020). COVID-19: Çalışanlara ve Çalışma Hayatına Olası Etkileri. https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/human-capital/covid-19-calisanlara-vecalisma-hayatina-olasi-etkileri.pdf 07.10.2020.
• Erözkan, A.(2004) Üniversite Öğrencilerinin Sınav Kaygısı ve Başaçıkma Davranışları, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi Bahar 2004 Sayı 12.
• Fındıkçı, İ. (2003), İnsan Kaynakları Yönetimi, Alfa Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Freud, S. (2004), Psikanaliz Üzerine, (Çev. Avni Öneş), Say Yayınları, İstanbul.
• Gerşil, G. S., Aracı, M. (2011). Sosyal Sermayenin Güven Unsurunun İşgörenlerin Performansı Üzerine Etkileri. Çalışma ve Toplum, 1, 39-74
• Haywood, M. (2020). A post-COVID Future: Tourism Community Reimagined and Enabled, Tourism Geographies, DOI: 10.1080/14616688.2020.1762120 A. D.: 31.05.2020.
• https://covid19.tubitak.gov.tr/dunyada-durum. 09.10.2020 World. Healdh Organization
• https://covid19.who.int/. 03.11.2020 World. Healdh Organization. Sağlık Haberleri.
• https://tr.euro.news.com/ 04.11.2020. Covid-19 Sağlık Haberleri ve etkileri
• https://sozluk.gov.tr/. 11.10.2020. Türk Dil Kurumu Sözlükleri
• https://tepav.org.tr/upload/files/1585023057-6.Covid_19un_Ekonomik_Sonuclarini_Yonetebilmek_Icin_Ne_Yapilabilir.pdf. 17.10.2020.
• https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya. 18.10.2020. Covid-19 Dünya Son Gelişmeler ve Haberler.
• Kale, E. (2014). Lider Desteği ve İş Arkadaşları Desteğinin İş Performansı Üzerine Etkileri: İş Tatmini ve Yaşam Tatmininin Aracı Rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 14,103-120.
• Karakaş, M. (2020) Covid-19 Salgınının Çok Boyutlu Sosyolojisi ve Yeni Normal Meselesi, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 40(1): 541–573.
• Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği, Beta Yayınları, Yay. No: 1382, 9. Baskı, İstanbul.
• Lındner, J. R. (1998). Understveing Employee Motivation, Journal of Extension,36, 1-6.
• Nastopoulous, C. (2020). A Scenario-Based Analysis on the Impact of COVID-19 on the Public Sector, Private Sector, and International Business. Senior Theses, University of South Carolina, Moore School of Business. https://scholarcommons.sc.edu/senior_theses/379/ A. D.: 30.05.2020.
• Öğüt, A., Akgemci, T. ve Demirsel, M.T. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi Bağlamında Örgütlerde İşgören Motivasyonu Süreci. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 245-258.
• Öner, N., Le, C. A. (1983), Süreksiz ve Sürekli Kaygı Envanteri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları No:333, İstanbul.
• Örücü, E., Kanbur, A. (2008). Örgütsel-Yönetsel Motivasyon Faktörlerinin Çalışanların Performans ve Verimliliğine Etkilerini İncelemeye Yönelik Ampirik Bir Çalışma: Hizmet ve Endüstri İşletmesi Örneği. Yönetim ve Ekonomi, 15 (1), 86-97.
• Özbay, T. (1996). İşletmelerde Performans Yönetim Sisteminin Kullanılma Amaçları ve Performans Yönetim Sisteminde Karşılaşılan Sorunlar ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özgür B. S. (2020) Türkiye Ekonomisinde Covıd-19’un Sektörel Etkileri, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE) ISSN:2148-9963, 168-185.
• Petzer, M. (2020). Coronavirus and the Workforce: How Can We Limit Redundancies? http://researchonline.ljmu.ac.uk/iFd/eprint/12960/1/coronavirus-workforceredundancies_20200402T170659.pdf 31.05.2020.
• Robbınson, S. P. (1998). Organizational Behavior, New Jersey: Prentice-Hall International Inc., Upper Saddle River.
• Ruthankoon, Rathavoot; Ogunlana, Stephen (2003). Testing Herzberg’s Two-Factor Theory n The Tai Construction Industry. Engineering, Construction And Architectual Management, 10 (5), 333-341.
• Schmidt, F.L., Hunter, J.(2004). General Mental Ability in the World of Work: Occupational Attainment and Job Performance. Journal of Personality and Social Psychology, 86(1), 162-173.
• Soylu, Ö.B. (2020) Türkiye Ekonomisinde Covıd-19’un Sektörel Etkileri, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE) ISSN:2148-9963.
• Ting, H., Ling, J. and Cheah, J. H. (2020). Editorial: It Will Go Away!? Pandemic Crisis and Business in Asia. Asian Journal of Business Research, Volume 10, Issue 1, pp 1-7. DOI: 10.14707/ajbr.190072.
• Turunç, Ö. (2010). Organizasyonlarda Kontrol Algılamalarının Örgütsel Özdeşleşme ve İş Performansına Etkisi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 251-269.
• Tyrer, P. (1999). Borderline Personality Disorder: A Motley Diagnosis in Need of Reform. The Lancet, 354, 1095–1096.
• Uçkun, C. G., Pelit, E. (2003), “Hizmet İşletmelerinde İşgören Motivasyonunun Önemi ve Verimliliğe Etkisi”, Standart Ekonomik ve Teknik Dergisi, 49-54.
• Uygur, A. (2007). Örgütsel Bağlılık ile İş gören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 71-85.